Naruszenia praw pracowniczych na budowie Olefin III. Prokuratura wszczyna śledztwo

Jak powiedział we wtorek PAP rzecznik Prokuratury Okręgowej w Płocku Bartosz Maliszewski, śledztwo w sprawie zatrudniania obcokrajowców i warunków pracy na budowie kompleksu Olefiny III w Orlenie wszczęto z art. 189a par. 1. Kodeksu karnego, który dotyczy handlu ludźmi. Zastrzegł jednocześnie, iż w tym przypadku określenia handel ludźmi nie należy rozumieć potocznie.

„Prokurator uznał, że wszczęcie postępowania właśnie z tego artykułu najpełniej odda kryminalną zawartość wszystkich zdarzeń wymagających zbadania” - podkreślił prokurator Maliszewski. Zaznaczył, że przestępstwo opisane, jako handel ludźmi, posiada znamiona wielu czynów i dotyczy np. wykorzystywania osób do pracy przez wprowadzenie ich w błąd czy też wykorzystywanie ich bezradności, choćby poprzez nieznajomość języka.

„W toku śledztwa badana będzie dokumentacja, jaka była wytwarzana czy też fałszowana w związku z zatrudnianiem poszczególnych osób, a także czy związane niedopuszczeniem do kontroli, czy też nieodprowadzanie składek w pełnej wysokości. Będzie to postępowanie prowadzone bardzo szeroko” - zapowiedział rzecznik płockiej Prokuratury Okręgowej.

Jak zaznaczył, śledztwem, które znajduje się na etapie początkowym i prowadzone jest obecnie w sprawie - nikomu nie przedstawiono zarzutów, objęto okres od grudnia 2022 r. do września tego roku.

Prokurator Maliszewski przyznał, iż w dalszym ciągu trwają kontrole Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) na budowie kompleksu Olefiny III w Orlenie, w tym zlecone przez prokuratora jeszcze w ramach wcześniejszych czynności sprawdzających wszczętych po złożonych zawiadomieniach - przypomniał, że były to zawiadomienia PIP oraz jednej osoby fizycznej.

Rzecznik płockiej Prokuratury Okręgowej podkreślił, że śledztwo dotyczy podwykonawców inwestycji, gdyż Orlen w tym konkretnym przypadku nie jest stroną w procesie rekrutacji i zapewnienia praw pracowniczych na budowie.

W Płocku znajduje się główny zakład produkcyjny Orlenu - największy w Polsce kompleks rafineryjno-petrochemiczny i jeden z największych tego typu w Europie. Umowę na budowę tam kompleksu Olefiny III koncern podpisał w czerwcu 2021 r. ze spółkami Hyundai Engineering z siedzibą w Seulu oraz z Tecnicas Reunidas z siedzibą w Madrycie. Zakończenie inwestycji planowane jest na pierwszą połowę 2027 r.

W 2023 r., gdy budowa instalacji Olefiny III już trwała, w jej pobliżu otwarto kontenerowe miasteczko dla pracowników, mogące przyjąć ok. 6 tys. osób. Koncern informował wtedy, że do pracy przy budowie - według danych wykonawcy inwestycji - są i będą zatrudniani pracownicy m.in. z Korei Płd. i Hiszpanii, a także z Indii, Malezji, Pakistanu, Filipin, Turcji i Turkmenistanu.

W czerwcu Główny Inspektorat Pracy (GIP) informował, że w trakcie kontroli dotyczących przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy na budowie Olefin III ujawniono liczne przypadki naruszania tych przepisów, a mandatami ukarano 6 osób, które były odpowiedzialne np. za nieprawidłowe zabezpieczenie ścian wykopu, w którym wykonywano prace instalacyjne, i za niezabezpieczenie przed upadkiem z wysokości krawędzi zbiornika przy wejściu z drabiny.

Według GIP inne nieprawidłowości dotyczyły m.in. braku właściwego nadzoru nad pracami szczególnie niebezpiecznymi, braku wyznaczenia i oznakowania ciągów komunikacyjnych prowadzących do stanowisk pracy, a także niebezpiecznego montażu rusztowań systemowych, niestosowania środków ochrony indywidualnej, w tym brak hełmów ochronnych lub stosowanie ich w sposób nieprawidłowy, a także niewłaściwego stosowania urządzeń chroniących pracowników przed upadkiem z wysokości.

GIP podał, że działaniami kontrolnymi w związku z pracą obcokrajowców na budowie Olefin III objęto kilkunastu przedsiębiorców i kilkuset cudzoziemców, przy czym sprawdzane były wtedy również legalność zatrudnienia i przestrzeganie prawa pracy, w tym w zakresie wynagrodzeń.

Wcześniej, w maju, gdy PIP zorganizował na terenie budowy Olefin III punkt informacyjny, GIP informował, że żaden z pracowników, który skorzystał z tej formy kontaktu, nie złożył wówczas skargi. Zgłoszenia takie zaczęły napływać później. Było ich kilkadziesiąt i pochodziły od cudzoziemców. Po otrzymaniu zgłoszeń wszczęto wyjaśnienia.

W sierpniu płocka Prokuratura Okręgowa informowała, że wpłynęły tam zawiadomienia o naruszaniu praw pracowniczych obcokrajowców zatrudnionych przy budowie kompleksu Olefiny III w Orlenie i o utrudnianiu kontroli. Zarzuty te - jak podawano - dotyczyły podwykonawców, przeważnie podmiotów zagranicznych. W sprawie podjęto wówczas czynności sprawdzające.