Niemiecki LNG droższy niż się wydawał. Gazoport w Brunsbüttel ciągnie kasę z rządu

Początkowo koszty inwestycji, szacowane przez spółkę German LNG powstałą dla realizacji projektu, miały wynieść około 1,3 mld euro. Jak się okazało, przygotowanie terminala pod obsługę także „zielonych” gazów w przyszłości – w tym przypadku amoniaku – będzie droższe , niż przewidywano. Wyższe okazały się też koszty infrastruktury otaczającej gazoport, m.in. dróg. W efekcie koszt całego projektu wzrósł do 1,5 mld euro. Federalne Ministerstwo Gospodarki i Ochrony Klimatu (BMWK) Roberta Habecka zakłada , że poniesione koszty zwrócą się po uruchomieniu terminalu.

Rząd federalny, za pośrednictwem państwowego banku rozwoju (Kreditanstalt für Wiederaufbau, KfW) posiada 50 proc. udziałów w projekcie. Pozostałą część – odpowiednio 40 i 10 proc. udziałów – posiadają holenderska państwowa spółka Gasunie i grupa energetyczna RWE. Zgodnie z pismem do komisji budżetowej, do którego dotarło NDR, Gasunie i RWE zapowiadały wycofanie się z projektu, jeśli rząd federalny nie zadeklarowałby dodatkowych funduszy. Jak pisze tagesschau.de, dodatkowo mają wzrosnąć także koszty przygotowania i rozwoju projektu, a według BMWK „wzrost kosztów inwestycji zostanie podzielony między KfW, RWE i Gasunie zgodnie z ich udziałami”. To oznacza, że sumaryczny koszt może wynieść nawet więcej, gdyby pozostali inwestorzy również mieli łącznie wnieść dodatkowo 200 mln euro, tak jak pisze Michał Kędzierski z Ośrodka Studiów Wschodnich.

Jak dodaje tagesschau.de: „pozostaje całkowicie niejasne, czy importerzy gazu poniosą zwiększone koszty poprzez wyższe opłaty, czy też terminale będą musiały być stale dotowane”.

Potrzeba rozwoju infrastruktury importowej dla LNG uwidoczniła się w Niemczech po ataku Rosji na Ukrainę, gdy kwestia dywersyfikacji dostaw gazu wysunęła się na pierwszy plan. Trzy dni po rozpoczęciu inwazji Olaf Scholz zapowiedział budowę gazoportu w Brunsbüttel. Obecnie tworzona jest infrastruktura LNG składająca się zarówno z tymczasowych terminali pływających (statków), jak i stałych terminali lądowych. W styczniu 2023 r. w Brunsbüttel wyładowano ze statku pierwsze 160 tys. ton skroplonego gazu ziemnego. W lutym zatwierdzono wniosek o rozpoczęcie wstępnych prac przygotowawczych, a latem 2024 r. rozpoczęto budowę stałego terminalu. Jednostka ma regazyfikować około 10 mld m3 gazu ziemnego rocznie od końcówki 2026 r. Łączna moc regazyfikacyjna niemieckich terminali ma wzrosnąć z 13,5 mld m3 w 2023 r. do 54 mld m3 w 2027 r.

Jak ocenia Michał Kędzierski: „Agresja Rosji na Ukrainę i wynikający z niej upadek koncepcji sojuszu energetycznego z Moskwą stały się katalizatorem zmiany podejścia Niemiec do tworzenia infrastruktury do importu LNG. Aby trwale uniezależnić się od dostaw z Rosji, Berlin – przy ogromnym wysiłku finansowym – postawił na budowę własnych terminali w rekordowym czasie i na bezprecedensową skalę. Planowane obiekty nie tylko pozwolą na pokrycie zapotrzebowania niemieckiej gospodarki na gaz, lecz także mogą podtrzymać nadwątloną rolę RFN jako hubu gazowego w Europie Środkowej. Umożliwią też utrzymanie koncepcji stosowania tego surowca jako paliwa przejściowego w transformacji energetycznej (Energiewende)”.

Jednakże budowa gazoportu w Brunsbüttel wzbudza kontrowersje w niemieckim społeczeństwie. Pojawiają się pytania o to, czy lądowe terminale LNG są w ogóle potrzebne – spośród obecnie działających trzech pływających jednostek, żadna nie pracuje z pełną mocą. Tuż po rosyjskim ataku na Ukrainę spodziewano się niedoboru gazu w niemieckim systemie energetycznym, a także zwiększonego zapotrzebowania na LNG z innych europejskich krajów. Jak powiedział Niklas Höhne , profesor Uniwersytetu Wageningen: „w tamtym czasie obawialiśmy się, że zbudujemy nadwyżkę mocy produkcyjnych, ale dziś wiemy na pewno, że mamy nadwyżkę mocy produkcyjnych”.

Ponadto plany dotyczące lądowych terminali LNG stoją w sprzeczności z niemiecką strategią ochrony klimatu, która przewiduje spadek zużycia gazu. Tę kwestię podnoszą też działacze środowiskowi. „Fakt, że pieniądze podatników są inwestowane w lądowy terminal LNG Brunsbüttel jest absurdalny, ponieważ kryzys gazowy został już dawno zażegnany. Ponadto popyt na gaz spada nawet w scenariuszach ministerstwa gospodarki, co oznacza, że ten projekt o żywotności co najmniej 30 lat zdecydowanie nie jest potrzebny” – powiedział Sascha Müller-Kraenner z organizacji pozarządowej DUH .

Celowość budowy gazoportów tłumaczona jest planami przekształcenia ich w przyszłości w kierunku wykorzystania zielonych gazów takich jak wodór czy amoniak. Jednakże Franziska Holz , zastępczyni dyrektora Departamentu Energii, Transportu i Środowiska w Niemieckim Instytucie Badań Gospodarczych, twierdzi , że nie ma pewności, czy taka zmiana będzie technicznie możliwa.