Rząd nie wykorzystuje szansy na walkę ze smogiem – Polski Alarm Smogowy ocenia KPO

„Krajowy Plan Odbudowy mógłby rozwiązać problem smogu w Polsce, jednocześnie znacząco poprawiając standard energetyczny polskich domów – mówi Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego. – Niestety, polski rząd tej szansy nie dostrzega. Przez to za kilka lat dalej będziemy oddychać toksycznymi i rakotwórczymi pyłami – dodaje Guła.  

Widać wyraźny rozdźwięk pomiędzy potrzebami obywateli, a propozycjami zawartymi w projekcie KPO. Krajowy Plan Odbudowy zapewnia zaledwie 3,2 mld Euro na termomodernizację i wymiany kotłów w domach jednorodzinnych i wielorodzinnych. Według Banku Światowego zapotrzebowanie na fundusze unijne na realizację samego Programu Czyste Powietrze przekracza 8 mld Euro. Duże potrzeby modernizacyjne są również w budownictwie wielorodzinnym. W tym zasobie wciąż znajduje się kilkaset tysięcy mieszkań ogrzewanych piecami węglowymi, a wiele starych budynków wymaga gruntownej termomodernizacji w celu zmniejszenia rachunków za energię.

„Rząd zapomniał o modernizacji budynków wielorodzinnych, a przecież w tym zasobie znajduje się połowa polskich gospodarstw domowych. Wiele wspólnot nie ma wystarczających środków na podjęcie modernizacji energetycznej swoich budynków” – mówi Guła.  Nie wiadomo jaką część z 3,2 mld Euro rząd planuje przeznaczyć na budynki wielorodzinne, jednak z zapowiedzi Ministerstwa Klimatu i Środowiska wynika, że większość tej kwoty ma skonsumować program Czyste Powietrze. Oznacza to, że dla budynków wielorodzinnych, których obsługę prowadzi Bank Gospodarstwa Krajowego w ramach Funduszu Termomodernizacji i Remontów, pozostanie niewielka kwota.

Polski Alarm Smogowy postuluje przeznaczenie w ramach KPO 10 mld EUR na modernizację energetyczną budynków. 4 mld Euro z tego budżetu powinno zostać przeznaczone na program Czyste Powietrze, pozostała kwota powinna wspierać modernizację energetyczną budynków wielorodzinnych, budynków użyteczności publicznej oraz energooszczędne budownictwo społeczne. Dodatkowe środki na program Czyste Powietrze powinny zostać zabezpieczone również w Funduszu Spójności, tak aby wsparcie unijne dla programu wyniosło 8 mld Euro, czyli tyle co deklarował pierwotnie rząd.

PAS podkreśla, że zgodnie z uchwałami antysmogowymi obowiązującymi już w 14 województwach w najbliższych latach należy zlikwidować 2,7 mln przestarzałych kotłów na węgiel i drewno, tymczasem KPO przewiduje wsparcie dla zaledwie 860 tys. domów jednorodzinnych.  

Dużym mankamentem KPO jest brak opisu reform wspierających działania antysmogowe i modernizację energetyczną polskich budynków:

- Nie zaprezentowano reform w zakresie wsparcia najuboższych gospodarstw domowych, które w chwili obecnej są w rzeczywistości wykluczone z rządowych programów takich jak Czyste Powietrze.

- Nie zaproponowano zatrzymania wsparcia dla nowych kotłów spalających węgiel w ramach programu Czyste Powietrze i innych programów publicznych. Kontynuacja takiego finansowania jest niezgodna z celami Polityki Energetycznej Państwa, która zakłada odejście od spalania węgla w gospodarstwach domowych w miastach do 2030 roku.

- Nie zaproponowano obowiązkowych norm dla pelletu drzewnego oraz nowelizacji przepisów regulujących jakość sprzedawanego węgla. 

Krajowy Plan Odbudowy powinien stanowić nie tylko zbiór celów, na które zostaną wydane środki unijne, ale również nakreślać reformy w obszarze modernizacji budynków i ochrony powietrza. Obecny projekt KPO takich reform nie proponuje.