Nowy front surowcowy. USA i Japonia odpowiadają na chińską kontrolę metali ziem rzadkich
Stany Zjednoczone i Japonia zawarły porozumienie dotyczące wspólnego wydobycia i przetwarzania metali ziem rzadkich. Jak informuje Biały Dom, celem jest zbudowanie odpornych i przejrzystych łańcuchów dostaw oraz zmniejszenie dominacji Chin w sektorze minerałów krytycznych.
Podczas wizyty Donalda Trumpa w Japonii, Waszyngton i Tokio ogłosiły wspólny ramowy plan działań dotyczący całego łańcucha wartości od wydobycia, przez separację, po przetwarzanie metali ziem rzadkich i innych surowców krytycznych. Biały Dom podkreślił, że strony będą wykorzystywać instrumenty finansowe oraz tam, gdzie to właściwe środki handlowe i krajowe systemy gromadzenia zapasów. W komunikacie znalazło się zobowiązanie do budowy zdywersyfikowanych, płynnych i uczciwych rynków, co ma wspierać alternatywne projekty i standardy odpowiedzialnego wydobycia.
Wspólny front inwestycyjny
Dokument przewiduje również powołanie grupy szybkiego reagowania pod przewodnictwem amerykańskiej sekretarz energii i japońskiej minister gospodarki, handlu i przemysłu, której zadaniem będzie identyfikacja wrażliwych punktów dostaw oraz przyspieszanie dostaw przerobionych surowców. Wskazano także możliwość skoordynowanego magazynowania metali oraz współpracy przy mapowaniu geologicznym w Stanach Zjednoczonych, w Japonii oraz w wybranych państwach trzecich.
Wydarzenie było jednym z głównych punktów azjatyckiej podróży prezydenta USA. Reuters informuje, że porozumienie ma także wymiar praktyczny, ponieważ w ciągu sześciu miesięcy strony chcą uruchomić wsparcie finansowe dla wybranych projektów, tak aby szybciej dostarczać produkty końcowe do odbiorców w Stanach Zjednoczonych i w Japonii. Uzgodniono również, że obie strony rozważą wzajemnie komplementarne zapasy interwencyjne tych surowców, co ma zmniejszać wrażliwość przemysłu na wstrząsy podażowe.
Trzonem porozumienia są działania inwestycyjne. Rządy zapowiedziały mobilizację kapitału publicznego i prywatnego poprzez dotacje, gwarancje, pożyczki i wejścia kapitałowe oraz poprzez kontrakty odbiorcze i ułatwienia regulacyjne. Ustalono także, że w ciągu 180 dni dojdzie do zwołania dwustronnego ministerialnego formatu inwestycyjnego, który ma zebrać przedstawicieli administracji oraz biznesu i wskazać priorytetowe kierunki zaangażowania. Na liście narzędzi pojawiły się usprawnienia pozwoleń, skracanie procedur i działania na rzecz uczciwej konkurencji oraz mechanizmy kontroli zbywania aktywów z przesłanek bezpieczeństwa narodowego. Wspólnym elementem jest także wsparcie recyklingu i zagospodarowania złomu zawierającego metale ziem rzadkich, co ma dywersyfikować dostawy bez konieczności uruchamiania wyłącznie nowych kopalń.
Czytaj też
Liderzy obu państw rozszerzyli rozmowy o inne obszary współpracy, choć nie są one głównym przedmiotem ogłoszonych ram. Reuters wskazuje, że w dokumentach towarzyszących pojawiły się odniesienia do energetyki jądrowej nowej generacji oraz do SMR-ów, co może angażować japońskie koncerny przemysłowe. Ten wątek wpisuje się w szersze zabiegi Japonii o powrót na rynki eksportowe technologii jądrowej oraz w dyskusję o stabilnych dostawach energii dla przemysłu zaawansowanych technologii.
Nie zabrakło też akcentu symbolicznego. W swoich wystąpieniach Takaichi i Trump podkreślali początek „nowej złotej ery” w relacjach dwustronnych, a premier Japonii zapewniła o gotowości do dalszego umacniania sojuszu i modernizacji łańcuchów dostaw. Amerykański prezydent dodał, że Stany Zjednoczone pozostają dla Japonii „najsilniejszym i najbardziej niezawodnym partnerem”.
Warto podkreślić, że dokument ma charakter programowy i nie tworzy zobowiązań prawnych. Został tak skonstruowany, aby umożliwić szybkie decyzje wykonawcze, w tym selekcję projektów w całym łańcuchu nowoczesnych materiałów oraz uruchomienie przepływów finansowania w najbliższym półroczu. Jak czytamy w oświadczeniu Białego Domu, uczestnicy rozpoznają już istniejące inwestycje firm amerykańskich i japońskich od góry do dołu łańcucha i zachęcają do ich kontynuacji, a także deklarują gotowość do współpracy z partnerami trzecimi tam, gdzie to stosowne.
Spotkanie na szczycie
W wymiarze dyplomatycznym zawarcie porozumienia stanowi wstęp do planowanego spotkania Donalda Trumpa z Xi Jinpingiem podczas obrad w Korei Południowej. Oczekuje się, że rozmowy obejmą kwestie ewentualnego złagodzenia amerykańskich ceł oraz chińskich ograniczeń eksportowych dotyczących surowców krytycznych. W tym kontekście inicjatywa japońsko-amerykańska zyskuje znaczenie jako instrument stabilizujący w obliczu utrzymującej się niepewności regulacyjnej.