Neumann dla E24: niemiecki rząd zaniechał transformację energetyczną [WYWIAD]

Karol Byzdra: Wybory na kanclerza już za nami. Z kim można spodziewać się koalicji w najbliższym czasie? Czy dojdzie do koalicji między CDU/CSU i FDP? Jak będzie wyglądała polityka energetyczna takiej frakcji i czy można się oczekiwać od niej istotnych zmian?

Martin Neumann: Ciężko jednoznacznie stwierdzić, której koalicji należy się spodziewać. Zgodnie z aktualnym rozwojem wydarzeń, wiele przemawia za tzw. koalicją "sygnalizacji świetlnej" (nazwa pochodzi od dominujących kolorów w symbolach partii), składającą się z SPD, FDP i Zielonych. Obecnie trwają wstępne negocjacje i dopiero okaże się, czy wszystkie trzy partie będą w stanie dojść do porozumienia w sprawie negocjacji koalicyjnych, których ostatecznym rezultatem będzie wspólna umowa koalicyjna i utworzenie rządu. Pewne jest to, że polityka energetyczna musi się zmienić, ponieważ chcemy osiągnąć cele klimatyczne wyznaczone zgodnie z Porozumieniem paryskim. Uda się to tylko wtedy, gdy zaczniemy myśleć całościowo o transformacji energetycznej, a jednocześnie skupimy się na konkurencyjności, bezpieczeństwie dostaw i przystępności cenowej energii.

Jakie znaczenie ma gaz dla transformacji energetycznej w Europie jeśli jego ceny nadal rosną?

Gaz będzie odgrywał ważną rolę w transformacji energetycznej jako technologia przejściowa ponieważ charakteryzuje się najniższą emisją CO2 spośród wszystkich paliw kopalnych. Gaz zyska również na znaczeniu ze względu na już podjęte decyzje o wycofaniu węgla i rezygnacji z produkcji energii jądrowej. Elektrownie gazowe będą więc prawdopodobnie wykorzystywane przede wszystkim do pokrycia krótkoterminowych szczytów zapotrzebowania. Jednak w dłuższej perspektywie to zielony wodór, a w szczególności zielony gaz ziemny, musi zastąpić paliwa kopalne.

Czym spowodowane są tak wysokie ceny gazu na rynkach?

Obecna cena gazu jest spowodowana głównie wysokim popytem na rynku światowym. Koszty zakupu stanowią prawie połowę ceny. Do tego dochodzą podatki i cła - tu spodziewam się ulgi dla gospodarki i gospodarstw domowych.

Czy oddanie do użytku gazociągu NS2 obniży ceny gazu przed nadchodzącą zimą?

Decyzja o uruchomieniu gazociągu Nord Stream 2 musi zostać podjęta wspólnie w UE zgodnie z zasadami handlu UE i istniejącymi sankcjami wobec Rosji. Należy również wziąć pod uwagę interesy Ukrainy jako kraju tranzytowego dla energii. Jednocześnie naszym celem jest zawsze dywersyfikacja źródeł energii i osiągnięcie korzystnych cen poprzez konkurencję.

Czy po zamknięciu ostatniej elektrowni jądrowej w 2022 roku węgiel powróci do miksu?

Nie potrafię udzielić sensownej odpowiedzi na to pytanie. Istnieje niewątpliwa luka w dostawach energii elektrycznej, którą należy zlikwidować, co nie jest łatwe w świetle decyzji o stopniowym wycofaniu węgla do 2038 roku i zakończenia wytwarzania energii jądrowej do końca przyszłego roku. To niecałe 48 gigawatów mocy, które muszą zostać zastąpione w taki sposób, aby zaoszczędzone w ten sposób emisje CO2 zostały trwale wyeliminowane. Jednak samo dodanie kolejnych mocy wytwórczych dzięki odnawialnym źródłom energii nie wystarczy, zwłaszcza jeśli zapotrzebowanie na energię elektryczną będzie nadal rosło. Niemiecki rząd zbyt długo opierał się jedynie na dwóch źródłach energii, energii wiatrowej i słonecznej, nie koncentrując się bardziej na innowacjach, takich jak wychwytywanie i magazynowanie dwutlenku węgla (CCS) oraz alternatywnych źródłach energii, takich jak wodór.

Niedawno pojawiły się informacje, że strona niemiecka również przygotowuje pozew przeciwko Polsce w sprawie Turowa. Jak należy oceniać te doniesienia i czy uważa je Pan za słuszne? Jak powinien zakończyć się spór w Turowie?

Jak dotąd Niemcy nie przyłączyły się do pozwu Republiki Czeskiej. Ponadto nie są mi znane żadne inne doniesienia. Jako rzecznik FDP ds. polityki energetycznej, pochodzący z Łużyc, które przechodzą zmiany strukturalne, wiem, że zamknięciu kopalni odkrywkowej towarzyszy utrata miejsc pracy i ogromna zmiana w regionie, jak również w produkcji energii elektrycznej w danym kraju. Niemniej jednak jestem przekonany, że cele klimatyczne z Paryża możemy osiągnąć tylko wspólnie. Polska "idąca na całość" i odmawiająca kompromisu też nie sprzyjają dyskusji. Konieczne jest szybkie znalezienie rozwiązania zadowalającego wszystkie strony. Moim zdaniem byłoby lepiej, gdyby trzej sąsiedzi przeprowadzili wcześniej stosowną dyskusję w celu wyjaśnienia spraw, zamiast kierować sprawę do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Dziękuję bardzo za rozmowę. 

Prof. dr Martin Neumann karierę polityczną rozpoczął jako przewodniczący komisji ds. transportu w pierwszym brandenburskim parlamencie krajowym. Był posłem do Bundestagu, a ostatnio rzecznikiem ds. polityki energetycznej w grupie parlamentarnej FDP oraz członkiem Komisji Gospodarki i Energii. Obecnie jest zastępcą Przewodniczącego Brandenburskiej FDP.