Brat Słońce. Watykan chce osiągnąć neutralność klimatyczną do 2026 r.

Wielki zielony przewrót zainicjował papież Franciszek – choć w zgodzie z ekologicznymi poglądami Jana Pawła II i Benedykta XVI – a papież Leon XIV postanowił przyspieszyć transformację energetyczną najmniejszego państwa świata. Jeśli wydaje się Wam, że nowoczesne instalacje nie są możliwe w wiekowych watykańskich pałacach, to pomyślcie jeszcze raz. I spójrzcie na to, jak troska o środowisko z przedziwną łatwością łączy się z boskimi planami w Watykanie.

Pochwalony „pan brat Słońce – lampa dnia"

Ekologiczna transformacja Watykanu ma na celu dalszą redukcję najbardziej zanieczyszczających emisji i osiągnięcie zerowego wpływu na środowisko do 2026 roku – poinformował portal Città Nuova.

„Watykan biegnie w stronę zeroemisyjności: papież Leon XIV przekształca Santa Maria di Galeria w zielone laboratorium poprzez panele solarne, zalesianie i czystą energię” – skomentował włoski portal Energia Oltre.

„Agrowoltaika, elektryfikacja zużycia energii, zalesianie i wydajność energetyczna. Oto podstawa zielonej rewolucji, która sprawi, że Watykan stanie się pierwszym państwem na świecie o zerowej emisji” – uważa Energia Oltre.

W liście apostolskim Fratello Sole (Brat Słońce) z 2024 r. papież Franciszek nakreślił plany dotyczące neutralności klimatycznej skąpanego w blasku centralnej gwiazdy Układu Słonecznego Watykanu. Zarządził bezprecedensową przebudowę infrastruktury, której zwieńczeniem jest instalacja zajmującej 424 ha farmy solarnej w promieniu 18 km od Rzymu, na terenie dzierżawionym przez Watykan, w Santa Maria di Galeria.

Znajduje się tam elektrownia agrowoltaiczna – panele słoneczne nie stanowią przeszkody dla rozwoju rolnictwa. Na takich terenach mogą wylegiwać się pod nimi zwierzęta gospodarskie. Oto „ekologia integralna” papieża Franciszka.

Kultury ekologicznej nie można sprowadzać do serii nagłych i jednostronnych odpowiedzi na problemy, które powstają w związku z degradacją środowiska, wyczerpywaniem się zasobów naturalnych i zanieczyszczeniem. Powinna być ona innym spojrzeniem, myślą, polityką, programem edukacyjnym, stylem życia i duchowości, które nadawałyby kształt sprzeciwowi wobec ekspansji paradygmatu technokratycznego.
Papież Franciszek, Laudato Si

Watykańska sieć energetyczna przechodzi proces, który inżynierowie określają „zielonym chrztem” – opisał portal Mechanical Electrical Plumbing (MEP). W grudniu 2024 w Muzeach Watykańskich zainstalowano z kolei panele fotowoltaiczne w ramach pilotażowego projektu integracji nowoczesnych systemów z obiektami dziedzictwa kulturowego.

Wielkie przemiany pod freskami i w ogrodach

Ale historia Santa Maria di Galeria to nie tylko wielki, słoneczny zwrot. Przez lata było to miejsce wywołujące wiele kontrowersji. Od 1957 r. znajdowały się tam wieże transmisyjne Radia Watykańskiego, które – w ocenie okolicznych mieszkańców – były powodem elektrosmogu. Skarżono się na problemy zdrowotne, w tym przypadki białaczki wśród dzieci. Watykan przez lata zaprzeczał, jakoby miało to coś wspólnego z falami elektromagnetycznymi.

W latach 90. mieszkańcy pozwali Radio, twierdząc, że przekroczono dopuszczalny we Włoszech limit emisji, ale pozew odrzucono. W 2012 r. Watykan ogłosił, że skraca o połowę czas transmisji z tego miejsca, jednak nie z powodu kosztów zdrowotnych, ale ze względu na oszczędności. Papież Franciszek postanowił, że to właśnie tam stanie farma fotowoltaiczna, a energia z niej pozyskana będzie zasilać nie tylko radio, ale i samo państwo-miasto Watykan.

Z kolei na watykańskim dziedzińcu Cortile delle Corazze (Dziedziniec Zbroi) włoska firma ACEA zainstalowała fotowoltaikę zaledwie w sześć miesięcy. „Najtrudniejsze jest zintegrowanie i znalezienie przestrzeni do budowy infrastruktury fotowoltaicznej w miejscach, które są już mocno zabudowane” – skomentowała przedstawicielka ACEA Barbara Marinali „To niezwykły przykład tego, jak można przemyśleć, wyobrazić sobie i wybudować system, który integruje się z już istniejącą infrastrukturą” – dodała.

Jednak samo słońce to nie wszystko. Modernizowane są systemy dystrybucji niskiego napięcia i akumulatorowych systemów magazynowania energii oraz instalowane są wysokowydajne diody LED – pisze MEP. Systemy ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji zmodernizowano małoinwazyjnymi metodami: kanały wentylacyjne ukryto za renesansowymi freskami i pod marmurowymi posadzkami. Wprowadzono również pilotażową instalację w celu ponownego wykorzystywania szarej wody w Ogrodach Watykańskich.

Od słów do czynów papieża Leona

Należy dokonać przemiany w stronę modelu zrównoważonego rozwoju, co zredukuje emisje gazów cieplarnianych do atmosfery, przyjmując jako cel neutralność klimatyczną. Ludzkość dysponuje środkami technologicznymi, aby stawić czoła tej transformacji środowiskowej i jej szkodliwym konsekwencjom etycznym, społecznym, ekonomicznym i politycznym, a wśród nich (środków – E24) energia słoneczna odgrywa fundamentalną rolę.
Papież Franciszek, Fratello Sole

I choć to teraz plany nakreślone przez Franciszka w inicjatywie „Ecological Conversion 2030” zdają się być w pełni realizacji w zajmującym zaledwie 44 ha powierzchni Watykanie, to ich początków należy szukać we wcześniejszym nauczaniu papieży i Kościoła. Już za papieża Benedykta XVI w Watykanie zainstalowano pierwszą fotowoltaikę. Głównymi założeniami „Ecological Conversion 2030” jest wymiana całej floty pojazdów na elektryczne oraz całkowite przejście na odnawialne źródła energii.

„Projekt fotowoltaiki wniesie istotny wkład ekologiczny. Musimy sfinalizować porozumienie z państwem włoskim. W obliczu zmian klimatycznych musimy dbać o świat stworzony” – powiedział Leon XIV kilka tygodni temu. W ubiegłym roku ówczesny kardynał Robert Prevost oświadczył, że „nadszedł czas, aby przejść od słów do czynów”, chwaląc watykańską instalację paneli słonecznych i korzystanie z pojazdów elektrycznych.

Teraz zdaje się, że papież Leon XIV chce osiągnąć cele klimatyczne narzucone sobie przez Watykan jeszcze szybciej niż w 2030 r. Za kilka miesięcy będziemy mogli ocenić, czy się udało.