Unijna transformacja z nowym planem? PE przyjął sprawozdanie o sieciach

W czwartek 19 czerwca 2025 roku, podczas posiedzenia plenarnego w Strasburgu, PE przegłosował sprawozdanie Sieci elektroenergetyczne: kręgosłup systemu energetycznego UE”, dotyczące modernizacji i rozwoju sieci elektroenergetycznych w Unii Europejskiej. Dokument, przygotowany z inicjatywy austriackiej europosłanki Anny Stürgkh z grupy Renew Europe, uzyskał zdecydowane poparcie, a za jego przyjęciem opowiedziało się 418 posłów, 112 było przeciw, z kolei 45 wstrzymało się od głosu.

Przyjęte przez PE sprawozdanie zawiera szereg postulatów dotyczących przyszłości unijnej infrastruktury elektroenergetycznej. W dokumencie pojawiają się m.in. propozycje modernizacji i cyfryzacji sieci, zwiększenia finansowania projektów infrastrukturalnych ze środków UE, uproszczenia procedur administracyjnych, a także poprawy koordynacji planowania na poziomie ponadnarodowym. Autorzy dokumentu zwracają uwagę, że transformacja energetyczna wymaga z jednej strony rozwoju OZE, a z drugiej stworzenia odpornego i dobrze zintegrowanego systemu sieciowego, zdolnego do obsługi rosnącego zapotrzebowania.

Eksperci oceniają, że choć sprawozdanie PE nie ma mocy wiążącej, wskazuje w jakim kierunku instytucje unijne powinny rozwijać politykę energetyczną. Przyjęcie dokumentu wzmacnia mandat europosłów przed negocjacjami nad zapowiadanym na koniec roku pakietem ”Grids Package”, który ma zawierać szczegółowe rozwiązania dotyczące finansowania, planowania i budowy sieci elektroenergetycznych w całej Unii.

Raport został opublikowany niedługo po blackout-cie na Półwyspie Iberyjskim, który objął także część Francji. To zdarzenie stało się kontekstem dla poszczególnych tez zawartych w dokumencie, w tym tych dotyczących potrzeby zwiększenia odporności systemu oraz rozwijania transgranicznych połączeń energetycznych.

Aprobata organizacji branżowych

Dokument spotkał się z aprobatą wśród organizacji branżowych. ENTSO-E - zrzeszające operatorów systemów przesyłowych - zwróciło uwagę na wagę postulatów dotyczących usprawnienia planowania inwestycji, harmonizacji krajowych planów energetycznych oraz uproszczenia zasad wydawania pozwoleń. W opinii organizacji, dokument zawiera istotne elementy, które powinny znaleźć się w przyszłej polityce unijnej, w tym potrzebę zwiększenia finansowania i stworzenia warunków dla realizacji projektów wyprzedzających.

W dokumencie pojawiło się również wezwanie do kontynuacji rozwiązań wprowadzonych wcześniej w trybie nadzwyczajnym. Mowa tu o skróceniu procedur biurokratycznych, które miały przyspieszyć wydawanie pozwoleń na budowę sieci oraz rozwój OZE. Posłowie odnieśli się także do kwestii bezpieczeństwa infrastruktury zarówno w wymiarze fizycznym, jak i cyfrowym, oraz podkreślili znaczenie rozwoju elastyczności systemu m.in. poprzez zwiększenie dostępu do danych i poprawę sygnałów cenowych dla odbiorców i producentów energii.

Obajtek: to utrata suwerenności energetycznej

Klasycznie nie obyło się bez kontrowersji. W polskiej debacie publicznej przyjęcie raportu wywołało spór polityczny. Daniel Obajtek, były prezes Orlenu a obecnie eurodeputowany PiS, ocenił, że raport oznacza utratę suwerenności energetycznej Polski i oddanie kontroli nad strategicznymi decyzjami Brukseli.

Odpowiedział mu Grzegorz Onichimowski, prezes PSE, że spółka realizuje wyłącznie swój krajowy, dziesięcioletni plan rozwoju, zatwierdzany przez URE.

Do debaty włączył się także wiceminister klimatu Miłosz Motyka, który zapewnił, że obecna polityka rządu przewiduje rekordowe inwestycje sieciowe oraz reformę przepisów dotyczących przyłączeń.