Likwidacja kopalń węgla to koszt 9 mld złotych w ciągu 10 lat

Chodzi o przygotowany przez Ministerstwo Przemysłu i procedowany od 9 stycznia br. projekt nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego. W czwartek na stronach Rządowego Centrum Legislacji ukazała się nowa wersja projektu, m.in. z nową oceną skutków regulacji.

Uwagi spółek węglowych

Głównymi założeniami projektu jest umożliwienie finansowania świadczeń dla pracowników likwidowanych zakładów górniczych oraz to, że likwidacja kopalń będzie prowadzona przez przedsiębiorców górniczych, którzy będą mogli na ten cel dostawać państwowe dotacje, a nie jak dotąd, przez spółkę restrukturyzacyjną.

Wpływ projektowanych przepisów na budżet państwa w ciągu dziesięciu lat oszacowano pierwotnie na 4,182 mld zł.

W nowej wersji saldo określono ogółem na 9,125 mln zł, w tym 8,347 mld zł to koszt dla budżetu państwa, a 183 mln zł dla NFOŚiGW. 595 mln zł to utracone dochody państwowych instytucji.

W toku konsultacji projektu spółki węglowe zgłosiły 44 uwagi. Dotyczyły one m.in. rozszerzenia narzędzia urlopów górniczych, zwiększenia wartości jednorazowych odpraw, przy pozostawieniu ich nieopodatkowania czy rozszerzenia katalogu dotacji na likwidację kopalń o oznaczone części zakładów i zbędny majątek.

Jak przekazał PAP w czwartek rzecznik MP Tomasz Głogowski, w reakcji na postulaty spółek w nowej wersji projektu m.in. zwiększono wartość jednorazowych odpraw ze 120 tys. zł do 170 tys. zł.

Rozszerzono też możliwość stosowania urlopów górniczych w obrębie zakładów – w pierwotnej wersji obejmowała ona tylko zakłady likwidowane, w obecnej są to wszystkie zakłady spółek objętych Nowym Systemem Wsparcia (Polska Grupa Górnicza, Południowy Koncern Węglowy, Węglokoks Kraj). Pozostawiono natomiast długość urlopów – do czterech lat dla pracowników dołowych i do trzech lat dla pracowników przeróbki.

Bezpieczne wygaszanie zakładów górniczych

W nowej Ocenie Skutków Regulacji resort przemysłu założył, że nowelizacja wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2026 r. PGG zabiegała wcześniej, aby termin ten ustalić na 30 czerwca br. wskazując, że przewidziała już w planie techniczno-ekonomicznym i programach operacyjnych rozpoczęcie w tym roku działań związanych z rozpoczęciem połączenia kopalń Bielszowice i Halemba w jeden ruch.

W OSR napisano m.in., że oczekiwanym efektem wejścia w życie projektu jest kontynuacja procesu stopniowego wygaszenia działalności 17 podziemnych zakładów górniczych wydobywających węgiel kamienny energetyczny w Polsce w sposób społecznie akceptowalny i niewpływający negatywnie na bezpieczeństwo energetyczne kraju.

W OSR założono, że w ciągu najbliższych 10 lat projektowane zmiany pozwolą na zakończenie wydobycia i rozpoczęcie likwidacji w 6 zakładach: Bobrek, Wujek, Sośnica, Bolesław Śmiały Bielszowice i Halemba.

Latem ub. roku Polska Grupa Górnicza wspólnie z innymi spółkami objętymi Nowym Systemem Wsparcia na podstawie umowy społecznej dla górnictwa węgla kamiennego z maja 2021 r. (Południowy Koncern Węglowy i Węglokoks Kraj) zaproponowała zmianę przepisów, aby ustawa górnicza pozwoliła im elastyczniej zmniejszać stan zatrudnienia i redukować związane z nim ciężary finansowe.

W ocenie objętych Nowym Systemem Wsparcia spółek węglowych (zatrudniających ogółem ok. 44 tys. osób) zmiany mają zasadnicze znaczenie dla powodzenia procesu transformacji górnictwa w Polsce.