Klaster ma zajmować się m.in. upowszechnianiem na Żywiecczyźnie gospodarki niskoemisyjnej i zrównoważonej energii. Żywiec znajduje się na pierwszym miejscu listy najbardziej zanieczyszczonych miast Unii Europejskiej przygotowanej przez Światową Organizację Zdrowia.
Aby przeciwdziałać problemowi, w lutym ub. roku starosta, burmistrz oraz wójtowie powiatu żywieckiego podpisali list intencyjny ws. współpracy w zakresie ochrony powietrza i energetyki. Wskazano wówczas, że instytucją, która zajmie się realizacją takich przedsięwzięć w imieniu gmin, będzie Związek Międzygminny ds. Ekologii (powstał on w 2000 r. z przekształcenia wcześniejszego Związku Komunalnego ds. Gazyfikacji w Żywcu; dotąd zajmował się m.in. realizacją unijnych projektów dotyczących np. kanalizacji).
W czerwcu br. lokalni samorządowcy uzyskali zapewnienie współpracy władz regionalnych przy działaniach na rzecz ochrony powietrza i prosumenckiej energetyki. Porozumienie w formie kolejnego listu intencyjnego podpisali wówczas m.in. marszałek woj. śląskiego i wiceszef Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
Na podstawie tych dokumentów Związek opracował już masterplan ograniczenia niskiej emisji i zarządzania zrównoważoną energią. Z kolei na terenie gmin Żywiecczyzny dobiegają końca prace związane z przygotowaniem planów gospodarki niskoemisyjnej. Dokumenty te, m.in. inwentaryzujące dane z wszystkich gmin powiatu, będą podstawą do starań o środki na inwestycje.
Efektami mają być m.in.: wspólne projekty i zadania pozainwestycyjne (najważniejszy to Ponadgminny Program Ograniczenia Niskiej Emisji koordynowany przez Związek) oraz indywidualne inwestycje gmin. Planowane są tzw. lokalne spółdzielnie energetyczne czy współpraca z największymi firmami na Żywiecczyźnie na rzecz zmiany wizerunku tego obszaru w kierunku przyjazności ekologii.
Na gruncie Ustawy o odnawialnych źródłach energii powstać ma również klaster energii obejmujący obszar całego powiatu (Związek będzie się starał, aby przedsięwzięcie zyskało status pilotażu wspieranego przez Ministerstwo Energii). Dotąd Związek m.in. podpisał list intencyjny ze spółką Tauron Dystrybucja w zakresie współdziałania w procesie tworzenia takiego klastra; wystosował też szereg ofert przystąpienia do klastra kierowanych do firm i instytucji.
Efektem tych działań było podpisanie w poniedziałek w Żywcu listu intencyjnego dotyczącego utworzenia klastra. To pierwszy krok formalny; następnym będzie już podpisanie umowy cywilno-prawnej tworzącej klaster, planowane obecnie na drugą połowę stycznia 2017 r.
Sygnatariuszami poniedziałkowego listu było – obok Związku Międzygminnego ds. Ekologii i ośmiu gmin powiatu – ponad 20 podmiotów z branż IT i energetycznej (np. spółki i-Energia, Elmontaż, Beskid Żywiec, Ekoterm, a także np. Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna czy Centrala Zaopatrzenia Hutnictwa oraz Klaster 3x20 zajmujący się polityką energetyczną UE).
Z informacji Związku Międzygminnego ds. Ekologii wynika, że docelową rolą klastra ma być wdrożenie modelu rynku opartego na funkcjonowaniu tzw. mikrosieci - na obszarze zarządzanym przez operatora sieci dytrybucyjnej. W takiej lokalnej wspólnocie energetycznej działają m.in. różni wytwórcy energii elektrycznej. Źródła wytwórcze o różnej charakterystyce mogą przy tym i powinny uzupełniać się, wykorzystując zasoby lokalne i odnawialne (biogazownie, instalacje fotowoltaiczne, wiatrowe czy produkujące energię w skojarzeniu).
Rolą klastra powinno być lokalne, systemowe wspieranie procesów zarządzania popytem odbiorców oraz wielkością wytwarzania energii z lokalnych, rozproszonych źródeł tak, aby równoważyć popyt i produkcję energii elektrycznej. Jednocześnie dzięki przyłączeniu do „nadrzędnej” sieci dystrybucji, nadwyżki lub niedobory energii w mikrosieci mogą być bilansowane z operatorem systemu dystrybucyjnego.
Efektem – jak akcentuje Związek – powinna być niezależność energetyczna Żywiecczyzny, ograniczająca niską emisję do poziomu bezpiecznego dla zdrowia.
Służyć temu ma współpraca w dziedzinach: planowania wytwarzania oraz dystrybucji energii elektrycznej oraz równoważenia zapotrzebowania na energię w ramach sieci dystrybucyjnej (zgodnie z prawem sieć ta musi mieć napięcie niższe niż 110 kV), podobnych działań dotyczących ciepła, a także wykorzystywania OZE, kreowania i wdrażania przedsięwzięć z zakresu elektromobilności oraz poprawy efektywności energetycznej.
Według informacji WHO z maja br. średni roczny poziom zanieczyszczenia tzw. pyłem zawieszonym PM2,5, który jest jednym ze składników zanieczyszczeń z niskiej emisji, przekracza w Żywcu 40 mikrogramów na metr sześcienny. W trójce europejskich miast, gdzie także przekroczona jest ta wartość, znajdują się jeszcze Pszczyna i bułgarski Dimitrowgrad. Kolejne, zbliżające się do tej wartości miasta, to Rybnik i Wodzisław Śląski.
Zobacz także: Ministerstwo Energii promuje klastry energetyczne
