Oddasz butelkę, dostaniesz pieniądze. System kaucyjny już wkrótce w Polsce

Na początku października na stronach rządowego centrum legislacji (RCL) opublikowano kolejną już wersję projektu ustawy ws. projektowanego systemu kaucyjnego w Polsce. W związku z tym PAP skierowała do ministerstwa pytania dotyczące funkcjonowania przyszłego systemu kaucyjnego.

Zgodnie z najnowszą propozycją, systemem kaucyjnym mają być objęte opakowania z tworzyw sztucznych po napojach o pojemności do 3 litrów, opakowania szklane wielokrotnego użytku po napojach o pojemności do 1,5 litra oraz puszki aluminiowe o pojemności do 1 litra. W porównaniu do poprzedniego projektu z nowej propozycji wypadło objęcie kaucją butelek jednorazowych.

Resort pytany przez PAP, dlaczego z systemu wyłączono jednorazowe szkło, wskazał, że jednym z argumentów przemawiających za nieobejmowaniem tych opakowań systemem, jest zbyt mała powierzchnia na magazynowanie takiej frakcji, szczególnie w mniejszych sklepach. "Sklepy poniżej 200 m kw. wyrażały chęć dobrowolnego przystąpienia do systemu kaucyjnego, co znacząco zwiększy dostępność punktów odbioru opakowań i odpadów opakowaniowych dla konsumentów. Z drugiej jednak strony wskazywały na możliwy brak miejsca magazynowego, co mogłoby stanowić pewną barierę w ich przystąpieniu do systemu bądź spowodować konieczność kosztownych inwestycji" - odpowiedziało ministerstwo.

Resort przypomniał, że systemem kaucyjnym objęte zostaną opakowania szklane wielorazowego użytku o pojemności do 1,5 l, co już ograniczy powierzchnię magazynową w jednostkach handlowych. "Niemniej jednak objęcie systemem kaucyjnym tego rodzaju opakowań było jednym z priorytetów resortu, dlatego zdecydowano się na pozostawienie opakowań szklanych wielokrotnego użytku w tym systemie. Objęcie systemem opakowań szklanych jednorazowego użytku kosztem opakowań szklanych wielokrotnego użytku, mogłoby spowodować, że te drugie byłyby w znacznym stopniu tłuczone (niekoniecznie świadomie) przez konsumentów w momencie wrzucania do pojemnika na odpady. To spowodowałoby nieprzydatność opakowania do kolejnego cyklu użycia" - wskazano.

Ministerstwo przypomniało, że jednorazowe szklane butelki nadal będą zbierane w ramach systemów gminnych, podobnie jak ma to miejsce teraz. "Co więcej, wprowadzający napoje w opakowaniach szklanych wielokrotnego użytku mają już pewną bazę i zaplecze, które stworzyli w ramach obecnie funkcjonujących systemów zwrotu (głównie browary). Projektowana ustawa nada jedynie określone ramy prawne w tym zakresie" - podkreślono.

Projekt ustawy nie określa też liczby tworzonych systemów kaucyjnych, a tym samym liczby podmiotów reprezentujących wprowadzającego lub grupę wprowadzających napoje w opakowaniach. Tym samym dopuszcza się możliwość utworzenia kilku systemów kaucyjnych. PAP zapytała się resortu, czy w związku z tym nie pojawi się ryzyko, że konsument nie będzie mógł w jednym punkcie oddać wszystkich rodzajów opakowań od różnych wprowadzających.

Resort klimatu i środowiska uspokaja, że do takiej sytuacji nie dojdzie. "Projekt ustawy zakłada konieczność odbioru opakowań objętych systemem kaucyjnym przez wszystkie jednostki handlu detalicznego i hurtowego o powierzchni powyżej 200 m kw., niezależnie od tego ile takich systemów powstanie. Tym samym, niezależnie jaki napój konsument kupi, będzie mógł oddać go w dowolnym sklepie o określonej powierzchni, a także w jednostkach o mniejszej powierzchni, które zdecydowały się przystąpić do systemu także w zakresie odbioru opakowań i zwrotu kaucji" - wyjaśniono.

Opublikowany w październiku projekt nowelizacji określił ponadto maksymalną wysokość kaucji ustalając ją na 2 zł od opakowania. W uzasadnieniu projektu wskazano, że kaucja powinna być ustalona na poziomie "stanowiącym zachętę do zwrotu opakowań i odpadów opakowaniowych, a także akceptowalnym społecznie poziomem stawki kaucji".

MKiŚ poinformował, że rozwiązania dotyczące stawek kaucji, które będą proponowane w przepisach wykonawczych, będą jeszcze przedmiotem formalnych procedur konsultacji i uzgodnień po przyjęciu ustawy. "Ostateczna wysokość stawki kaucji nie została jeszcze ustalona, nastąpi to w drodze rozporządzenia" - podkreślono.

Resort w odpowiedzi na pytania przekazał ponadto, że obecnie projekt dot. systemu kaucyjnego został przekazany do Komitetu do Spraw Europejskich oraz Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego i od prac na tym etapie, będzie zależało, jak szybko zostanie przekazany do parlamentu. Zgodnie z planem rząd miałby rozpatrzeć projekt ustawy jeszcze w tym roku.

Projektowane przepisy przewidują również okres przejściowy, który ma pozwolić przedsiębiorcom przygotować się do wprowadzenia systemu kaucyjnego, ale nie później niż od 1 stycznia 2025 r.

"Ma to ścisły związek z ewentualną opłatą produktową, którą będą obowiązani wnieść wprowadzający napoje w opakowaniach, którzy nie osiągną wymaganych poziomów selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych w ramach systemu kaucyjnego. Poziomy te po raz pierwszy będą obowiązywały w 2025 r. Niezależnie od powyższego, przedsiębiorcy będą mogli uruchomić system przed tym terminem" - dodało ministerstwo.