Hennig-Kloska: Odra i mokradła priorytetem ministerstwa klimatu i środowiska

Szefowa MKiŚ brała w środę udział w posiedzeniu sejmowej komisji środowiska, która dyskutowała na temat kryzysu ekologicznego na Odrze, do jakiego doszło w 2022 roku. Dwa lata temu w skutek niekorzystnych warunków pogodowych m.in. wysokiej temperatury wody, niskiego stanu wód, doszło do zakwitu tzw. złotych alg. Wytwarzane przez algi toksyny spowodowały z kolei masowe śnięcie ryb.

Hennig-Kloska zwróciła uwagę, że ministerstwo klimatu ma ograniczone narzędzia wpływu na kreowanie gospodarki wodnej w kraju (kompetencje w tej sprawie ma bowiem resort infrastruktury), choć odpowiedzialność jest duża - jeśli chodzi o kwestie np. zanieczyszczenia wód.

Jak podkreśliła, poprawa sytuacji hydrologicznej, stanu jakości rzek i jezior jest dla nowego kierownictwa priorytetem, a na czołowe miejsce wybija się poprawa stanu Odry, po katastrofie ekologicznej z 2022 r.

Minister poinformowała, że z końcem stycznia odbyło się spotkanie zespołu ds. Odry w MKiŚ, którego zadaniem jest przygotowanie się do nowego sezonu. Dodała, że o ile w ministerstwie służby wyspecjalizowały się, jeśli chodzi o zagrożenie złotą algą, to poprzednie kierownictwo nie przygotowało żadnej strategii w tej sprawie. Poinformowała ponadto, że podczas spotkania przedstawiono 10 rekomendacji mających na celu skuteczniejszą walkę z algą w Odrze. „Zaczynamy od nowa prace. Mamy sposób walki ze skutkami. Niestety nikt nie podjął walki z przyczynami, które ten stan rzeki Odry powodują” - zaznaczyła.

Hennig-Kloska wskazała, że „mamy dość dobrze określony monitoring tego, co się dzieje na rzece”. Zwróciła uwagę, że niestety jest on prowadzony „ręcznie”. Wyjaśniła, że w ubiegłym roku „ręcznie” kierowano we współpracy z Wodami Polskimi zrzutami wody ze zbiorników retencyjnych, co miało np. rozrzedzać wodę w rzece bądź wstrzymywano zrzuty solanki w okresach szczególnego zagrożenia. „Wydaje się, że po dwóch latach tego typu działania nie powinny być ręcznie prowadzone przez pracowników resortu tylko powinniśmy mieć wdrożony system zarządzania tym problemem. Niestety takiego w resorcie nie zastaliśmy” - powiedziała.

Szefowa MKiŚ przyznała, że nie zabezpieczono też środków na rozwój infrastruktury badawczej, na systematyczny monitoring i badania toksyny wytwarzanej przez złotą algę. Jak poinformowała rozmowy na temat finansowania tych zadań są obecnie prowadzone z resortem finansów.

Przedstawiciel MKiŚ Louis Courseau mówiąc o rekomendacjach zespołu ds. Odry podzielił je na trzy kategorie: organizacyjne (polegające na usprawnieniu działań i koordynacji), kryzysowe (działania interwencyjne) i systemowe (mające na celu usunięcie bądź ograniczenie zakwitów algi).

Courseau wskazał m.in. na kwestię zwiększania roli międzyresortowego zespołu ds. Odry, w którym oprócz przedstawicieli MKiŚ zasiadają też m.in. przedstawiciele MAP, MI, MRiRW. Według eksperta działania tego zespołu powinny być skierowane także na zadania kryzysowe.

Poinformował, że niebawem powołany ma zostać zespół zarządzania kryzysowego w MKiŚ, który ma wydać rekomendacje na nowy sezon w zw. z Odrą, tak by ograniczyć potencjalny zakwit złotej algi.

Courseau przekazał ponadto, że mają zostać zainicjowane prace nad stworzeniem planu, którego celem będzie przywrócenie środowiskowego bezpieczeństwa Odry. Przedstawiciel MKiŚ wyjaśnił, że chodzi o: obniżenie zasolenia rzeki, odsalanie wód rzeki, zwiększenie retencji, a także o kwestie odprowadzania wód kopalnianych do „mniej wrażliwych akwenów” niż Odra.

Minister Hennig-Kloska poinformowała na komisji, że resort ma zamiar też wdrożyć strategię dotyczącą mokradeł. Przypomniała, że projekt tej strategii został przygotowany przez poprzednią ekipę i mimo iż była „bardzo dobra, to trafiła do szuflady i wymaga aktualizacji”. Według minister strategia ws. mokradeł pomoże w poprawie jakości stanu wód. Ma się również przyczynić do ograniczenia o 10 proc. emisji CO2 w sektorze non-ETS - dodała.

Zdaniem minister strategia ta może przynieść roczne oszczędności rzędu 10 mld zł rocznie.