V Kongres Magazynowania Energii PSME. Przyszłość magazynów w Polsce
V Kongres Magazynowania Energii PSME był okazją do spotkania inwestorów, ekspertów, przedsiębiorców i producentów z branży magazynów energii. Podczas dwudniowego wydarzenia odbyły się cztery panele dyskusyjne, sześć wystąpień eksperckich i dwa warsztaty tematatyczne.
W dniach 13-14 listopada w Warszawie odbył się V Kongres Magazynowania Energii Polskiego Stowarzyszenia Magazynowania Energii PSME. To wydarzenie poświęcone rozwojowi sektora magazynowania energii, gromadzące przedsiębiorców i ekspertów m.in. z branży wielkoskalowych magazynów energii i przemysłu bateryjnego. Wzięli w nim udział także przedstawiciele administracji publicznej, regulatorzy rynku, naukowcy i innowatorzy. Wydarzenie otworzyli Konrad Wojnarowski, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Energii oraz Renata Mroczek, Prezeska Urzędu Regulacji Energetyki i członkini Rady Programowej Kongresu.
O Kongresie
Na V Kongres PSME przybyli inwestorzy, spółki energetyczne, operatorzy systemów energetycznych (PSE i OSD), integratorzy i producenci BESS, falowników, systemów do zarządzania siecią, agregatorzy, optymalizatorzy, przedstawiciele biur projektowych, banków komercyjnych, instytucji rozwojowych i funduszy dłużnych, brokerzy, ubezpieczyciele, prawnicy, doradcy finansowi, inżynierzy, właściciele lokalizacji i odbiorcy komercyjni oraz przemysłowi (parki przemysłowe, data centers), przedstawiciele administracji publicznej i regulatorzy rynku, naukowcy z uczelni, instytutów badawczych i jednostek certyfikujących oraz analitycy i dziennikarze z mediów branżowych.
W czasie dwudniowego Kongresu odbyły się panele dyskusyjne, sesje eksperckie, a także warsztaty dotyczące wielkoskalowych magazynów energii w Polsce oraz grid formingu i inercji sieci. Kongres był także okazją do międzynarodowych spotkań B2B. Pierwszego dnia wydarzenia, po raz pierwszy w historii Kongresu, odbyła się także gala wręczenia nagród – Laurów Magazynowania Energii PSME.
Jedna z debat dotyczyła rozwoju wielkoskalowych bateryjnych magazynów energii w Polsce – „Wielkoskalowy BESS w praktyce: potrzeba w systemie, ryzyka, przychody. Różne perspektywy interesariuszy”. Debatę moderował mec. Maciej Szambelańczyk, doradca zarządu PSME i Partner WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr sp. k. Udział w niej wzięli: Alicja Chilińska-Zawadzka, Prezeska Zarządu w EDF Power Solutions Polska, Agnieszka Okońska, Wiceprezeska Zarządu Polskich Sieci Elektroenergetycznych, Karol Wolański, Head of Flexibility and Aggregation w Respect Energy, Ewa Kwapis, Wiceprezeska Zarządu w Transition Technologies-Systems, Krzysztof Włodyga, Senior Originator w Axpo i Krzysztof Wybrański, Dyrektor Business Unit Nowe Technologie w ZPUE S.A.
Magazyny energii – nadzieja na stabilizację sieci
Jak mówiła Agnieszka Okońska, Wiceprezeska Zarządu Polskich Sieci Elektroenergetycznych, PSE widzą w magazynach energii nadzieję na stabilizację sieci w długiej perspektywie. Polska jest jeszcze na początku tej drogi, ale udział źródeł odnawialnych w produkcji energii elektrycznej będzie rosnąć. „W długoterminowej strategii PSE bardzo podkreślamy rolę magazynów energii” – podkreśliła. Do tej pory PSE wydało warunki przyłączenia dla magazynów energii o łącznej mocy ponad 44 GW, a łącznie z operatorem sieci dystrybucyjnej OSD – około 70 GW. „Nieustannie wpływają do nas nowe wnioski” – dodała Agnieszka Okońska.
Uważamy, że to wciąż niewystarczająco z punktu widzenia zapotrzebowania sieci, ponieważ nieustannie wzrasta też zapotrzebowanie na przyłączenie nowych źródeł odnawialnych i będzie także wzrastać zapotrzebowanie na moc, co wynika m.in. z potrzeb powstających data center. Zależy nam, by sieć była gotowa na przyjęcie takich dużych odbiorców energii, jakimi są centra danych. Pomagają oni w zarządzaniu krajowym systemem elektroenergetycznym. Jeśli chcemy wspierać rozwój dużych odbiorców, to musimy wspierać także rozwój nowych mocy. Magazyny są więc czymś absolutnie niezbędnym w zarządzaniu siecią, do której przyłączone są odnawialne źródła energii.
Agnieszka Okońska, Wiceprezeska Zarządu Polskich Sieci Elektroenergetycznych, PSE
Podkreśliła też znaczenie grid formingu jako sposobu zarządzania siecią. Jest to technologia, która umożliwia systemom energetycznym opartym w dużej mierze na OZE i magazynach energii naśladowanie niektórych cech systemów opartych na konwencjonalnych źródłach energii, co ułatwia sterowanie nimi i poprawia ich stabilność i elastyczność. Jak powiedziała Wiceprezeska, usługa grid formingu ma wystartować w styczniu w Niemczech, a w przyszłości może też w Polsce. „W tym przypadku bardzo mocno przyglądamy się tym rozwiązaniom, żeby je w miarę szybko skopiować” – zaznaczyła.
Jej zdaniem magazyny energii zmniejszają także ryzyko blackoutu ze względu na możliwość stabilizacji sieci. Jak podkreśliła, PSE nie rozważa na ten moment rozwoju własnych magazynów, ponieważ „jest to tak zwana szara strefa dla operatorów sieci dystrybucyjnej i przesyłowej”.
Magazyny niezbędne do dekarbonizacji
Podobną opinię wyraziła Alicja Chilińska-Zawadzka, Prezeska Zarządu EDF Power Solutions Polska, podkreślając, że magazyny energii są niezbędne w procesach dekarbonizacji systemów elektroenergetycznych.
W ramach EDF zajmujemy się projektami magazynowania energii elektrycznej od ponad dekady. Jako EDF Polska budujemy jeden z pierwszych wielkoskalowych magazynów w kraju – o mocy 50 MW. Fizycznie magazyn jest już wybudowany i jest w trakcie przyłączania do sieci. Globalnie EDF zainstalowało już prawie 1 GW magazynów energii, a kolejny 1 GW jest aktualnie w budowie. Mamy doświadczenie nie tylko w magazynach wolnostojących, ale także funkcjonujących hybrydowo – ten model jest dojrzały i dobrze się sprawdza. Jednym z przykładów jest projekt w RPA, gdzie farma wiatrowa o mocy 300 MW jest połączona z magazynami energii elektrycznej. Dzięki temu taka instalacja jest niemal samowystarczalna i może w sposób ciągły dostarczać energię elektryczną. Bez tego typu rozwiązań proces dekarbonizacji w Polsce będzie w zasadzie niemożliwy. Różne instalacje OZE połączone z magazynowaniem energii elektrycznej na tych samych przyłączach z dodatkowymi wolnostojącymi magazynami energii to absolutny must have dekarbonizujących się systemów elektroenergetycznych.
Alicja Chilińska-Zawadzka, Prezeska Zarządu EDF Power Solutions Polska
Krzysztof Wybrański, Dyrektor Business Unit Nowe Technologie w ZPUE S.A. mówił z kolei o drodze, jaką przeszły polskie firmy inżynieryjne zajmujące się magazynami energii. Spółka ZPUE zaczęła zajmować się magazynami w 2015 r., a pierwszy zainstalowała w 2017 r. Jak mówił: „pierwsze magazyny wykonywaliśmy w oparciu o baterie NMC chłodzone powietrzem, potem baterie LFP. Dzisiaj coraz częściej mówimy już o ogniwach sodowych. Mamy za sobą też realizację opartą na super kondensatorach”. „Cały czas musimy być blisko tej technologii i obserwować, co się dzieje na świecie. (…) Miejsce na rynku widzimy dla siebie cały czas i cały czas widzimy tutaj wielki potencjał” – podkreślił.
Wyzwania i przyszłość magazynowania energii w Polsce
Krzysztof Wołdyga, Senior Originator w firmie Axpo Polska mówił z kolei o wyzwaniach, jakie stoją przed rozwijającym się rynkiem magazynowania energii. Jak powiedział, kluczowym wyzwaniem jest czas. Ponieważ rynek jest jeszcze niedojrzały, a warunki niepewne, kontraktu między traderami i inwestorami wymagają dokładnego sprawdzenia. Rozmowy z bankami mogą trwać nawet rok od momentu wysłania pierwszej oferty, a magazyny oddawane do użytku później mogą być trudniej bankowalne niż te podłączane jeszcze w 2026 i 2027 r. Jak podkreślił Krzysztof Wołdyga, są to zupełnie inne umowy niż dobrze już znane na rynku umowy PPA – dla polskiego rynku magazynowania energii wciąż nie stworzono standardów.
Jak potwierdził Karol Wolański, Head of Flexibility and Aggregation w Respect Energy, na globalnych rynkach standardy dotyczące kontraktów związanych z magazynami energii już istnieją, brakuje ich na rynku polskim. Na ten moment przy ich negocjowaniu korzysta się z doświadczeń międzynarodowych. Jednakże jak podkreślił ekspert, rynek polski jest specyficzny pod względem optymalizacji funkcjonowania magazynów energii, zwłaszcza na rynku bilansującym. Zaznaczył, że obecnie podstawą optymalizacji jest właśnie dostęp do rynku bilansującego, a tendencja na rynku jest taka, że opłaca się produkować energię z instalacji OZE i trzymać ją w rezerwie niż ją wyłączyć przy hurtowych cenach ujemnych.
Podczas panelu poruszona została też kwestia cyberbezpieczeństwa rynku bilansującego. Jak wskazała Ewa Kwapis, Wiceprezeska Zarządu Transition Technologies-Systems, poprawie powinno ulec przede wszystkim bezpieczeństwo łańcucha dostaw, zarządzanie ryzykiem stron trzecich i monitorowanie anomalii sieciowych.
Czytaj też
Jak podsumowała Alicja Chilińska-Zawadzka, Prezeska EDF Power Solutions Polska, być może magazyny energii potrzebują na ten moment wsparcia finansowego – podobnie jak było w przypadku odnawialnych źródeł energii na początku ich rozwoju. „Po wielu latach okazuje się, że OZE bez wsparcia doskonale sobie radzą i to jest droga, na którą powinniśmy patrzeć jako inwestorzy – również z punktu widzenia całego systemu, bo tylko wtedy on będzie działał”. Jak podkreśliła, jako EDF „wierzymy, że mechanizmy (wsparcia dla magazynów energii – przyp. Energetyka24), które będą dostępne w Polsce, wymagają jeszcze trochę czasu, aby je dopracować”, ale budowa wielkoskalowego magazynu w Starym Grodkowie to „wyraz wiary w to, że jest ogromna przyszłość dla rynku magazynowania energii elektrycznej w Polsce”.