ARP: spadek cen na międzynarodowym rynku węgla

Katowicki oddział Agencji na zlecenie Ministerstwa Energii monitoruje sytuację w polskim górnictwie węgla kamiennego, śledzi też trendy na międzynarodowym rynku. Swoje analizy publikuje w portalu Polski Rynek Węgla.

Według najnowszej analizy, w przeważającej części międzynarodowego rynku węgla energetycznego marzec przyniósł kontynuację trwającego od początku roku spadkowego trendu, umocnionego w związku z kończącą się zimą i okresem grzewczym. W marcu spadek cen był najbardziej odczuwalny w części rynku atlantyckiego.

Zobacz także: ARP: w lutym ceny węgla energetycznego w Polsce najwyższe od ponad roku

Zobacz także: ARP: Rekordowo niska produkcja węgla

"Na przestrzeni całego miesiąca tygodniowe indeksy cenowe w europejskich portach ARA (Amsterdam, Rotterdam, Antwerpia) obniżały się systematycznie, głównie na skutek słabszego zapotrzebowania ze strony elektrowni europejskich. Na dzień 31 marca tygodniowy indeks cenowy DES ARA wyniósł 70,39 USD za tonę, co oznacza jego spadek o ponad 10 proc. w stosunku do notowań z początku miesiąca. Jednocześnie jest to najniższy poziom od sześciu miesięcy" - czytamy w opracowaniu ARP.

Dodatkowym czynnikiem, który zaważył na spadku cen w europejskich portach ARA, był spadek cen węgla kolumbijskiego, na który zapotrzebowanie spadało od końca ub. roku. Trwające niespełna rok ożywienie w dostawach realizowanych przez kolumbijskich producentów do Korei Południowej zakończyło się w lutym, kiedy z portów kolumbijskich nie wypłynął ani jeden statek w kierunku Półwyspu Koreańskiego czy Singapuru.

Równocześnie słabło zapotrzebowanie ze strony najważniejszego nabywcy węgla z Kolumbii - Turcji, która ogranicza produkcję energii z węgla. Niższe zapotrzebowanie ze strony tego kraju spowodowało powstanie nadwyżki na rynku Atlantyku, którą producenci kolumbijscy próbowali przekierować na rynki zbytu w Azji. Cena węgla z Kolumbii spadła o 25 proc., do 70 USD za tonę w porcie Puerto Bolivar. Wraz ze spadkiem cen węgla z Kolumbii obniżały się również (o 12 proc., do 71,5 USD za tonę) ceny węgla rosyjskiego o takiej samej jakości, dostarczanego do portów europejskich.

Marcowe spadki cen na rynkach europejskich były też skorelowane ze spadkami na rynku australijskim oraz w RPA. O ile jednak w RPA spadek cen następował na przestrzeni całego miesiąca, o tyle w australijskim Newcastle indeks cenowy NEWC obniżał się tylko w pierwszej połowie miesiąca, po czym nastąpiło jego niewielkie odbicie - najwyższe notowanie tygodniowego indeksu cenowego (82,45 USD/t) nastąpiło 31 marca, najniższe (78,60 USD/t) 10 marca. Cena węgla w południowoafrykańskim porcie Richards Bay obniżyła się prawie o 9 proc. - z 84,62 USD/t 3 marca do 77,05 USD/t na koniec miesiąca.
Węglowy rynek Azji-Pacyfiku był w marcu kształtowany przede wszystkim przez silne zapotrzebowanie Chin na węgiel importowany. Na ceny wpłynęły także zakłócenia spowodowanymi cyklonem Debbie, którego działanie w końcu marca dotkliwie odczuły porty australijskie. Cena węgla w Chinach osiągnęła najwyższy od czterech miesięcy poziom 81,66 USD/t.

Chiny pozostają także kluczowym rynkiem dla perspektyw węgla koksowego. Z analizy ARP wynika, że przy obecnych cenach węgla energetycznego i koksowego, kształtujących się - odpowiednio - powyżej 80 USD i 150 USD za tonę, rynek znajduje się wciąż znacznie powyżej najniższych wieloletnich wartości, które oscylowały na poziomie 70 USD/t w przypadku węgla energetycznego i 75 USD/t dla węgla koksowego.

Na przestrzeni ub. roku ceny węgla energetycznego na międzynarodowych rynkach wzrosły dwukrotnie (z ok. 45 do ok. 90 USD za tonę), a ceny węgla koksowego czterokrotnie (z 77 do ok. 300 USD za tonę). W tym roku, według części analityków, spodziewane są spadki cen, co potwierdzają wyniki pierwszych trzech miesięcy.

Zgodnie z niedawną prognozą Międzynarodowej Agencji Energii, ok. maja br., po okresie stopniowego spadku, ceny węgla energetycznego mogą kształtować się na poziomie ok. 70 USD za tonę; później spodziewane są kolejne spadki, ale już nie tak głębokie; zgodnie z prognozą tej Agencji, w latach 2018-2020 cena powinna utrzymywać się nieco powyżej 60 USD za tonę.

Ceny węgla na międzynarodowym rynku nie mają bezpośredniego przełożenia na poziom cen ustalany w relacjach między polskim górnictwem a krajową energetyką, stanowią jednak dla polskich kopalń punkt odniesienia odnośnie relacji cen do kosztów wydobycia węgla w krajowych kopalniach.

Porównanie cen węgla na polskim rynku z cenami międzynarodowymi umożliwiają tworzone przez ARP i Towarową Giełdę Energii indeksy rynku węgla energetycznego: indeks PSCMI1 (z ang. Polish Steam Coal Market Index) - dla węgla kierowanego do energetyki, oraz PSCMI2 - dla węgla na potrzeby produkcji ciepła. W przeliczeniu na dolary w lutym (dane za marzec nie są jeszcze dostępne) polski indeks PSCMI1 wyniósł 55,39 USD za tonę węgla, a PSCMI2 59,55 USD za tonę - bez kosztów transportu, podatków i innych obciążeń.

W lutym krajowe ceny tony węgla energetycznego na krajowym rynku nominalnie były najwyższe od ponad roku, jednak w przeliczeniu na wartość, jaką energetyka i ciepłownictwo płacą za gigadżul energii uzyskanej z zakupionego węgla, zauważalny wzrost nastąpił jedynie w przypadku węgla dla ciepłownictwa (z ponad 8 zł do 9,60 zł za gigadżul). W przypadku węgla dla energetyki można mówić o stagnacji w ciągu minionego roku - od stycznia 2016 r. wskaźnik stale jest na poziomie ok. 8,5-8,9 zł za gigadżul. Oznacza to, że realne ceny węgla dla krajowej energetyki, wyrażone jego wartością energetyczną, pozostają na poziomie zbliżonym do tego sprzed roku.

Krzysztof Nieczypor / PAP