Zarejestrowana w Gibraltarze Grupa Menatep, zrzeszająca głównych udziałowców Jukosu i od 1997 r. de facto go kontrolująca, przetrwała okres bezprawnej nacjonalizacji tej spółki i wchłonięcia większości jej aktywów przez Rosnieft. Rozpoczęła ona także batalię sądową z rosyjskim państwem o rekompensatę finansową z tytułu poniesionych strat. Pokłosiem tych działań było wywalczenie w lipcu 2014 r. olbrzymiego odszkodowania przed Trybunałem Arbitrażowym w Hadze sięgającego ponad 50 mld
nbsp;(do tej kwoty należy doliczyć m.in. koszty sądowe). Od tej decyzji Rosjanom nie przysługiwała możliwość odwołania się, mogli oni jedynie wnioskować do holenderskiego sądu o uchylenie wyroku. Tak też się stało, ale w lutym inicjatywa ta poniosła porażkę. Termin wypłaty zasądzonego odszkodowania na rzecz Grupy Menatep minął w styczniu br., rosyjskie władze zignorowały go i nie wyodrębniły w swoim budżecie kwoty na odszkodowanieW związku z tym byli akcjonariusze Jukosu wdrożyli działania zmierzające do wyegzekwowania przyznanych im należności. Wniosek niemiecki nie jest pierwszym ruchem z ich strony – analogiczne zostały już złożone w Belgii, Francji, Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii. Po zatwierdzeniu wykonalności wyroku Trybunału Sprawiedliwości przez sąd procedura przewiduje zajęcie przez komornika własność państwa rosyjskiego, ale jedynie z dóbr komercyjnych (np. depozytów w bankach). W przypadku Polski mogłyby to być np. słynne nieruchomości w Warszawie, których zwrotu od Rosji nasze państwo bezskutecznie domaga się od lat.
Moskwa nie zamierza stosować się do haskiego wyroku i grozi odwetem wszystkim państwom, które zajmą jej aktywa. Tymczasem według Der Spiegel – pozytywne ustosunkowanie się do wniosku byłych akcjonariuszy Jukosu przez sąd w Berlinie mogłoby oznaczać „zabezpieczenie na potrzeby egzekucji nieruchomości rosyjskich w Niemczech oraz przychodów państwowych firm energetycznych w tym Gazpromu”. Tymczasem gazowy potentat finalizuje transakcję wymiany aktywów z BASF, która doprowadzi do przejęcia przez Rosjan kluczowych magazynów gazu w RFN dedykowanych Nord Stream. Być może także Nord Stream II, który z błogosławieństwem Berlina zostanie niebawem zbudowany na Bałtyku z pomocą finansową spółek E.ON i wspomnianej już BASF (30% ich akcjonariatu należy do rządu Niemiec).
Sprawa Jukosu może więc w pełni określić niemieckie intencje wobec Rosji. Nie dotyczy ona bowiem biznesowych umów dwustronnych, ale odnosi się w sposób bezpośredni do podstaw prawnych Republiki Federalnej, która jest przecież państwem prawa i powinna wypełnić wyrok Trybunału Sprawiedliwości w Hadze.
Zobacz także: Rada Europy upomina Rosję w sprawie Jukosu
Zobacz także: Rosja zajmie aktywa państw, które pomogą byłym udziałowcom Jukosu?