Ustawa z dnia 22 lipca 2016 r. nowelizuje ustawę z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne oraz inne ustawy z zakresu prawa energetycznego, w tym przede wszystkim ustawę z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, ustawę z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw, ustawę z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym.
W uzasadnieniu projektu ustawy wnioskodawcy wskazali, że zawarte w nim zmiany legislacyjne mają na celu uporządkowanie regulacji dotyczących rynku paliw i gazu ziemnego oraz wprowadzenie większej przejrzystości na rynku energetycznym. Do podstawowych celów przedłożenia zaliczono:
1)systemowe uporządkowanie rynku paliw ciekłych;
2)zwiększenie kontroli państwa nad systemem zapasów interwencyjnych ropy naftowej i paliw;
3)uporządkowanie rynku gazu ziemnego;
4)rozszerzenie obowiązku utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego;
5)wyeliminowanie uchybień i niedostatków legislacyjnych obowiązujących przepisów w obszarze paliw ciekłych i gazu ziemnego, które sprawiają wątpliwości interpretacyjnej lub powodują trudności w procesie stosowania prawa.
Ustawodawca nakłada na przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się magazynowaniem, przeładunkiem, przesyłaniem lub dystrybucją paliw ciekłych obowiązek prowadzenia wykazu przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się wytwarzaniem, obrotem, w tym obrotem z zagranicą paliwami ciekłymi, podmiotów przywożących i odbiorców końcowych paliw ciekłych, którym świadczyli w ciągu ostatnich 12 miesięcy odpowiednio usługi magazynowania, przeładunku, przesyłania lub dystrybucji. Wykaz ma być udostępniany w siedzibie przedsiębiorstwa oraz publikowany na jego stronie internetowej. Ponadto, przedsiębiorstwo energetyczne świadczące ww. usługi ma obowiązek przekazywać Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki, Prezesowi Agencji Rezerw Materiałowych oraz ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych miesięczne sprawozdanie zawierające informacje o podmiotach zlecających ww. usługi.
Ustawodawca wprowadza także wymóg uzyskania koncesji na działalność polegającą na przeładunku paliw ciekłych w instalacjach magazynowania paliw ciekłych lub instalacjach przeładunku paliw ciekłych. Ponadto, dodano zastrzeżenie, że koncesje na prowadzenie działalności polegającej na obrocie gazem ziemnym z zagranicą będą wydawane z uwzględnieniem dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego oraz bezpieczeństwa energetycznego. Minimalny poziom dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego z zagranicy ma być ustalony w drodze rozporządzenia Rady Ministrów na okres co najmniej 10 lat. Ponadto, w tym rozporządzeniu Rada Ministrów może określić wyłączenia z obowiązku dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego z zagranicy, biorąc pod uwagę stan infrastruktury technicznej w sektorze gazu ziemnego oraz jej wpływ na dywersyfikację źródeł i kierunków dostaw gazu oraz zwiększenia konkurencyjności w zakresie dostarczania paliw gazowych i bezpieczeństwa ich dostarczania.
Zgodnie z brzmieniem znowelizowanego art. 38a ustawy – Prawo energetyczne w przypadku procedury udzielania koncesji na wytwarzanie paliw ciekłych oraz koncesji na obrót paliwami ciekłymi rozszerzony został zakres wymogu złożenia przez wnioskodawcę zabezpieczenia majątkowego w wysokości 10 000 000 złotych także w przypadku koncesji na wytwarzanie lub obrót gazem płynnym (LPG). Zabezpieczenie należy złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu celnego. Ustawodawca rozszerzył także katalog przesłanek umożliwiających Prezesowi URE cofnięcie koncesji na obrót paliwami ciekłymi.
Ustawodawca rozszerza także katalog czynów sankcjonowanych karami pieniężnymi. Wprowadza także nowe typy przestępstw:
- prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania, magazynowania lub przeładunku, przesyłania lub dystrybucji, obrotu paliwami ciekłymi, w tym obrotu tymi paliwami z zagranicą, bez wymaganej koncesji – kara grzywny do 5 000 000 zł albo kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5;
- dokonywania przewozu paliw ciekłych bez wymaganego wpisu do rejestru – kara grzywny do 2 500 000 zł.
W ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych zmieniono w szczególności definicję „podmiotu realizującego Narodowy Cel Wskaźnikowy”, a więc podmiotu zobowiązanego do zapewnienia w danym roku co najmniej minimalnego udziału biokomponentów i innych paliw odnawialnych sprzedawanych, zbywanych w innej formie lub zużywanych przez niego na potrzeby własne we wszystkich rodzajach transportu w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych sprzedawanych, zbywanych w innej formie lub zużywanych przez niego w ciągu roku kalendarzowego w transporcie drogowym i kolejowym. Zgodnie z nowym brzmieniem przepisów będzie nim każdy podmiot, w tym mający siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dokonujący, samodzielnie lub za pośrednictwem innego podmiotu, wytwarzania, importu lub nabycia wewnątrzwspólnotowego paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych, który:
a)rozporządza nimi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej poprzez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej lub
b)zużywa je na potrzeby własne na tym terytorium, z wyłączeniem przywozu paliw ciekłych przeznaczonych do użycia podczas transportu i przywożonych w standardowych zbiornikach, o których mowa w art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym.
Na uwagę zasługują także zmiany wprowadzane do ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym. Nowelizacja wprowadza zmiany m.in. w przepisach regulujących zakres danych udostępnianych z rejestru systemu zapasów interwencyjnych. Ponadto, w ustawie rezygnuje się z posługiwania się pojęciem „przedsiębiorcy” na rzecz pojęcia „podmiotu”, rozszerzając w ten sposób zakres ustawy. Skutkuje to m.in. zmianą definicji handlowca, którym – w znowelizowanym brzmieniu – będzie już nie tylko przedsiębiorca wykonujący samodzielnie lub za pośrednictwem innego podmiotu działalność w zakresie przywozu ropy naftowej lub paliw, ale także osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która, nie prowadząc działalności gospodarczej w zakresie przywozu ropy naftowej lub paliw, samodzielnie lub za pośrednictwem innego podmiotu wykonuje działalność polegającą na przywozie ropy naftowej lub paliw i zużywa je na potrzeby własne, z wyłączeniem wskazanym w ustawie.
Ustawa wprowadza także zmiany dotyczące regulacji systemu zapasów gazu ziemnego. W wyniku zmiany do utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego zobowiązane będą przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą i podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego. Jednocześnie ustawodawca uchylił przepisy, które zwalniały niektóre przedsiębiorstwa (mające odpowiednio małą liczbę odbiorców) z obowiązku utrzymywania zapasów gazu ziemnego.
Ustawa co do zasady wchodzi w życie po upływie 30 dnia od dnia ogłoszenia.
Zobacz także: Rosja zwiększa aktywność w Donbasie i na Morzu Czarnym. Działania FSB wokół Odessy
Zobacz także: Rośnie liczba zmian sprzedawców gazu