Wzrosną ceny napojów? Winny nieszczelny system kaucyjny

Czternaście organizacji branżowych zrzeszających producentów napojów, przedstawicieli handlu oraz rolnictwa opublikowało we wtorek apel do premiera Donalda Tuska, w którym domagają się wdrożenia pilnych i niezbędnych zmian w przepisach regulujących system kaucyjny na opakowania po napojach.

Treść listu przekazano PAP.

Według sygnatariuszy listu, w obecnym kształcie przepisy są „szkodliwe dla polskiego rolnictwa, przetwórstwa, konsumentów i środowiska”.

Przedsiębiorcy ostrzegają, że w przypadku braku zmian konsumenci zostaną m.in. obciążeni 3 mld zł dodatkowego podatku VAT od kaucji. Według nich, nie będą mieli też gwarancji zwrotu kaucji pobieranej w sklepach przy kupnie napojów. Ich zadaniem, „malwersacje finansowe przy rozliczaniu kaucji i zebranych opakowań” mogą również doprowadzić do wzrostu cen napojów, napojów mlecznych, wód, soków, nektarów oraz piwa.

Sygnatariusze listu obawiają się również oszustw przy rozliczaniu zebranych opakowań i pobranej kaucji, które mogą spowodować bankructwo operatorów systemu i sklepów detalicznych. Zwracają ponadto uwagę, że system kaucyjny uderzy także w gminy, które muszą wypełniać poziomy zbiórek odpadów.

W piśmie przypomniano, że przepisy ws. sytemu kaucyjnego zostały przyjęte w poprzedniej kadencji, z „z pominięciem wielu kluczowych rozwiązań proponowanych przez przedsiębiorców”. „Dodatkowo ówczesny rząd wprowadził zapisy, które spowodowały, że system kaucyjny jest całkowicie bezbronny na wszelkiego rodzaju malwersacje finansowe przy rozliczaniu kaucji i zebranych odpadów opakowaniowych i opakowań. Przepisy naruszają zasadę równości podmiotów gospodarczych i tworzą bariery w dostępie do rynku, co jest sprzeczne z: Konstytucją RP, ustawą o swobodzie działalności gospodarczej oraz ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji” - podkreślono w piśmie, którego treść udostępniono PAP.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami kaucje mają ruszyć od stycznia 2025 r. Organizacje branżowe domagają się koniecznych zmian w przepisach, a także przesunięcia startu polskiego systemu kaucyjnego na 1 stycznia 2026 r.

„Oczekujemy od pana premiera, że ze względu na znaczący wpływ systemu kaucyjnego na całą gospodarkę nada najwyższy priorytet pracom rządu nad wdrożeniem niezbędnych zmian w oparciu o merytoryczny dialog z przedsiębiorcami, którzy są objęci obowiązkami i karami wynikającymi z przepisów prawa wprowadzającego system kaucyjny” - dodano.

Pod listem podpisały się: Polska Federacja Producentów Żywności Związek Pracodawców, Związek Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego – Browary Polskie, Krajowa Izba Gospodarcza Przemysł Rozlewniczy, Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków, Związek Polskich Przetwórców Mleka, Polska Izba Mleka, Związek Przedsiębiorców i Pracodawców, Polska Izba Handlu, Polska Organizacja Handlu i Dystrybucji, Krajowe Stowarzyszenie Przetwórców Owoców i Warzyw, Związek Sadowników RP, Krajowa Izba Gospodarcza Przemysłu Spożywczego i Opakowań, Krajowy Sekretariat Przemysłu Spożywczego NSZZ „Solidarność” oraz Federacja Branżowych Związków Producentów Rolnych.

W pierwszym kwartale br. wiceminister klimatu i środowiska Anita Sowińska zapowiedziała zmiany w regulacjach kaucyjnych, które w części mają odpowiadać postulatom podnoszonym m.in. przez branżę napojową i handlową. Według zapowiedzi miałyby one wejść w życie jeszcze w br.

Pierwsza zmiana miałby dotyczyć głównie szczelności systemu. Druga, większa nowela, ma dotyczyć m.in. nie doliczania VAT do kaucji; według założeń kaucja będzie podążać w całym łańcuchu sprzedaży, a nie jak obecnie, pojawić się dopiero przy kupnie napoju w sklepie. Sowińska wskazywała też, ze jest zwolenniczką startu systemu od stycznia 2025 rok, choć jednocześnie przyznawała, że pierwszy rok ma być „rozruchowy”.

System kaucyjny w Polsce ma zacząć działać od 2025 r. Jego celem jest zmniejszenie ilości zmieszanych odpadów komunalnych odbieranych przez gminy i zwiększenie poziomu recyklingu. Duże sklepy, o powierzchni powyżej 200 m kw., będą musiały odbierać puste opakowania i oddawać kaucję, natomiast te mniejsze będą mogły przystąpić do systemu dobrowolnie, choć pobiorą kaucję. Nieodebrana kaucja zostanie przeznaczona na finansowanie systemu kaucyjnego. Kaucja ma zachęcić do zwrotu opakowań i zwiększyć ilość ponownie wykorzystanych i przetwarzanych surowców służących do wytworzenia opakowań.

System ma objąć trzy rodzaje opakowań: butelki plastikowe do 3 litrów, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki do 1 litra.