Sejm: komisja za objęciem spółdzielni socjalnych taryfami na gaz

W czwartek poprawki zgłoszone w czasie drugiego czytania do projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu rozpatrywała sejmowa Komisja do spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych.

Z siedmiu zgłoszonych w środę poprawek do projektu wprowadzono jedną, zgłoszoną przez PiS. Przewiduje ona objęcie rozwiązaniami ochronnymi także spółdzielni socjalnych w ich podstawowej działalności, czyli wspierania np. osób z niepełnosprawnościami, dotkniętych kryzysem bezdomności czy wykluczeniem.

Poprawka złożona przez Lewicę, a dotycząca objęcie taryfą także społecznych inicjatyw mieszkaniowych, została wycofana po tym, jak wiceminister aktywów państwowych poinformował, że jest ona zbędna, gdyż przepisy projektu już obejmują te podmioty.

Większości nie uzyskała natomiast poprawka KO, by ochroną objąć także podmioty lecznicze finansowane ze środków prywatnych, instytucje kultury i podmioty prowadzące działalność sportową. Przeciwny jej wprowadzeniu był rząd. Jak uzasadniał obecny na posiedzeniu komisji wiceminister aktywów państwowych Maciej Małecki, według unijnego prawa nie można obejmować ochroną taryfową działalności biznesowej, a poza tym nieuzasadnione jest rozszerzanie ochrony np. dla SPA.

Odrzucone zostały także poprawki KO, by wprowadzić specjalne przepisy dla odbiorców końcowych gazu podłączonych do sieci gazowej, którzy zawarli umowę na zakup gazu po 31 sierpnia 2021 r. Jak uzasadniali wnioskodawcy, chodzi o przedsiębiorców, którzy w tym okresie byli zmuszeni do zawarcia umów i dotknęły ich 600-700 proc. podwyżki cen. KO proponowała, by dla tych odbiorców prezes URE ustalał maksymalną cenę na podstawie notowań rocznych cen gazu na giełdzie towarowej w okresie od 1 stycznia do 31 sierpnia.

W tym punkcie stanowisko rządu również było negatywne. "Te rozwiązania są niezgodne z unijnym pakietem gazowym z 2009 r., co potwierdził wyrok TSUE wydany przeciwko Polsce. Zgodnie z wyrokiem TSUE Polska może stosować taryfy jedynie czasowo dla wybranych grup klientów, np. dla gospodarstw domowych. Obecnie rozszerzamy tę grupę o odbiorców wrażliwych. Mówiąc +czasowo+, mówimy o końcu roku 2023, bo wtedy już nie będzie można stosować taryfy" - powiedział. "Rząd w ramach funkcjonujących w Polsce przepisów wykorzystał maksymalne możliwości" - zapewnił.

Projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych zakłada, że z zatwierdzanych przez prezesa URE taryf na gaz - obok gospodarstw domowych, które korzystają z nich obecnie - korzystać będą mogli także inni wymienieni odbiorcy. Mają to być: podmioty zapewniające świadczenie opieki zdrowotnej, jednostki organizacyjne pomocy społecznej, noclegownie i ogrzewalnie, jednostki organizacyjne wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, podmioty systemu oświaty, uczelnie i instytucje prowadzące działalność dydaktyczną i naukowo-badawczą, podmioty prowadzące żłobki i przedszkola, kościoły i inne związki wyznaniowe, podmioty prowadzące działalność kulturalną oraz archiwalną, a także ochotnicze straże pożarne.

Wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie automatycznie zostaną objęte taryfami. Zarządcy mają składać oświadczenia, w których deklarują, jaką część kupowanego przez nich gazu trafia na cele inne niż mieszkaniowe. Część ta będzie wyłączona z taryfowania.

Projekt ustawy wyklucza możliwość podwyższenia cen i stawek taryfowych gazu w 2022 r. Przewiduje, że ceny paliw gazowych zostaną zamrożone na poziomie cen zawartych w taryfie tzw. sprzedawcy z urzędu, ustalonej na okres 1 stycznia -- 31 grudnia 2022 r. Cena ta ma charakter ceny maksymalnej, co oznacza, że wobec odbiorców, którzy wcześniej zawarli umowę z dostawcą, przewidującą niższą cenę, stosuje się tę niższą cenę do czasu wygaśnięcia umowy. Sprzedawcy gazu, którzy nie zastosują się do obowiązku stosowania zamrożonych cen i stawek, będą podlegać karze pieniężnej w wysokości nie niższej niż 1 mln zł i nie wyższej niż 15 proc. przychodu.

Jednocześnie projekt przewiduje, że sprzedawcom gazu do odbiorców objętych taryfami będzie przysługiwać rekompensata - różnica między faktyczną ceną zakupu a ceną sprzedaży według taryfy. W przypadku sprzedawcy z urzędu rekompensata to różnica między cenami cennikowymi na 1 stycznia 2022 r. a jego taryfą.

W Ocenie Skutków Regulacji szacuje się, że łączny koszt z tytułu rekompensat nie przekroczy 10 mld zł w 2022 r. Rekompensaty będą wypłacane przez Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny, do którego w 2022 r. trafi 40 proc. środków ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2 w 2022 r. oraz środki z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19.

Projekt przewiduje również, że Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych będzie mogła - na wniosek Skarbu Państwa - kupować gaz ziemny do utrzymywania zapasów, będzie mogła też świadczyć tzw. usługi biletowe w zakresie tworzenia oraz utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu.

Zakłada się również przedłużenie rozwiązania z jednej z tzw. ustawy COVID-owej, umożliwiającego wprowadzenie innych niż finansowe zabezpieczeń dla obrotu giełdowego.

Projektowana zmiana wprowadza możliwość przeznaczenia środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 na udzielanie pożyczek sprzedawcy z urzędu gazu, dla zdobycia środków na zagwarantowanie ciągłości świadczenia usług odbiorcom w gospodarstwie domowym, a przedsiębiorcy realizującemu w 2021 r. obowiązek obliga giełdowego na potrzeby zakupu i rozliczenia zobowiązań związanych z zakupem gazu i jego rozliczeniem, usług przesyłania i dystrybucji usług dystrybucji, usług regazyfikacji i magazynowania. Łączna kwota należności z tytułu kapitału pożyczek nie będzie mogła w przekroczyć 20 mld zł.

Dodatkowo gwarancjami Skarbu Państwa objęte zostaną w 100 proc. kredyty zaciągane i obligacje emitowane przez sprzedawcę z urzędu i przedsiębiorstwo realizujące obligo giełdowe na potrzeby obrotu gazem. Gwarancje mają obowiązywać do 1 stycznia 2026 r. W sumie te gwarancje mogą sięgnąć 30 mld zł.