Jedna trzecia odbiorców w Polsce ma inteligentne liczniki energii
Polska osiągnęła już pierwszy kamień milowy w zakresie instalacji inteligentnych liczników energii – na 10 miesięcy przed czasem. To najbardziej dojrzała z technologii z zakresu inteligentnych sieci, które stanowią większość patentów w dziedzinie sieci elektroenergetycznych.
Zgodnie z danymi podanymi przez Operatora Systemu Dystrybucyjnego oraz obliczeniami Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE) w 2024 r. w Polsce zainstalowano już łącznie 6,8 mln liczników zdalnego odczytu. Oznacza to, że już około 36 proc. odbiorców energii ma do nich dostęp.
Liczniki zdalnego odczytu (LZO) pozwalają na rozliczanie się na podstawie rzeczywistego zużycia energii oraz korzystanie z taryf dynamicznych zależnych od cen na rynku hurtowym. W 2024 r. udało się osiągnąć pierwszy kamień milowy dotyczący wdrażania LZO – do 31 grudnia 2025 r. powinny one zostać zainstalowane u minimum 35 proc. odbiorców. Cel wynika z dyrektywy unijnej 2019/944 w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej, którą w Polsce implementuje ustawa Prawo energetyczne. Kolejne kamienie milowe to instalacja takich liczników u 65 proc. odbiorców do końca 2027 r. i u 80 proc. do końca 2028 r. Zgodnie z prawem do 4 lipca 2031 r. wszyscy odbiorcy energii powinni mieć zainstalowane liczniki zdalnego odczytu.
W sierpniu ubiegłego roku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przyznał spółce Energa Operator ponad 160 mln zł dofinansowania na zakup i montaż 273 tys. LZO – w ten sposób NFOŚiGW przyznał już łącznie 541 mln zł dofinansowania na montaż ponad 2,1 mln LZO w domach i lokalach odbiorców energii elektrycznej w całej Polsce. Wcześniej wsparcie otrzymały też Tauron Dystrybucja, Enea Operator, Stoen Operator i PGE Dystrybucja. Całkowity budżet programu „Elektroenergetyka – Inteligentna infrastruktura energetyczna” wynosi 1 miliard zł, a środki pochodzą z Funduszu Modernizacyjnego, zasilanego środkami ze sprzedaży uprawnień do emisji dwutlenku węgla.
LZO to jedna z najbardziej dojrzałych technologii inteligentnych sieci. W 2022 r. innowacje dotyczące smart grid stanowiły około 70 proc. wszystkich patentów z zakresu sieci elektroenergetycznych z Międzynarodowych Klasyfikacji Patentowych (International Patent Families – IPF).
W latach 2011-2022 to Unia Europejska i Japonia były liderami w zakresie innowacji dotyczących sieci elektroenergetycznych. Odpowiadały wówczas za około 20 proc. wszystkich patentów w tej dziedzinie. W 2022 r. utraciły tę pozycję na rzecz Chin, które teraz tworzą ¼ innowacji w zakresie sieci energetycznych.
Zmiany w funkcjonowaniu systemów elektroenergetycznych, takie jak rozwój energetyki prosumenckiej, wymuszają również zmiany w infrastrukturze oraz zachowaniu odbiorców. Konieczne są rozwiązania umożliwiające zwiększenie elastyczności po stronie popytowej – takie jak inteligentne liczniki. Pozwalają one również, wraz z inteligentnymi sieciami na łatwiejszą identyfikację awarii w systemie oraz zarządzanie danymi dotyczącymi produkcji i zużycia, co wspiera zwiększanie efektywności energetycznej.
