Atom, OZE czy węgiel? Badanie preferencji Polaków w energetyce
Coraz więcej Polaków wskazuje na energetykę jądrową lub OZE jako podstawy przyszłego polskiego systemu energetycznego, ale jednocześnie – paradoksalnie – mniej osób uważa, że Polska powinna odejść od węgla.
Polacy są podzieleni w kwestii przyszłości systemu energetycznego w kraju – wynika z badania „Postawy ekologiczne Polek i Polaków 2024” przeprowadzonego przez Autopay. Część społeczeństwa docenia coraz tańsze i lepsze dla środowiska technologie takie jak odnawialne źródła energii i energetyka jądrowa, inni wciąż są przywiązani do systemu opartego na węglu.
Większość społeczeństwa sądzi, że OZE powinny być fundamentem polskiej transformacji i powinniśmy w nie inwestować, ale jednocześnie około połowy twierdzi, że są zbyt drogie. Coraz więcej osób wskazuje też atom jako kluczowy element transformacji.
Ponadto połowa Polaków uważa, że Polska ponosi współodpowiedzialność za sytuację ekologiczną na świecie, ale jednocześnie tylko 38 proc. uważa, że powinna ponosić koszty konieczne do poprawy sytuacji.
Polakom doskwiera wzrost cen surowców energetycznych i są gotowi zmienić część swoich nawyków. Rzadko dotyczy to samochodów elektrycznych – 82 proc. badanych uważa, że są one zbyt drogie, a tylko 18 proc. sądzi, że Polska ma wystarczającą infrastrukturę, by przejść na tę technologię. Jednakże już ¼ Polaków zamierza kupić samochód elektryczny – w porównaniu z 18 proc. jeszcze w 2022 r.
Z badania Autopay wynika natomiast, że część osób decyduje się na ograniczenie konsumpcji – taką zmianę deklarowało 66 proc. badanych w porównaniu z 63 proc. w 2022 r. Znacznie więcej – wzrost z 42 do 63 proc. w tylko dwa lata – planuje także ocieplić dom. O 18 punktów procentowych wzrosła też liczba osób, która chce wymienić ogrzewanie na gazowe. Coraz więcej osób zamierza także zainwestować w fotowoltaikę (43 proc.) lub zakupić pompę ciepła (33 proc. w 2024 r.). Chociaż niektórzy utrzymują, że jest inaczej, to zwykle to, co jest korzystne dla środowiska, jest też po prostu korzystne dla portfela.
Atom
Badanie Autopay wykazało, że dokładnie połowa Polaków postrzega energię jądrową jako „kluczowy element transformacji energetycznej kraju”. 42 proc. badanych wskazuje też na pozytywny wpływ tej technologii na środowisko. Energetyka jądrowa jest nie tylko jednym z najmniej emisyjnych źródeł energii pod względem emisji gazów cieplarnianych, ale także pod względem emisji zanieczyszczeń powietrza. Współczynnik zgonów dla tej technologii – włączając w to wypadki – należy do najniższych wśród wszystkich technologii energetycznych.
To szczególnie ważne w kontekście obaw polskiego społeczeństwa o zdrowie. Respondenci najbardziej obawiają się nowotworów (69 proc.) i chorób układu krążenia i oddechowego (68 proc.), a na te choroby duży wpływ mają zanieczyszczenia powietrza.
Energetyka jądrowa może więc też odegrać ważną rolę w poprawie zdrowia publicznego. Tania i czysta energia to więcej budynków ogrzewanych pompami ciepła zamiast piecami na węgiel i drewno, a to właśnie niska emisja, pochodząca z domów, jest głównym źródłem smogu w Polsce.
OZE
Ponad ¾ badanych sądzi, że to odnawialne źródła energii powinny stanowić fundament przyszłej polskiej energetyki, a 72 proc. popiera inwestycje w OZE. Jednakże 53 proc. Polaków jest przekonanych, że koszty tych technologii są zbyt wysokie, podczas gdy to węgiel z roku na rok staje się coraz droższy.
W roku 2024 „dosypaliśmy” do wydobycia węgla kamiennego w Polsce około 7 mld zł – czyli 19 mln zł dziennie. W 2025 r. będzie to 9 mld zł – 24 mln zł dziennie, a jeśli umowa społeczna z górnikami do 2049 r. zostanie utrzymana, do tego czasu wydamy na ten cel łącznie 140 mld. Na węgiel, którego nikt nie chce kupować – nawet polskie elektrownie.
Węgiel
Rosnące ceny surowców i obawy o ich dostępność, uwypuklone przez wojnę w Ukrainie, wydają się sprzyjać popularyzacji alternatywnych źródeł energii wśród Polaków. Jednocześnie osłabiają ich przekonanie o konieczności odchodzenia od węgla, o czym świadczą dane przedstawione na poniższym wykresie.
Obecnie przekonanie, że Polska powinna odejść od energetyki opartej na węglu – częściowo lub całkowicie wyraża odpowiednio 37 i 30 proc. respondentów. 20 proc. Polaków nadal uważa węgiel za podstawę naszej energetyki i twierdzi, że tak powinno pozostać. Jeszcze w 2020 r. połowa społeczeństwa uważała, że powinniśmy częściowo od węgla odejść, a 26 proc. – że całkowicie. Wówczas jedynie 9 proc. respondentów uważało, że węgiel powinien pozostać podstawą polskiej energetyki.
