KE i EBI proponują mechanizm pożyczek dla regionów węglowych

Instrument będzie częścią tzw. mechanizmu sprawiedliwej transformacji. Ma być wsparciem dla inwestycji publicznych, które służą przejściu na gospodarkę neutralną dla klimatu.

Będzie obejmował 1,5 mld euro w formie dotacji z budżetu UE oraz maksymalnie 10 mld euro w formie pożyczek Europejskiego Banku Inwestycyjnego ze źródeł własnych. Ma to pozwolić na realizację inwestycji o wartości 25–30 mld euro, które pomogą regionom najbardziej dotkniętym skutkami przejścia na gospodarkę neutralną dla klimatu, zwłaszcza tym, którym trudno będzie sobie radzić z kosztami takiej transformacji.

Instrument, dostępny dla wszystkich państw członkowskich, będzie częścią unijnego mechanizmu odbudowy gospodarczej. Dziedziny inwestycji to na przykład: infrastruktura energetyczna i transportowa, sieci ciepłownicze, transport publiczny, środki w zakresie efektywności energetycznej i infrastruktura społeczna oraz inne projekty, które przynoszą bezpośrednie korzyści społecznościom w regionach dotkniętych skutkami transformacji i mogą obniżyć koszty społeczno-ekonomiczne transformacji Europy w kontynent neutralny dla klimatu do 2050 r.

Propozycja będzie przedmiotem negocjacji z Parlamentem Europejskim i Radą (krajami UE). KE oczekuje, że pierwsze zaproszenia do zgłaszania projektów zostaną ogłoszone po wejściu w życie instrumentu pożyczkowego i zatwierdzeniu krajowych planów sprawiedliwej transformacji. Przed ogłoszeniem pierwszego zaproszenia podpisane zostanie porozumienie z EBI.

"Instrument pożyczkowy pomoże w realizacji inwestycji publicznych, które mogą przyczynić się do zielonej transformacji w tych częściach Europy, które są bardziej uzależnione od technologii wysokoemisyjnych i borykają się w związku z tym z wyzwaniami społeczno-gospodarczymi. Inwestycje takie byłyby w przeciwnym razie trudne do zrealizowania. Zwracam się do państw członkowskich i Parlamentu Europejskiego o poparcie tego wniosku, a także Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. To element naszych działań, aby gospodarka europejska stała się bardziej przyjazna dla środowiska i bardziej odporna" - powiedział wiceszef KE Valdis Dombrovskis.

Wiceprezes EBI Liliana Pawłowa podkreślił, że pandemia COVID-19 jest dużym wyzwaniem społeczno-gospodarczym, ale nie można równocześnie zapominać o podstawowym długoterminowym zagrożeniu, jakie niesie ze sobą zmiana klimatu.

"Europejski Bank Inwestycyjny inwestuje w klimat w UE i zobowiązuje się do przeznaczenia do 2025 r. co najmniej 50 proc. swoich kredytów na inwestycje związane ze zmianą klimatu i zrównoważonym środowiskiem. Finansowanie ma zostać dopasowane do celów porozumienia paryskiego do końca roku. EBI planuje wspierać swoim finansowaniem proponowany mechanizm sprawiedliwej transformacji. Będzie on szczególnie ważną gwarancją, aby transformacja naszej gospodarki w gospodarkę neutralną dla klimatu przyniosła korzyści wszystkim i nie wiązała się z nieproporcjonalnymi kosztami w różnych regionach" - zaznaczyła.

Instrument pożyczkowy na rzecz sektora publicznego jest trzecim filarem mechanizmu sprawiedliwej transformacji i elementem działań w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, który do 2050 r. ma umożliwić przejście Europy na gospodarkę neutralną dla klimatu.

Trzy filary finansowania w ramach mechanizmu to: Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, specjalny system sprawiedliwej transformacji w ramach instrumentu InvestEU oraz zaproponowany w czwartek instrument pożyczkowy.

W ramach tych trzech filarów w gospodarce UE w latach 2021–2027 zrealizowane mają zostać inwestycje o wartości co najmniej 150 mld euro.