Uszkodzenie EstLink2 to „prezent pożegnalny” od Rosji? Zaskakujący moment czasowy

Uszkodzenie EstLink 2 nie zapobiegnie odłączeniu się od poradzieckiej struktury BRELL i synchronizacji z obszarem synchronicznym Europy kontynentalnej - przekazał w piątek Elering. Jak podkreślił estoński operator, kraje bałtyckie mają wystarczająco dużo sterowalnych mocy oraz interkonektorów, aby dokonać synchronizacji nawet bez EstLink 2.

Odłączenie się Litwy, Łotwy i Estonii od poradzieckiego systemu IPS/UPS oraz synchronizacja z obszarem Europy Kontynentalnej CESA (Continental Europe Synchronous Area) przewidziana jest na północ z 7 na 8 lutego 2025 r. W tym momencie ma m.in. nastąpić fizyczne odcięcie siedmiu istniejących połączeń elektroenergetycznych z obszarem IPS/UPS. Jednocześnie stałoprądowe obecnie połączenie LitPol Link między Ełkiem a litewskim Alytus zacznie działać jako linia synchroniczna, jedyne tego typu połączenie CESA z krajami bałtyckimi. Oprócz LitPol Link, kraje bałtyckie mają jeszcze trzy podmorskie połączenia: NordBalt łączący Kłajpedę na Litwie ze szwedzkim Nybro o mocy 700 MW, oraz dwa kable Estonia-Finlandia: EstLink 1 o mocy 358 MW oraz EstLink 2 o mocy 658 MW.

Ten ostatni kabel został uszkodzony w południe 25 grudnia 2024 r. Testy przeprowadzone przez Elering i fińskiego operatora Fingrid wykazały, że uszkodzenie leży w części podmorskiej kabla po stronie fińskiej. Władze Finlandii w związku z uszkodzeniem zatrzymały tankowiec Eagle S, który prawdopodobnie należy do rosyjskiej „floty cieni”, służącej do omijania sankcji. Jednostka, pływająca pod banderą Wysp Cooka, znajdowała się w pobliżu kabla w momencie jego awarii. Na pokład weszła jednostka fińskiej straży granicznej; tankowiec, wiozący z Rosji do Egiptu ładunek benzyny został skierowany ku południowemu wybrzeżu Finlandii i zakotwiczony kilkadziesiąt kilometrów na zachód od Helsinek. Według wstępnych ustaleń Finów uszkodzenie kabla mogło być wynikiem działania kotwicy, która w momencie zatrzymania jednostki - jak to określono - nie była na swoim miejscu.

Orientacyjna data przywrócenia działania kabla została określona przez operatorów na 1 sierpnia 2025 r. Elering zastrzegł, że brak tego połączenia może mieć wpływ na ceny rynkowe energii elektrycznej w krajach bałtyckich. W ocenie estońskiego operatora, kiedy produkcja OZE w krajach bałtyckich jest wysoka, brak połączenia ma niewielki wpływ na ceny. Może natomiast wpływać na nie, kiedy generacja OZE jest niska, wtedy bowiem ceny będą zależeć od elektrowni gazowych i estońskich źródeł używających łupków roponośnych. Natomiast w momentach szczytów zapotrzebowania ceny w krajach bałtyckich mogą być wręcz niższe niż krajach nordyckich, ponieważ deficyty energii notuje się głównie w Finlandii - wskazuje Elering.