Nowa era bezpieczeństwa jądrowego tuż za rogiem. MKiŚ pracuje nad regulacjami

Chodzi o projekt nowelizacji rozporządzenia Rady Ministrów obowiązującego od 2012 roku w sprawie wymagań bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, jakie ma uwzględniać projekt obiektu jądrowego.

Jak dostosować przepisy i ochronić Polaków?

Jak wskazuje KPRM, od 2012 r. zaktualizowano zalecenia międzynarodowych organizacji zajmujących się bezpieczeństwem jądrowym. Projekt ma na celu dostosowanie przepisów do obecnych standardów, co – według rządu – wzmocni ochronę społeczeństwa oraz środowiska naturalnego przed skutkami ewentualnego narażenia na promieniowanie.

„Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wymagania bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, jakie ma uwzględniać projekt obiektu jądrowego, dla różnych rodzajów obiektów jądrowych, mając na uwadze konieczność zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego, ochrony radiologicznej, ochrony fizycznej i zabezpieczeń materiałów jądrowych podczas rozruchu, eksploatacji i likwidacji obiektu jądrowego oraz możliwość przeprowadzenia sprawnego postępowania awaryjnego w przypadku wystąpienia zdarzenia radiacyjnego, a także biorąc pod uwagę wydane w tym zakresie zalecenia Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) oraz Stowarzyszenia Zachodnioeuropejskich Organów Nadzoru Instalacji Jądrowych (WENRA)” - poinformowała kancelaria premiera.

W procesie przygotowania projektu uwzględniono również wnioski wynikające z awarii elektrowni jądrowej w Fukushimie. Zgodnie z założeniami, nowe przepisy mają nakładać na inwestorów obowiązek projektowania instalacji w sposób minimalizujący ryzyko poważnych lub wczesnych uwolnień substancji promieniotwórczych, a także uwzględniający rozwiązania dotyczące odprowadzania ciepła po wyłączeniu reaktora.

Różne podejścia do różnych projektów

Wprowadzane zmiany obejmują także wymagania związane z niezależnością poziomów bezpieczeństwa w ich sekwencji, stosowaniem wyposażenia niestałego oraz rozróżnieniem systemów bezpieczeństwa w zależności od rodzaju potencjalnych awarii. Projekt przewiduje również działania zapobiegające tzw. efektowi krańcowemu – czyli sytuacjom, w których dochodzi do niekontrolowanego przebiegu awarii.

Nowelizacja ma również wprowadzić podejście stopniowe do projektowania różnych typów obiektów jądrowych, z uwzględnieniem ich skali i potencjalnych zagrożeń. W przypadku reaktorów badawczych określono m.in. wymagania dotyczące zestawów krytycznych i podkrytycznych, dostosowane do ich specyfiki operacyjnej.

MKiŚ pracuje także nad projektem nowelizacji rozporządzenia Rady Ministrów. Rozporządzenie to - jak wyjaśniła KPRM - nie uwzględnia zmian wprowadzonych nowelizacją ustawy o obiektach jądrowych, co tworzy potrzebę dostosowania katalogu dokumentów dołączanych do wniosku o zezwolenie na budowę, rozruch, eksploatacje lub likwidację obiektów jądrowych. To przede wszystkim wykreślenie z tego katalogu opinii Komisji Europejskiej. Zmiany mają zapewnić zgodność pomiędzy aktami prawnymi.

Wymagania dostosowane do stanu prawnego

Ministerstwo Klimatu i Środowiska pracuje ponadto nad projektem nowelizacji rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku o wydanie zezwolenia na wykonywanie działalności związanej z narażeniem na działanie promieniowania jonizującego albo przy zgłoszeniu wykonywania tej działalności. Obecne przepisy — jak podkreśliła KPRM — nie uwzględniają zmian wprowadzonych w ostatnich nowelizacjach ustaw regulujących inwestycje jądrowe, dlatego konieczne jest dostosowanie wymagań formalnych do aktualnego stanu prawnego.

Jedną z kluczowych zmian ma być wykreślenie z katalogu wymaganych dokumentów opinii Komisji Europejskiej, a w jej miejsce wprowadzenie tzw. decyzji zasadniczej – nowego elementu formalnego przewidzianego w znowelizowanej ustawie o inwestycjach w zakresie energetyki jądrowej. Nowelizacja ma też na celu zapewnienie spójności rozporządzenia z równolegle procedowanymi przepisami dotyczącymi analiz bezpieczeństwa oraz projektowych wymagań dla obiektów jądrowych.

Rząd planuje przyjęcie obu projektów w I kwartale przyszłego roku.