NFOŚiGW: w ciągu 5 lat "Czystego Powietrza" złożono blisko 700 tys. wniosków o 17 mld zł dotacji

7 września obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Czystego Powietrza ustanowiony przez ONZ.

Wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Paweł Mirowski podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu w rozmowie z PAP podsumował 5 lat funkcjonowania programu antysmogowego „Czyste Powietrze".

Mirowski przekazał, że na półmetku tego programu (ma być realizowany w latach 2018-2029) 680 tys. beneficjentów zawnioskowało do NFOŚiGW o dotacje w wysokości 17 mld zł. Podkreślił jednocześnie, że program istotnie przyspieszył od 3 stycznia 2023 r. Od tego dnia wprowadzono m.in. wyższe poziomy dofinansowania, co wprost przełożyło się na wyższe kwoty dotacji przysługujące w programie. Obecnie w najwyższym poziomie dofinansowania na kompleksową termomodernizacja i wymianę kopciucha można otrzymać do 136 tys. 200 zł bezzwrotnej dotacji.

„Od 3 stycznia w programie złożono ok. 140 tys. wniosków na 7 mld zł. Od tego momentu program znacznie przyspieszył i tygodniowo składanych jest ok. 5 tys. wniosków o dotacje. W wyniku wprowadzonych kolejnych uproszczeń w programie znacznie przyspieszyły także wypłaty środków dla beneficjentów, którzy skorzystali z programu. Teraz wojewódzkie fundusze wypłacają beneficjentom ok. 100 mln zł tygodniowo" – przekazał wiceszef NFOŚiGW.

Mirowski pytany o to, czy uda się wypełnić jeden z celów programu, czyli wydanie na działania antysmogowe 103 mld zł, ocenił, iż przy obecnym tempie realizacji, „ten cel jest do osiągnięcia".

„Należy pamiętać, że w ramach budżetu programu wynoszącego 103 mld zł, 83 mld zł ma być przeznaczone na dotacje, a reszta to środki zwrotne w ramach ścieżki bankowej +Czystego Powietrza+. Przy tych warunkach, które teraz stworzyliśmy i atrakcyjnym dofinansowaniu, cel finansowy i rzeczowy określony w programie „Czyste Powietrze" wydaje się do osiągnięcia" - powiedział rozmówca PAP.

Według Mirowskiego w programie nie chodzi obecnie wyłącznie o wymianę kopciucha i ochronę powietrza. Korzyścią dla beneficjentów – jak wskazał – są oszczędności wynikające ze znacznego zmniejszenia zużycia energii po przeprowadzonej termomodernizacji domu. Zmniejszone zapotrzebowanie na energię to istotne oszczędności w budżetach domowych wynikające z mniejszej ilości zakupionego opału i energii zużywanej w gospodarstwie domowym.

Wiceszef NFOŚiGW dodał, że dzięki inicjatywie Funduszu w „Czyste Powietrze" bezpośrednio zaangażowanych jest 86 proc. gmin w Polsce. Dzięki umowom i dodatkowym środkom mogą one prowadzić punkty konsultacyjno–informacyjne dla swoich mieszkańców.

W programie biorą udział też banki, które w ramach „Kredytu Czyste Powietrze" oferują dotowaną pożyczkę dla chętnych, a dotacja z programu przeznaczona jest na częściową spłatę kapitału kredytu. Kredyt gwarantowany jest z Ekologicznego Funduszu Poręczeń i Gwarancji utworzonego ze środków NFOŚiGW w Banku Gospodarstwa Krajowego; dzięki temu banki mogą przedstawić atrakcyjniejszą finansowo ofertę uczestnikom programu „Czyste Powietrze".

Mirowski poinformował, że w drugiej połowie 2024 r. miałby też ruszyć ogólnopolski program dla tzw. operatorów programu „Czyste Powietrze". Zadaniem operatorów będzie prowadzenie „za rękę" potencjalnych beneficjentów podwyższonego i najwyższego poziomu dofinansowania programu „Czyste Powietrze", którzy bez dodatkowego wsparcia nie są w stanie samodzielnie podołać ciężarowi organizacyjnemu inwestycji realizowanej w ramach programu. Bezpłatna pomoc operatorów będzie polegała na identyfikacji potencjalnych beneficjentów, przekonaniu ich o niezbędności podjęcia działań związanych z wymianą nieefektywnego źródła ciepła lub termomodernizacją budynku mieszkalnego oraz przeprowadzeniu przez cały proces - począwszy od wnioskowania o dotację, realizację przedsięwzięcia, aż do całkowitego rozliczenia dotacji. Obecnie realizowane są trzy pilotaże w województwach małopolskim, warmińsko-mazurskim oraz świętokrzyskim. W zależności od województwa biorą w nich udział przedsiębiorcy, fundacje, stowarzyszenia, związki wyznaniowe, czy samorządy gminne.

Pytany o ewentualne zmiany w programie Mirowski wskazał, że na razie gruntowne modyfikacje nie są przewidziane, choć rozważana jest weryfikacja progów dochodowych, od których wysokości przysługują odpowiednie dotacje.

„Główny cel, czyli poprawa jakości powietrza – co pokazują dane GIOŚ – jest realizowany. Sukcesywnie wymieniane są kopciuchy, a to przekłada się na mniejszy smog i poprawę jakości powietrza w Polsce. Należy jednak zwrócić uwagę, że do ograniczenia tego zjawiska przyczynia się nie tylko program +Czyste Powietrze+, ale także inne realizowane przez NFOŚiGW programy, jak np. Mój Prąd, Energia dla Wsi, Mój Elektryk, czy Zielony Transport Publiczny, na które przeznaczyliśmy miliardy złotych" – podsumował wiceprezes.