ETS2 do zmiany? Resorty przedstawiły swoje priorytety w Radzie UE
Minister Paulina Hennig-Kloska oraz Marzena Czarnecka zaprezentowały priorytety polskiej prezydencji w Radzie UE w obszarze energii. Wśród kluczowych zagadnień znalazły się bezpieczeństwo energetyczne, wzmacnianie konkurencyjności gospodarki oraz wsparcie Ukrainy. Wiele uwagi poświęcono także transformacji, przyszłości atomu i reformie systemu ETS2.
Priorytety prezydencji: bezpieczeństwo, konkurencyjność, Ukraina
Minister klimatu i środowiska, Paulina Hennig-Kloska, przedstawiła trzy kluczowe filary działań polskiej prezydencji w Radzie UE, które będą determinować kierunki europejskiej polityki energetycznej w nadchodzących miesiącach. Pierwszym priorytetem jest bezpieczeństwo energetyczne, obejmujące zapewnienie dostępu do energii po przystępnych cenach zarówno dla gospodarstw domowych, jak i przedsiębiorstw. Polska podkreśla także konieczność uniezależnienia się Europy od rosyjskich surowców oraz wzmacniania ochrony infrastruktury energetycznej przed cyberatakami i innymi zagrożeniami fizycznymi.
Drugim filarem jest konkurencyjność gospodarki, która wymaga wsparcia dla europejskiego przemysłu, zwłaszcza energochłonnego, w globalnej rywalizacji z firmami z innych kontynentów. W tym celu Polska planuje publikację Clean Industrial Deal wraz z wytycznymi, które mają zapewnić dostępność energii po konkurencyjnych cenach. To jedno z kluczowych zagadnień, które będą przedmiotem debaty na marcowym posiedzeniu Rady ds. Energii
Trzecim priorytetem jest wsparcie dla Ukrainy, które będzie przedmiotem nieformalnej Rady UE organizowanej w Warszawie. Jak wskazała minister, dyskusje będą koncentrować się na krótkoterminowej pomocy, a także na strategii odbudowy Ukrainy w średnim i długim horyzoncie czasowym. Polska prezydencja będzie także aktywnie wspierać dążenia Ukrainy do integracji z Unią Europejską, uznając to za kluczowy element budowania stabilności w regionie.
Minister Hennig-Kloska zapowiedziała również, że prezydencja skupi się na integracji sieci elektroenergetycznych i budowie infrastruktury, podkreślając, że rozwój systemu energetycznego nie może prowadzić do wzrostu cen dla obywateli. Ważnym krokiem ma być wdrożenie nowych technologii oraz dalszy rozwój OZE.
Minister przemysłu Marzena Czarnecka dodała, że kluczowym zadaniem prezydencji będzie także przegląd realizacji celów REPowerEU, szczególnie w kontekście importu rosyjskich paliw do UE. W grudniu KE zapowiedziała stworzenie mapy drogowej całkowitego odejścia od rosyjskich surowców, na którą obecnie wciąż czeka polska prezydencja. Prezydencja planuje również rewizję rozporządzenia w sprawie magazynowania gazu ziemnego, co jest kluczowe w kontekście przygotowań do kolejnych sezonów zimowych. Minister zapowiedziała, że aby wzmocnić niezależność energetyczną Europy, Polska będzie dążyć do dywersyfikacji dostaw paliw i budowy relacji z nowymi partnerami zagranicznymi. Aby tak się stało, planowana jest debata w Radzie UE m.in. na ten temat, której kulminacją będzie przyjęcie stosownych konkluzji w czerwcu 2025 roku.
Co dalej z atomem?
Marzena Czarnecka odniosła się do pytań europosła Michała Kobosko o przyszłości atomu w Europie, podkreślając, że w nadchodzących latach moc elektrowni jądrowych w UE wzrośnie do 88 GW do 2040 roku i do 90 GW do 2050 roku. Podkreśliła, że jako prezydencja Polska musi brać pod uwagę różne potrzeby państw europejskich w zakresie energii jądrowej i dążyć do znalezienia kompromisu między różnymi stanowiskami, w tym aspektami społecznymi.
Minister dodała, że w przypadku projektu na Pomorzu do końca marca ma zostać sfinalizowana umowa, która będzie wstępem do kolejnej umowy finansującej inwestycję. Potwierdziła także aktualny harmonogram o planowanym terminie rozpoczęcia budowy w 2028 roku. Stwierdziła także, że Polska prowadzi analizy dotyczące lokalizacji i dostawców technologii dla drugiej inwestycji, ale nie potwierdziła jeszcze, czy ponownie zdecyduje się na współpracę z USA.
Konkurencyjność gospodarki a reforma ETS
Podczas debaty europosłowie zwrócili uwagę na problem spekulacji na rynku ETS, który osłabia konkurencyjność europejskich firm. Daniel Obajtek podkreślił, że jeśli system ETS pozostanie bez zmian i nadal będzie dostępny dla instytucji finansowych, Europa nigdy nie odzyska przewagi konkurencyjnej nad Chinami i innymi gospodarkami. Zasugerował reformę systemu, polegającą na zamianie cen certyfikatów emisyjnych na mechanizm inwestycyjny, który przyspieszyłby transformację energetyczną. Natomiast Michał Kobosko chciał się dowiedzieć, jakie działania podejmuje polski rząd, aby przekonać inne państwa członkowskie do opóźnienia wprowadzenia systemu ETS 2 i czy dostrzegacie chęć porozumienia ze strony innych krajów w tej kwesti.
Minister Hennig-Kloska odpowiedziała, że Polska nie wycofała skargi do TSUE złożonej przez rząd Mateusza Morawieckiego w sprawie ETS2, natomiast czeka na publikację Clean Industrial Deal, który ma wskazać, w jaki sposób UE zagwarantuje konkurencyjne ceny energii. Dodała, że prezydencja będzie gotowa do rozmów na temat reformy ETS2, jeśli taka potrzeba zostanie zgłoszona przez inne państwa członkowskie.
Import rosyjskiego gazu przez Niemcy i Francję
Posłowie pytali o politykę UE wobec pośredniego importu rosyjskiego gazu i ropy, zwłaszcza przez Niemcy i Francję. Wskazali, że mimo formalnego embarga, surowce te nadal trafiają do UE, np. za pośrednictwem interkonektorów.
Minister Czarnecka podkreśliła, że polska prezydencja będzie dążyć do większej przejrzystości w zakresie przepływów gazu w Europie oraz jednolitej polityki wobec rosyjskich paliw. Zaznaczyła, że Unia Europejska nie może dopuścić do sytuacji, w której niektóre państwa korzystają z tańszych surowców, podczas gdy inne muszą płacić znacznie wyższe ceny za energię. Przejrzystość rynku gazu jest kluczowa, a Polska zamierza analizować możliwość wsparcia takiej inicjatywy na forum UE.
Podczas sesji pytań niemiecki europoseł Jens Geier zwrócił uwagę na problem potencjalnego szantażu energetycznego ze strony USA w kontekście dostaw LNG, porównując go do wcześniejszej sytuacji z Rosją. Pytał, czy Polska prezydencja będzie pracować nad dywersyfikacją dostaw LNG do Europy. Minister Hennig-Kloska odpowiedziała, że Komisja Europejska prowadzi analizy dotyczące wycofania się z importu LNG z Rosji. Obecnie czeka na raport w tej sprawie, który pokaże, w jaki sposób wycofanie się z LNG z Rosji może wpłynąć na stabilność cen i dostaw. Dodała, że Jeśli okaże się on niesatysfakcjonujący, temat zostanie poddany dalszej dyskusji w Radzie ds. Energii.
Kwestia rosyjskiego gazu nie była jedynym poruszonym tematem podczas dzisiejszego posiedzenia komisji. Dyskutowano także o planowanej rewizji rozporządzenia dotyczącego magazynowania gazu przyjętego w 2022 roku. Polska podkreśla potrzebę wzmocnienia infrastruktury gazowej oraz opracowania mechanizmów zabezpieczających dostawy surowca w okresie zimowym.
