„Najtrudniejszy jak dotąd test". Ukraina szykuje się na zimę, a straciła ponad 2/3 potencjału wytwórczego

Dyrektor generalny Agencji Fatih Birol zaznaczył, że system energetyczny Ukrainy przetrwał dwie ostatnie zimy, ale „tegoroczna będzie jego najtrudniejszym jak dotąd testem”. Wyraził też obawę, że zapowiadane przerwanie z końcem roku tranzytu gazu rosyjskiego przez Ukrainę zagraża też poważnym brakiem prądu Mołdawii.

MAE podkreśliła, że Ukraina straciła „ponad dwie trzecie” potencjału produkcji energii elektrycznej, i sugeruje w swym raporcie kilkanaście rozwiązań, które pozwoliłyby naprawić zniszczone lub uszkodzone przez Rosję elektrownie.

Agencja wezwała m.in. kraje europejskie do przyśpieszenia „dostarczania sprzętu i pojedynczych elementów” pozwalających wyremontować elektrownie oraz do zwiększenia zdolności do importowania prądu i gazu z Unii Europejskiej.

Według MAE Słowacja, Węgry i Polska powinny we współpracy z resztą Unii Europejskiej podtrzymać „w długiej perspektywie” zwiększoną po rosyjskiej inwazji zdolność przesyłową gazu.

Raport zwraca również uwagę na potrzebę wzmocnienia „bezpieczeństwa fizycznego i informatycznego krytycznej infrastruktury”, na przykład poprzez budowę osłon antydronowych dla elektrowni. Postuluje także przyśpieszenie „decentralizacji produkcji energii elektrycznej”.

Ogromne braki mocy, wielkie koszty napraw. MAE podsumowała, jak Rosja wyniszczyła ukraińską energetykę

Przed rosyjską napaścią Ukraina czerpała połowę swej energii z elektrowni atomowych, na elektrownie węglowe przypadało 23 proc., a na elektrownie gazowe 9 proc.

MAE oceniła, że na naprawę zniszczonych elektrowni i modernizację sieci energetycznej będzie potrzeba „około 30 mld dolarów”.

Agencja szacuje, że tej zimy w szczycie sezonu zapotrzebowanie Ukrainy na energię elektryczną może wzrosnąć do 18,5 GW i będzie jej brakować zdolności produkcyjnych odpowiadających 6 GW, czyli ilości zużywanej w Danii w szczycie sezonu.

Uszkodzonych jest także 18 elektrociepłowni, 815 kotłowni i 354 km rur ciepłowniczych w miastach. W tym sektorze straty szacuje się na 2,4 mld dolarów.

Trudna zima także przed Mołdawią

Również w Mołdawii „zima może mieć skutek destabilizujący” – ostrzega Agencja, zwracając uwagę, że dwie trzecie dostaw energii elektrycznej dla tego kraju zależy od Rosji, gdyż największa zaopatrująca go elektrownia gazowa znajduje się w separatystycznym Naddniestrzu.

Zapowiadane wstrzymanie transferu gazu rosyjskiego przez Ukrainę stwarza „poważną niepewność odnośnie do dostaw gazu do Naddniestrza i bezpieczeństwa elektroenergetycznego Mołdawii” – napisano w raporcie.

Zdaniem MAE wzmocnienie połączeń z krajami europejskimi ma kluczowe znaczenie dla podtrzymania bezpieczeństwa energetycznego Mołdawii, która ze swej strony podejmuje starania o zdywersyfikowanie swej infrastruktury poprzez rozwój energetyki słonecznej i wiatrowej.

MAE przypomina, że zatwierdzono budowę trzeciej linii wysokiego napięcia między Mołdawią i Rumunią, która ma zacząć działać w 2031 r. (dwie poprzednie są przewidziane na 2025 i 2027 r.), ale „tej zimy Mołdawia będzie jeszcze zależna od generatorów spalinowych i zapasów drewna opałowego oraz biopaliw”.