Polski atom: wkrótce spotkanie międzyrządowe z Niemcami. Poprosili o wyjaśnienia

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska, w ramach procedury wydawania tzw. decyzji środowiskowej dla pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej, prowadzi konsultacje transgraniczne z kilkunastoma krajami. Sześć z nich już wskazało, że informacje przekazane przez Polskę są wystarczające.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska prowadzi postępowanie w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (tzw. decyzji środowiskowej) dla przedsięwzięcia polegającego na budowie i eksploatacji pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej o mocy elektrycznej do 3750 MWe na obszarze gmin: Choczewo lub Gniewino i Krokowa (województwo pomorskie). Inwestorem jest spółka Skarbu Państwa Polskie Elektrownie Jądrowe.

Konwencja z Espoo

Częścią postępowania są tzw. konsultacje transgraniczne prowadzone w oparciu o akt prawa międzynarodowego, czyli konwencję z Espoo, której Polska jest stroną. Umożliwia ona państwom, na terenie których potencjalnie mogą wystąpić oddziaływania na środowisko związane z realizacją w innym państwie przedsięwzięcia, poinformowanie swoich społeczeństw o tym przedsięwzięciu oraz zgłoszenie uwag.

Przed wydaniem decyzji środowiskowej, która jest niezbędna do realizacji przedsięwzięcia, właściwy do jej wydania organ – w tym wypadku Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska – analizuje informacje dotyczące potencjalnych oddziaływań przedsięwzięcia na środowisko, w tym uwagi zgłoszone przez inne państwa.

Konwencja z Espoo służy wymianie informacji, w tym odniesieniu się do ewentualnych zastrzeżeń. Dzięki stosowaniu zapisów konwencji państwa uczestniczące w postępowaniu mogą mieć wpływ na przebieg realizacji przedsięwzięć – w ramach postępowania ustalane są rozwiązania chroniące także ich środowisko.

Duże zainteresowanie międzynarodowe

Budowa elektrowni jądrowej w Polsce wzbudza duże zainteresowanie, dlatego do udziału w postępowaniu zgłosiło się aż czternaście państw – stron konwencji z Espoo. Wszystkim stronom udostępniono raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko przygotowany przez inwestora – Polskie Elektrownie Jądrowe. Raport jest podstawą do wydania decyzji środowiskowej. Ponadto, zgodnie z wymaganiami konwencji z Espoo, udostępniono stronom wybór treści z raportu istotny z punktu widzenia oddziaływań transgranicznych. Materiał ten został przetłumaczony zgodnie z wymogami prawa i oczekiwaniami państw uczestniczących w postępowaniu.

Po analizie przekazanych przez Polskę dokumentów, trzy z państw poinformowały, że nie mają do nich pytań.

Pozostałe strony przedstawiły uwagi, do których Polska sukcesywnie ustosunkowuje się. Dotychczas udzielono odpowiedzi pisemnej: Danii, Estonii, Łotwie, Niemcom i Węgrom. W przygotowaniu są odpowiedzi dla pozostałych państw.

Konsultacje w formie spotkania

Konwencja z Espoo przewiduje, oprócz wymiany pism, także możliwość wnioskowania o konsultacje w formie spotkania. Jak dotąd o taki rodzaj konsultacji poprosiły Austria, Dania, Łotwa i Niemcy. 1 lutego 2023 r. w Warszawie odbyło się pierwsze ze spotkań – z Łotwą. Przedstawiciele rządu łotewskiego prosili o wyjaśnienie szeregu kwestii związanych z budową i eksploatacją elektrowni jądrowej. Po wysłuchaniu odpowiedzi przewodnicząca delegacji łotewskiej Daiga Avdejanova, Dyrektor Państwowego Biura Ochrony Środowiska Republiki Łotewskiej, podziękowała Generalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska za zorganizowanie spotkania oraz za przedstawienie wyczerpujących wyjaśnień.

W najbliższym czasie odbędzie się spotkanie międzyrządowe z Niemcami, a następnie z Austrią i Danią.

Z sześcioma krajami konsultacje już zakończone

Czechy, Finlandia i Holandia od razu po zapoznaniu się z raportem poinformowały, że nie zgłaszają uwag, dlatego nie było konieczności udzielania tym krajom jakichkolwiek dodatkowych wyjaśnień – czy to pisemnie, czy w formie spotkania. Rząd Republiki Czeskiej w przedstawionym stanowisku wskazał, że realizacja przedsięwzięcia przyczyni się do ochrony klimatu, elektrownie jądrowe są bowiem niskoemisyjnymi źródłami energii. Finlandia podziękowała Polsce za „przejrzysty proces", poinformowała, że przekazane materiały uważa za wystarczające i nie zgłasza uwag. Holandia, po otrzymaniu raportu, również oświadczyła, że nie ma uwag, lecz prosi o dalsze informowanie w sprawie. Estonia oraz Węgry po otrzymaniu od Polski wyjaśnień, poinformowały, że są one wystarczające.

W przypadku sześciu państw – Czech, Finlandii, Estonii, Holandii, Łotwy i Węgier – etap wyjaśnień merytorycznych w ramach konsultacji transgranicznych został zakończony.

Kwestie bezpieczeństwa

Do najczęściej zadawanych przez państwa uczestniczące w postępowaniu pytań należą te związane z bezpieczeństwem elektrowni jądrowej – także w kontekście ataku Rosji na Ukrainę – oraz z ewentualnymi oddziaływaniami na terytoria poszczególnych państw w przypadku awarii reaktora. Poziom szczegółowości pytań jest różny, jednak strona polska za każdym razem stara się przygotować jak najbardziej wyczerpujące, wyjaśniające wszystkie kwestie odpowiedzi.

Formalne zakończenie całych konsultacji transgranicznych nastąpi w momencie wydania przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

jw/GDOŚ