Hennig-Kloska o strategii dla Odry. Nowelizacja ustawy o rewitalizacji rzeki w tym roku

Jak przekazała Hennig-Kloska po rozmowach z wojewodą dolnośląskim i przedstawicielami samorządów, obecnie ws. problemu Odry wszystkie podmioty skupiają się na zaangażowaniu w trzech obszarach. Pierwszy to długofalowa strategia dla Odry prowadząca finalnie do zmniejszenia zrzutów zanieczyszczonej wody do rzeki, m.in. solanki. – Są różne wersje i pomysły, które zostaną poddane ocenie pod kątem ekonomicznym, wpływu na środowisko i skuteczności – wyjaśniła.

Drugi obszar to badania, mające wskazać odpowiednią drogę renaturyzacji rzeki i jak określić nowe funkcje społeczne Odry – stwierdziła minister.

Trzeci to dodatkowe wyposażenie dla służb oraz prowadzenie bieżącego monitoringu stanu rzeki, zanim jakość wody się poprawi – dodała Hennig-Kloska. Minister podkreśliła, że bieżący monitoring jest potrzebny, aby – jak mówiła – przy kolejnym zagrożeniu móc podjąć działania zapobiegawcze.

Sprawa Odry

Hennig-Kloska powiedziała też, że w ostatnich tygodniach „udało się powstrzymać” katastrofę na Odrze, której rozmiary – jak mówiła – mogły być zbliżone do tych z 2022 r. – Udało się to dzięki bardzo dobrej współpracy wszystkich nadodrzańskich województw ze sztabem kryzysowym, który działa w ministerstwie klimatu i środowiska – mówiła.

– W przyszłości musimy sięgnąć po konkretne plany odbudowy ekosystemu, renaturalizacji i doprowadzenia do tego, by stan rzeki odpowiadał oczekiwaniom społecznym i odpowiadał na wyzwania związanymi ze zmianami klimatycznymi – podkreśliła ministra klimatu.

Wojewoda dolnośląski Maciej Awiżeń podkreślił, że badania wód na Odrze, w zależności od potrzeb, przeprowadzane są raz w tygodniu. – Rozmawiamy o tym, w jaki sposób rozwiązać problem zanieczyszczenia Odry kompleksowo i dzisiejsze rozmowy są kolejnym etapem, który, mam nadzieję, przyniesie dużo dobrych wniosków – mówił.

Prezes zarządu NFOŚiGW Dorota Zawadzka-Stępniak zwróciła uwagę, system wojewódzkich funduszy ochrony środowiska jest gotowy do wsparcia stworzenia i wdrożenia strategii długoterminowej dla Odry. – Jesteśmy teraz na etapie tworzenia strategii na najbliższe cztery lata; one muszą zostać przygotowane od końca września tego roku. Nie wyobrażamy sobie, żeby tematy związane z monitoringiem Odry oraz z szeroko pojęta adaptacją do zmiany klimatu nie znalazły się w tej strategii – mówiła Zawadzka-Stępniak.

Marszałek województwa dolnośląskiego Paweł Gancarz podkreślił, że samorząd województwa w ostatnich latach przekazał środki finansowe na czujniki do badania jakości wody, finansował badania prowadzone przez pracowników naukowych oraz przekazał pieniądze gminom, przez których tereny przepływa Odra. – Zwracamy też uwagę na problem jakości wody w dopływach Odry. Dziś mamy taką sytuację, że w ostatnich latach kwestie gospodarki ściekowej były zaniedbywane w gminach. Procesy kanalizacyjne w poszczególnych gminach został niejako wstrzymane – mówił Gancarz.

Nowela ustawy o rewitalizacji Odry

Hennig-Kloska poinformowała, że prowadzone są międzyresortowe prace nad nowelizacją ustawy o rewitalizacji Odry. Uściśliła, że proces legislacyjny związany z tą nowelą prowadzony jest w resorcie infrastruktury.

– Nowela będzie dokumentem, który musi uwzględnić to, że do Odry należy podejść jako do rzeki wymagającej postawienia na takie typowe, naturalne procesy zarówno oczyszczania, jak i gromadzenia wody – mówiła minister.

Hennig-Kloska podkreśliła też, że przygotowywana nowela będzie dotyczyła również „wielu obszarów pobocznych”. W tym kontekście wskazała na regulacje dotyczące wsparcia służb w likwidacji nielegalnych zrzutów wód do rzeki.

Pod koniec maja wiceminister klimatu i środowiska Urszula Zielińska w rozmowie z PAP powiedziała, że nowelizacja ustawy o rewitalizacji Odry „musi wejść w życie w tym roku”. Dodała, że spodziewa się, że nowelizacja zostanie uchwalone w trzecim kwartale tego roku.

Zielińska podkreśliła wówczas konieczność zmian wielu zapisów, które znajdują się w ustawie o rewitalizacji Odry. – Jest tam cały zestaw inwestycji regulujących Odrę, a wiemy, że regulacja i przeregulowanie tej rzeki było jedną z przyczyn katastrofy ekologicznej. A zatem plany dotyczące tego obszaru powinny zostać z tej ustawy wykreślone – mówiła.

Ustawa o rewitalizacji Odry została przyjęta przez Sejm w lipcu 2023 r. Celem regulacji jest, jak podawał wówczas resort infrastruktury, zapewnienie odpowiednich zasobów wodnych i poprawa jakości wody w rzece Odrze, przez m.in. realizację inwestycji mających poprawić lub przywrócić właściwe funkcjonowanie środowiska naturalnego (renaturyzacja i budowa stopni wodnych), zapewnienie wsparcia finansowego określonych inwestycji, przesądzenie o pierwszeństwie realizacji lub dofinansowania określonych inwestycji, które powinny być realizowane zarówno na rzece Odrze, jak i w jej dorzeczu.

Ustawa określa m.in. szczegółowe zasady i warunki przygotowania inwestycji mających na celu poprawę warunków środowiskowych rzeki Odry w zakresie ilości i jakości wody w rzece, a także środowiska wodnego oraz zwiększenie możliwości retencjonowania wody na obszarze zlewni tej rzeki; zasady wsparcia finansowego przedsięwzięć z zakresu gospodarki wodnej; zasady realizacji działań mających na celu odbudowę ichtiofauny w rzece Odrze.