Ciepło z głębi Ziemi. Jak Polska wykorzystuje swój geotermalny potencjał?

Podhale to nie tylko surowe zimy, zapierające dech w piersiach widoki na Tatry i klimatyczne pensjonaty. Do dziś wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że właśnie tam znajduje się serce polskiej geotermii. Od ponad trzech dekad PEC Geotermia Podhalańska SA nie tylko ogrzewa region Podhala, ale także wyznacza kierunek dla nowoczesnego oraz ekologicznego ciepłownictwa. To największa ciepłownia geotermalna w Polsce i jedna z największych w kontynentalnej Europie. Zamiast dymiących kominów, na Podhalu pojawia się coraz więcej budynków podłączonych do sieci zasilanej energią geotermalną, co wpływa pozytywnie na redukcję smogu i krajobraz. To region, w którym emisja CO₂ oraz innych zanieczyszczeń związanych ze spalaniem paliw kopalnych została mocno zredukowana, a zasoby geotermalne ogrzewają setki domów, hoteli, basenów termalnych i budynków publicznych, zapewniając komfort mieszkańcom i turystom. Nie ma lepszego dowodu na to, że zaawansowana technologia może harmonijnie współgrać z naturą, chroniąc unikalne górskie środowisko i poprawiając jakość życia w regionie.

Polska geotermia z każdym rokiem zyskuje na znaczeniu, a projekt „Ciepłownia przyszłości – odkryj geotermię” przybliża to innowacyjne rozwiązanie jeszcze bliżej mieszkańców. Projekt zrodził się w głowach zespołu spółki Geotermia Polska, która w 99% należy do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. Łukasz Białczak – prezes spółki, jak i współpomysłodawca projektu uważa, że poprzez działania w ramach projektu podnoszone są kompetencje przedstawicieli samorządów, jak i spółek ciepłowniczych, które poważnie myślą o budowie instalacji geotermalnej.

W ramach tej inicjatywy powstał wyjątkowy film edukacyjny, który zabiera widzów w podróż po największych i najnowocześniejszych ciepłowniach geotermalnych w kraju. Materiał nie tylko prezentuje działanie technologii, ale także ukazuje jej ogromny wpływ na ekologię.

Historia polskiej geotermii sięga początku lat 90. XX wieku, kiedy to w miejscowości Bańska Niżna powstały pierwsze odwierty, a ciepło po raz pierwszy popłynęło do lokalnych budynków. Od tego momentu geotermia zaczęła dynamicznie się rozwijać, a dziś w podhalańską geotermalną sieć ciepłowniczą podłączonych jest blisko 80% budynków w regionie. Każdego roku liczba ta rośnie co jedynie dowodzi, że zrównoważone i ekologiczne ogrzewanie staje się coraz bardziej powszechne.

Więcej geotermii w Polsce

Większość ciepłowni geotermalnych w Polsce opiera swoje działanie na tzw. dublecie geotermalnym. Proces ten polega na wydobywaniu gorącej wody z głębi ziemi, przekazywaniu jej ciepła do systemu grzewczego za pomocą wymienników, a następnie ponownym wtłoczeniu schłodzonej wody do warstw geologicznych. Jest to metoda prosta, ekonomiczna i w pełni wpisująca się w ideę odnawialnych źródeł energii. Co więcej, cały proces zachodzi w sposób nieinwazyjny dla środowiska. W zależności od parametrów wody system może wymagać wykonania większej ilości otworów, np. jednego wydobywczego oraz dwóch zatłaczających, co dla inwestorów. jest wyzwaniem ekonomicznym.

Choć to Podhale od lat uchodzi za serce polskiej geotermii, to jednak rok 2024 zapisał się jako kluczowy moment dla rozwoju tej technologii w kraju. W ubiegłym roku ilość ciepłowni geotermalnych w Polsce znacząco wzrosła, a do siedmiu istniejących instalacji dołączyły trzy nowoczesne obiekty w Koninie, Kole i Sieradzu. To coś więcej niż tylko kolejne najnowocześniejsze inwestycje w sektorze energetycznym. To symbol zmiany i krok w stronę bezpiecznego i zrównoważonego ciepłownictwa. Każda z tych inwestycji podkreśla zaangażowanie regionu w rozwój odnawialnych źródeł energii i przyczynia się do poprawy jakości powietrza.

Instalacja w Sieradzu wyróżnia się na tle innych. To właśnie tam powstał kompleks, stanowiący przykład nowoczesnego podejścia do ciepłownictwa, łączącego ekologię z wysoką efektywnością energetyczną. Obiekt o mocy 33 MW został zaprojektowany tak, by przez większość roku, nawet do dziewięciu miesięcy, dostarczać ciepło mieszkańcom bez konieczności sięgania po tradycyjne paliwa kopalne. Jej unikalność tkwi w hybrydowym modelu działania, który integruje geotermię z biomasą. Gdy temperatura wydobywanej wody okazuje się zbyt niska do samodzielnego ogrzewania, system przełącza się na najbardziej optymalne źródło ciepła, zapewniając stabilność dostaw do odbiorców. Taka synergia pozwala na maksymalne wykorzystanie dostępnych zasobów oraz optymalizację kosztów eksploatacji. Samo znaczenie tej inwestycji dla regionu wykracza poza kwestie energetyczne. Dzięki ograniczeniu emisji CO₂ o ok. 40 tysięcy ton rocznie, inwestycja ta znacząco poprawia jakość powietrza i zmniejsza ślad węglowy miasta. Co więcej, zastosowanie kogeneracji, czyli jednoczesnej produkcji energii elektrycznej i ciepła, zwiększa niezależność Sieradza od zewnętrznych dostawców.

Takie inwestycje to nie tylko krok w stronę ekologicznej przyszłości, ale także inspiracja dla innych gmin, które mogą wykorzystać potencjał geotermii. Dzięki wsparciu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w różnych częściach kraju powstają nowe odwierty geotermalne, które w niedalekiej przyszłości przyniosą wymierne korzyści lokalnym społecznościom.

Równolegle, w ramach projektu „Ciepłownia przyszłości – odkryj geotermię”, prowadzone są intensywne działania edukacyjne, mające na celu wsparcie rozwoju tego sektora. Organizowane warsztaty stanowią przestrzeń do wymiany wiedzy i doświadczeń, inspirując samorządowców, inżynierów oraz ekspertów branży ciepłowniczej do sięgania po geotermię jako stabilne i ekologiczne źródło energii. Jedno ze  spotkań miało miejsce w październiku 2024 roku w Uniejowie - mieście, które jest doskonałym przykładem na to, jak energia geotermalna może wpłynąć na komfort życia mieszkańców i rozwój lokalnej gospodarki.

Do tej pory w ramach projektu udało się z powodzeniem zorganizować konferencję oraz 3 warsztaty w różnych częściach Polski. Wszystkie cieszyły się dużym zainteresowaniem. Chcemy pokazać naszym uczestnikom przede wszystkim praktyczne podejście do geotermii, ponieważ mają okazję posłuchać specjalistów z zakresu geotermii, wiertnictwa, ciepłownictwa, ale też wskazujemy na potencjalne źródła finansowania. Zbieramy bardzo dobre recenzje po każdych warsztatach. To ważne dla kogoś, kto rozpoczyna przygodę z geotermią, przygodę długą, trudną i pełną wyzwań.
podkreśla w wywiadzie Łukasz Białczak.

Ostatnia edycja warsztatów odbyła się w dniach 26-28 lutego 2025 roku w Krakowie, gdzie uczestnicy mieli okazję zgłębić tajniki technologii geotermalnych i ich praktycznego zastosowania. Ostatniego dnia odbyła się wizyta studyjna w ciepłowni geotermalnej w PEC Geotermia Podhalańska S.A. Zwieńczeniem całego projektu będzie konferencja podsumowująca w Warszawie, podczas której zaprezentowane zostaną wnioski, wyniki badań oraz perspektywy dalszego rozwoju sektora w Polsce

Chcesz zobaczyć, jak naprawdę wygląda przyszłość nowoczesnego ciepłownictwa w Polsce opartego na czystym OZE? Obejrzyj film i poznaj kulisy działania największych oraz najnowocześniejszych ciepłowni geotermalnych w kraju. Zamiast teorii – konkretne rozwiązania, technologie i realne efekty, które już dziś zmieniają polskie miasta. Materiał dostępny jest na kanale YouTube oraz na stronie projektu www.odkryjgeotermie.pl. Sprawdź, jak energia ukryta pod ziemią może stać się kluczem do stabilnej i czystej przyszłości.

Projekt „Ciepłownia przyszłości – odkryj geotermię”, dofinansowany jest ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Materiał sponsorowany