6 największych zwycięstw aktywistów ekologicznych w 2021 roku

Straty środowiskowe w ciągu ostatnich 12 miesięcy również znajdują się w centrum zainteresowania ludzi. Niezależnie od tego, czy chodzi o decyzje podejmowane w zarządach spółek naftowych, czy o załamanie klimatu spowodowane bezczynnością społeczeństwa, obserwujemy zmiany w świecie przyrody. Naukowcy odkryli w zeszłym miesiącu, że w Europie żyje o 600 milionów ptaków lęgowych mniej niż 40 lat temu a lodowce i lądolody Arktyki topnieją w bardzo szybkim tempie.

Wyliczanie zwycięstw i porażek to oczywiście ogromne uproszczenie skomplikowanych zmian, jakie zachodzą w klimacie naszej planety.

Nasze rozumienie zdrowia środowiska jest filtrowane przez naszą niedoskonałą soczewkę. W końcu dopiero w grudniu oficjalnie uznano nowy najgorętszy rekord w Arktyce (38C) z lata 2020 roku.

Niektóre pionierskie projekty, które rozpoczęły się w minionym roku - takie jak inicjatywa mająca na celu stworzenie po raz pierwszy mapy podziemnych sieci grzybowych na świecie i uchwycenie ich potencjału ekologicznego. Nie zostaną one w pełni poznane jeszcze przez wiele lat.

Mimo to dobrze jest dokonać podsumowania, wziąć sobie do serca zwycięstwa - i zauważyć, które z nich nie są jeszcze do końca dopięte na ostatni guzik. Zwycięstwa i porażki mogą wydawać się uproszczone w ogólnym rozrachunku, ale nie sposób przedstawiać świata bez konkretnych przykładów.

1\. Redukcja emisji w wyroku sądowym

Shell, międzynarodowy gigant naftowo-gazowy przegrał w maju przełomową sprawę. Sąd w Hadze nakazali firmie zmniejszyć emisję dwutlenku węgla o 45 procent do 2030 roku w Holandii, po tym jak sędziowie uznali, że jej polityka jest zbyt niejasna.

Milieudefensie voor Veranderaars (Friends of the Earth Netherlands) zaczęła montować sprawę w 2018 roku, wraz z innymi organizacjami charytatywnymi i ponad 17 000 współpozywających. W emocjonalnym oświadczeniu odczytanym poza sądem prawnik Roger Cox powiedział, że "ludzie na całym świecie są gotowi pozwać firmy naftowe w swoim kraju, podążając za naszym przykładem".

"I nie tylko to. Koncerny naftowe staną się znacznie bardziej niechętne inwestowaniu w paliwa kopalne, paliwa zanieczyszczające środowisko. Klimat dziś wygrał" -- dodał Cox.

Aby ułatwić innym aktywistom odniesienie sukcesu, Milieudefensie wydała podręcznik DIY zatytułowany "Jak pokonaliśmy Shell" , aby zachęcić innych do podjęcia walki z jednymi z największych firm na świecie.

2\. Ruch dezinwestycji na uniwersytetach odnosi duże sukcesy

We wrześniu Uniwersytet Harvarda stał się najbogatszą instytucją, która ogłosiła zakończenie inwestycji w paliwa kopalne. „Organizatorzy akcji potrzebowali 10 lat, by do tego doprowadzić" - zauważyła amerykańska pisarka Rebecca Solnit.

"Przez ponad dziewięć lat można było zaliczyć tę kampanię do nieudanych, mimo że była ona częścią globalnego ruchu, który wyprowadził miliardy dolarów z inwestycji w paliwa kopalne i podniósł kwestie etyczne, które muszą rozważyć wszyscy inwestorzy" -- mówiła.

W listopadzie Uniwersytet Lancaster stał się 92. brytyjską uczelnią, która wycofała inwestycje z firm produkujących paliwa kopalne. Niedawno głośno było o naciskach ze strony studentów na Uniwersytety w Oxford i Cambrigde.

3\. Porozumienia COP26: cel 1,5C zostało utrzymane przy życiu

Niewielu określiłoby szczyt klimatyczny w Glasgow jako ogólne "zwycięstwo" - ale przynajmniej zachowane zostały deklaracje.

Zawarto ważne porozumienie w sprawie ochrony światowych lasów - ponad 100 przywódców zobowiązało się do zaprzestania wylesiania do 2030 roku. Deklaracja przywódców z Glasgow w sprawie lasów i użytkowania gruntów została podpisana przez większość krajów Amazońskiej Puszczy Deszczowej i stoi za nią prawie 16,5 miliarda euro finansowania - potencjał jest więc ogromny. Teraz do obywateli należy rozliczanie liderów, aby nie dopuścić do sytuacji, w której zobowiązanie nie zostanie dotrzymane, tak jak w przypadku nowojorskiej deklaracji w sprawie lasów sprzed siedmiu lat.

Ponad 100 krajów ogłosiło również nowy plan ograniczenia emisji metanu o 30 procent. Metan jest coraz częściej uznawany za jeden z najsilniejszych gazów cieplarnianych, więc jest to kolejny krok w kierunku ograniczania emisji. Również w sektorze finansowym poczyniono pewne postępy.

"Możemy z całą wiarygodnością powiedzieć, że udało nam się utrzymać w zasięgu 1,5C, ale puls jest słaby" - podsumował prezydent COP26 Alok Sharma. "Przetrwa tylko wtedy, gdy dotrzymamy obietnic, gdy przełożymy zobowiązania na szybkie działania i gdy spełnimy oczekiwania określone w tym pakcie klimatycznym z Glasgow, aby zwiększyć ambicje do 2030 r. i później" -- dodał.

4\. Kampania "Stop Cambo" zmusiła Shell do wycofania się

Shell wycofał się w tym roku ze złoża ropy w Cambo niedaleko Szetlandów. Wiadomość, która ucieszyła aktywistów na całym świecie, nadeszła 2 grudnia, po sześciu miesiącach wspólnej kampanii na rzecz powstrzymania rozwoju nowego pola naftowego na Morzu Północnym.

Walka o dno morskie w pobliżu szkockich Szetlandów jeszcze się jednak nie skończyła. Siccar Point, który jest właścicielem pozostałych 70 procent pola, poinformował, że zamierza znaleźć nowego inwestora. Brytyjski rząd nie podjął jeszcze ostatecznej decyzji.

5\. Australijskie sądy ustanawiają precedens "obowiązku opieki" wobec młodych ludzi

Coraz więcej ludzi korzysta z drogi prawnej, aby powstrzymać zanieczyszczenia, pociągając do odpowiedzialności firmy i rządy. Nie znamy jeszcze ostatecznych wyników niektórych z nich, ale mają one swoją wagę i są inspiracją dla kolejnych grup aktywistów.

W maju 17-letnia Anjali Sharma dowiedziała się, że wygrała sprawę przeciwko rządowi australijskiemu. Kopalnia węgla w centrum sporu może jeszcze zostać rozbudowana (wynik apelacji ma być wkrótce ogłoszony), ale co najważniejsze, sędzia orzekł, że rząd ma obowiązek chronić młodych ludzi przed szkodami związanymi ze zmianami klimatycznymi.

W Wielkiej Brytanii działacze kampanii "Paid to Pollute" pozwali w grudniu rząd brytyjski do sądu, oskarżając go o nielegalne subsydiowanie producentów paliw kopalnych poprzez zachęty podatkowe, które podważają jego cele klimatyczne. Orzeczenie zostanie prawdopodobnie opublikowane na początku tego roku.

6\. Ustanowiono olbrzymi morski obszar chroniony na Pacyfiku

Morski mega-obszar chroniony (MPA) został utworzony przez Panamę, Ekwador, Kolumbię i Kostarykę w listopadzie. Kraje leżące nad Pacyfikiem zgodziły się połączyć swoje rezerwaty morskie, aby utworzyć jeden ogromny korytarz, w którym żółwie morskie, wieloryby, rekiny i płaszczki mogą bezpiecznie migrować.

Wschodni Tropikalny Korytarz Morski Pacyfiku (CMAR) obejmuje ponad 500 tys. km kw. i wiąże się również z rozszerzeniem istniejących krajowych MPA. "To nowy język globalnej ochrony przyrody" - powiedział „Guardianowi" minister środowiska Ekwadoru, Gustavo Manrique.

"Nigdy kraje z łączącymi granicami morskimi nie połączyły się, aby stworzyć politykę publiczną" - dodał.