Wielki krok dla SMR-ów. Orlen dogadał się z Synthosem, znamy szczegóły
Według ustaleń Energetyka24, Orlen i Synthos osiągnęły współpracę w sprawie rozwoju małych reaktorów jądrowych (SMR). Oznacza to nową formułę dla spółki OSGE - o szczegółach przeczytać można w poniższym artykule.
Jak dowiedziała się Energetyka24, zarząd Orlenu oraz Rada Nadzorcza płockiego giganta wyraziły dziś zgodę na podpisanie nowej umowy spółki OSGE - czyli wspólnego podmiotu Orlenu i Synthosu powołanego do rozwoju małych reaktorów jądrowych (SMR) typu BWRX-300, które rozwijane są przez koncern GE-Hitachi.
Nowe rozdanie
Jak dowiedziała się portal E24 od źródeł zbliżonych do spółki, według nowej umowy w OSGE zrównywane są prawa wspólników, dzięki czemu Orlen zyskuje kontrolę w kluczowych kwestiach korporacyjnych.
Dla płockiej spółki najważniejsze ma być „zapewnienie OSGE pełnego dostępu do amerykańskiej technologii BWRX-300”, co - według ustaleń E24 - wcześniej nie było uregulowane między wspólnikami. Oznacza to de facto zakończenie negocjacji i sporów między Orlenem i Synthosem oraz otwarcie drogi do budowy SMR-ów w Polsce w ramach firmy OSGE.
Z informacji pozyskanych przez E24 wynika, że dla OSGE pierwszą priorytetową polską lokalizacją, gdzie powstać ma SMR, będzie lokalizacja wskazana przez Orlen - będzie to Włocławek. Za rozwój konkretnych projektów odpowiadać będą spółki celowe, z większościowym udziałem poszczególnych wspólników.
Orlen zyskuje też kontrolę w zakresie powoływania prezesa zarządu i szefa rady nadzorczej. W tym zakresie wprowadzona ma zostać rotacyjność: przez pierwsze trzy lata prezesa OSGE będzie wskazywał Synthos, a szefa rady nadzorczej - Orlen. Po 3 latach dojdzie do rotacji, czyli prezesa wskaże Orlen, a szefa rady nadzorczej - Synthos.
Nowa umowa ma wejść w życie 31 sierpnia tego roku.
Orlen, Synthos, SMR-y. O co chodziło w sporze?
Jak zaznaczał na łamach E24 red. Kacper Świsłowski, konflikt między Synthosem (podmiotem prywatnym) a Orlenem (spółką Skarbu Państwa) w sprawie SMR-ów ciągnie się jeszcze od 2023 roku. Obie firmy stworzyły spółkę joint venture Orlen Synthos Green Energy (OSGE), którą oddelegowano do kierowania projektem małych reaktorów modułowych. Jednak po wyborach parlamentarnych i przejęciu kierownictwa Orlenu przez Ireneusza Fąfarę pojawiły się wątpliwości, czy Orlen wystarczająco dobrze zabezpieczył swoje interesy we współpracy z Synthosem.
Jak zaznaczał red. Karol Byzdra na łamach E24, 6 listopada 2023 r. ABW wydała negatywną opinię dotyczącą budowy małych reaktorów modułowych na obszarze Gminy Miasta Oświęcim i wskazywanych przez OSGE Stanów Monowskich.
„Mimo to 11 dni później Ministerstwo Aktywów Państwowych w „dwutygodniowym” rządzie Mateusza Morawieckiego po rozpatrzeniu wniosku o wydanie decyzji zasadniczej „nie identyfikowało istotnego negatywnego wpływu inwestycji”. Z kolei w grudniu ówczesna minister klimatu i środowiska Anna Łukaszewska-Trzeciakowska zdecydowała się wydać sześć pozytywnych decyzji zasadniczych dla SMR-ów” - wskazywał red. Byzdra.
Jak podkreślał red. Świsłowski w sierpniu ubiegłego roku, w kontekście umowy między Orlenem a Synthosem wiele mówiło się o tym, że jedna ze spółek miała mieć większe wpływy w OSGE, jednak w wywiadzie dla E24 prezes OSGE Rafał Kasprów oskarżył ABW o manipulację i „akt politycznej walki”.
Synthos publicznie dopuszczał scenariusz, w którym Orlen mógłby się wycofać ze współpracy dotyczącej budowy SMR-ów. Jednocześnie przedstawiciele firmy podkreślali, że nawet w takiej sytuacji program SMR byłby kontynuowany. Negocjacje Orlen-Synthos trwały nieprzerwanie od listopada 2023 roku i dotyczyły nowych zasad funkcjonowania OSGE.
Pomimo spornych kwestii, w styczniu bieżącego roku prezes Orlenu Ireneusz Fąfara zapewniał, że 600 MW z atomu wystarczy, by zaspokoić potrzeby energetyczne Orlenu, a OSGE planuje do połowy przyszłej dekady uruchomić dwie jednostki jądrowe, które mają zapewnić energię dla zakładów w Płocku i Włocławku.
Z kolei w ubiegłym miesiącu spółka joint venture podpisała list intencyjny z kanadyjskim Ontario Power Generation w sprawie usług i know-how dla polskiej floty SMR. Otworzyło to drogę do świadczenia na rzecz spółki szeregu usług niezbędnych do wdrożenia, a następnie bezpiecznej eksploatacji w Polsce małych modułowych reaktorów jądrowych BWRX-300.
Ponadto, jak pisała zastępczyni red. nacz. Katarzyna Łukasiewicz, OSGE zawarła porozumienia w sprawie budowy modułowych reaktorów jądrowych BWRX-300 na Węgrzech i na Słowacji. „Zdaniem polskiej firmy, nasz kraj staje się pionierem w rozwoju SMR-ów w Europie dzięki posiadaniu prawa na wyłączność dystrybucji technologii BWRX-300” - dodała Łukasiewicz.