System kaucyjny wymaga poprawek. MKiŚ: pracujemy nad zmianami

Wiceminister klimatu i środowiska Anita Sowińska przyznała podczas czwartkowego spotkania z mediami, że ustawę kaucyjną „trzeba naprawić”, a resort jest „otwarty na dialog”. Podkreśliła jednak, że nie ze wszystkimi postulatami branży napojowej i handlowej może się zgodzić. Podkreśliła jednocześnie, że trwają rozmowy z Ministerstwem Finansów nad ewentualnym doprecyzowaniem niektórych przepisów obecnej ustawy, aby były one „absolutnie jednoznaczne”.

Przedstawicielka resortu dodała, że w proponowanych zmianach wprowadzony zostanie m.in. mechanizm tzw. podążania kaucji za produktem, czyli pobierania kaucji przy każdej sprzedaży produktu. Ma to rozwiązać kilka problemów systemu, na które wskazywała branża. To rozwiązanie ma również zapobiec ewentualnym nadużyciom przy rozliczaniu pobranej kaucji.

– Bardzo ważnym postulatem, do którego się przychylamy, jest to, że kaucja musi iść za opakowaniem. Takie przepisy już omawialiśmy z Ministerstwem Finansów. One są praktycznie gotowe, my jesteśmy gotowi naprawić system w tym zakresie – powiedziała Sowińska.

Kolejne zmiany w systemie kaucyjnym

Poza tym w nowelizacji ma znaleźć przepis przesuwający włączenie do systemu kaucyjnego butelek po mleku i napojach mlecznych na początek 2026 roku. Zgodnie z projektowanymi zmianami samorządy będą mogły zaliczyć recykling opakowań z systemu kaucyjnego do realizacji wymaganych poziomów zbiórki w gminach.

– Przychylamy się częściowo do postulatów branży o to, aby przynajmniej opóźnić wdrożenie systemu kaucyjnego na opakowania po mleku i produktach mlecznych. Zaproponowaliśmy na spotkaniu konsultacyjnym na początku marca, aby opóźnić to o rok, czyli wejście w życie byłoby od 2026 roku – dodała wiceministra. Podkreśliła przy tym jednak, że nie chce, aby wejście produktów mlecznych do systemu zostało opóźnione jeszcze bardziej lub by zostały one całkowicie wyłączone z systemu.

Sowińska powiedziała również, że wedle opinii resortu finansów, już obecne przepisy zakładają nienaliczanie podatku VAT od kaucji za opakowania jednorazowe. W przypadku opakowań wielorazowych VAT będzie występował jedynie w sytuacji, gdy opakowania nie wrócą do systemu. Resort wcześniej sygnalizował, że będzie rozmawiał na ten temat z MF, by całkowicie zrezygnować z doliczania podatku VAT do kaucji.

– Mamy wytyczne od Ministerstwa Finansów, które uznają – i branża o tym wie – że w obecnym kształcie ustawy, opakowania jednokrotnego użytku nie podlegają VAT-owi. Natomiast w przypadku opakowań wielokrotnego użytku, VAT-em są obciążone tylko te butelki, które się stłukły lub zgubiły – wytłumaczyła przedstawicielka MKiŚ.

MKiŚ odpowiada na apel branży ws. systemu kaucyjnego

Ministerstwo dodało, że przygotowano odpowiedź na apel przedsiębiorców i organizacji branżowych, które postulują m.in. przesunięcie o rok wprowadzenia całego systemu kaucyjnego.

„Odpowiadając na apel skierowany do premiera Donalda Tuska o pilne wdrożenie niezbędnych zmian w przepisach regulujących system kaucyjny na opakowania po napojach, jako Ministerstwo Klimatu i Środowiska, chcemy poinformować, że tak jak jego sygnatariusze, również widzimy potrzeby zmian. I dokładnie tak, jak postulują przedstawiciele branży spożywczej, uważamy, że to sprawa pilna” – wskazano.

We wtorek czternaście organizacji branżowych zrzeszających producentów napojów, przedstawicieli handlu oraz rolnictwa opublikowało apel do premiera Donalda Tuska, w którym domagają się wdrożenia pilnych i niezbędnych zmian w przepisach regulujących system kaucyjny na opakowania po napojach oraz przesunięcia startu systemu na 1 stycznia 2026 r.

Zgodnie z obecnym kształtem przepisów system kaucyjny w Polsce ma zacząć działać od 2025 r. Jego celem jest zmniejszenie ilości zmieszanych odpadów komunalnych odbieranych przez gminy i zwiększenie poziomu recyklingu. Duże sklepy, o powierzchni powyżej 200 m kw., będą musiały odbierać puste opakowania i oddawać kaucję, natomiast te mniejsze będą mogły przystąpić do systemu dobrowolnie, choć pobiorą kaucję. Nieodebrana kaucja zostanie przeznaczona na finansowanie systemu kaucyjnego. Kaucja ma zachęcić do zwrotu opakowań i zwiększyć ilość ponownie wykorzystanych i przetwarzanych surowców służących do wytworzenia opakowań.

System ma objąć trzy rodzaje opakowań: butelki plastikowe do 3 litrów, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki do 1 litra.