Manifest Orlenu. Grupa wie, jak chce przeprowadzić transformację energetyczną

Materiał sponsorowany

Grupa Orlen przygotowała szereg postulatów wspierających transformację energetyczną w Europie. Priorytetami są konkurencyjność unijnego przemysłu, dekarbonizacja, bezpieczeństwo energetyczne oraz cenowa przystępność produktów dla klientów indywidualnych i biznesowych.

Postulaty zawarte w Manifeście dotyczą czterech kluczowych obszarów: petrochemii, transportu, gazu ziemnego oraz energetyki i ciepłownictwa. Orlen planuje promować Manifest i zawarte w nim postulaty także podczas innych zbliżających się konferencji i debat, w mediach, a także w czasie spotkań bilateralnych.

Konkurencyjność unijnego rynku

Zdaniem Orlenu neutralność klimatyczna do 2050 r. powinna być realizowana w tempie uwzględniającym warunki poszczególnych krajów: kontekst geopolityczny, uwarunkowania technologiczne oraz koszty społeczne. Z tego powodu koncern postuluje dopuszczenie jak najszerszego katalogu zero- i niskoemisyjnych technologii, co pozwoli na obniżenie kosztów i zwiększenie efektywności transformacji. Jednocześnie umożliwi to utrzymanie miejsc pracy oraz zakładów produkcyjnych na terenie Unii Europejskiej. Aby to osiągnąć, konieczne jest wdrożenie pakietu Clean Industrial Deal.

Ważna jest także ochrona gospodarki przed napływem produktów spoza UE, o wyższym śladzie węglowym. Pandemia COVID-19 i pełnoskalowa inwazja Rosji na Ukrainę dobitnie uświadomiły potrzebę budowania łańcucha wartości na terytorium UE oraz współpracy z wiarygodnymi partnerami. Dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego istotne jest wspieranie krajowej produkcji paliw, budowy łańcucha wartości biopaliw oraz wydobycia surowców potrzebnych w transformacji energetycznej.

Finansowanie dekarbonizacji

Orlen zwraca uwagę, że projekty dekarbonizacyjne często są niezwykle kapitałochłonne, a ich rentowność niepewna. Dlatego powinny być wdrażane zachęty do inwestowania dla biznesu. Dodatkowo przyjęte już regulacje wymagają uzupełnienia o fundusze dedykowane poszczególnym regionom Unii.  Należałoby również rozważyć instrumenty OPEX-owe zapewniające ekonomiczne bodźce do inwestowania w Unii, ograniczając niepewność średnio i długookresowej amortyzacji projektów dekarbonizacyjnych.

Ponadto należy przeprowadzić analizę skutków społecznych wdrażania rozwiązań transformacyjnych, ponieważ będą one wpływać na sytuację gospodarstw domowych w zakresie mobilności, ciepłownictwa oraz dostępu do energii. W szczególności dotyczy to regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Zielona transformacja musi być sprawiedliwa społecznie.

Lepsze regulacje

Orlen zwraca uwagę, że unijne regulacje skupiają się raczej na karaniu niż zachęcaniu. Wdrażanie rozwiązań dekarbonizacyjnych często wiąże się z wysokimi kosztami i może mieć negatywny wpływ na wyniki przedsiębiorstw, a więc także wzrost gospodarczy. Z tego powodu potrzebne są regulacje uwzględniające racjonalność ekonomiczną i zawierające zachęty inwestycyjne.

Koncern postuluje także, że uzasadnione jest ograniczenie nadmiernej sprawozdawczości, unikanie zbyt szczegółowych i nakazowych regulacji, a także zapewnienie regulacyjnej spójności. Do tego wymagania powinny być dostosowane do technologicznych i ekonomiczno-społecznych uwarunkowań poszczególnych państw członkowskich. Wszystko dla maksymalnego ułatwienia prowadzenia działalności. Konieczny też jest ciągły dialog unijnych instytucji z sektorem energetycznym i przemysłowym, by dekarbonizacja odbywała się w zrównoważony sposób.

Kluczowe postulaty regulacyjne

W rozpoczęciu nowej kadencji Komisji Europejskiej oraz objęciu przez Polskę prezydentury w Radzie Unii Europejskiej w pierwszym kwartale 2025 r. koncern dostrzega szansę na aktywne wzięcie udziału w dyskusji o przebiegu zielonej transformacji, dlatego też proponuje wdrożenie poniższych regulacji.

Petrochemia

W zakresie petrochemii Grupa Orlen rekomenduje wdrożenie polityki konkurencyjności, by chronić miejsca pracy, uwzględnić wpływ kosztów uprawnień do emisji i cen energii na funkcjonowanie unijnego przemysłu. Do tego należy wzmocnić ochronę rynku UE przed produktami wysokoemisyjnymi zza granicy. W tym celu potrzebne jest rozszerzenie mechanizmu CBAM o nowe kategorie produktów, m.in. petrochemicznych oraz z sektora nawozowego. Konieczne jest też stworzenie ram dla funkcjonowania technologii niskoemisyjnych i gospodarki o obiegu zamkniętym, w tym recyklingu chemicznego, ponieważ wspierają one proces dekarbonizacji.

Transport

W zakresie transporty należy uwzględnić rolę paliw niskoemisyjnych oraz zmaksymalizować katalog technologii i surowców stosowanych do produkcji biopaliw i biokomponentów. Towarzyszyć temu powinno budowanie łańcucha wartości biopaliw na terytorium Unii Europejskiej. Przyjęta ścieżka dekarbonizacji transportu powinna minimalizować koszty społeczne.

Gaz podziemny i upstream

Gaz ziemny powinien zostać jednoznacznie uznany jako paliwo przejściowe, które szybko umożliwi redukcję emisji, a niskoemisyjne gazy w transporcie i przemyśle energochłonnym mogą znacząco przyspieszyć stopniową dekarbonizację w tych sektorach. Dlatego też wspierane powinno być krajowe wydobycie gazu ziemnego, co zwiększałoby bezpieczeństwo energetyczne.

Ponadto UE powinna wspierać regulacyjnie i finansowo technologie wychwytu i składowania dwutlenku węgla (CCS) oraz rozwój infrastruktury do jego transportu. Jest to konieczne do dekarbonizacji przemysłu o statusie „hard to abate” – czyli takiego, w którym pełna redukcja emisji jest trudna lub niemożliwa do przeprowadzenia. Dotyczy to np. produkcji  cementu.

Elektroenergetyka i ciepłownictwo

W celu stabilizacji systemu elektroenergetycznego Orlen postuluje wspieranie go jednostkami gazowymi, a docelowo także małymi reaktorami modułowymi, ponieważ gaz ziemny i energia jądrowa powinny mieć status paliw przejściowych w ramach unijnej taksonomii. Według koncernu jako integralna część rynku energii utrzymane powinny także zostać mechanizmy mocowe. Jeśli chodzi o ciepłownictwo, dekarbonizacja sektora musi uwzględniać ekonomiczne i społeczne koszty.

Poniżej zamieszczamy pełną treść Manifestu.