Opłacalność przydomowej fotowoltaiki niepewna, ale to nie powstrzymuje prosumentów

Teraz nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii z października 2024 r. wprowadziła zmiany w sposobie rozliczania prosumentów, które mają zwiększyć opłacalność posiadania własnych źródeł energii dla gospodarstw domowych, w szczególności fotowoltaiki. Nowe przepisy pozwalają na wybór zasad ustalania ceny sprzedaży energii z instalacji prosumenckiej.

Jak tłumaczy ekspert Polskiego Instytutu Ekonomicznego Wojciech Żelisko w najnowszym Tygodniku PIE : „system net-billing polega na rozliczaniu energii elektrycznej przesłanej do sieci i pobranej z niej na podstawie wartości tej energii – wyprodukowaną energię sprzedaje się po jej hurtowej cenie godzinowej (RCE) lub miesięcznej (RCEm), natomiast brakującą kupuje według ceny z taryfy energii elektrycznej. Bilansowanie energii sprzedanej i kupionej odbywa się poprzez depozyt prosumencki, który zasila się wartością energii wygenerowanej przez instalację (iloczyn jej ilości i ceny), a pomniejsza o wartość energii pobranej z sieci. Nowelizacja zwiększa tę pierwszą wartość o współczynnik korekcyjny równy 1,23, dzięki czemu oszczędności na zakupie energii z sieci rosną w stosunku do zasad sprzed zmian”.

Mówiąc prościej, net billing polega na tym, że prosument sprzedaje nadwyżki wyprodukowanej przez siebie energii, a w razie potrzeby ją kupuje. Nie dostaje on jednak pieniędzy do ręki, a rozliczenia następują za pośrednictwem konta prosumenckiego, z którego następuje zakup energii.

Wcześniej do rozliczania prosumentów stosowano system net-meteringu. W tej wersji prosument rozliczał się z energii ilościowo. Za jedną jednostkę energii wprowadzoną do sieci mógł pobrać za darmo 0,8. Przy większych instalacjach stosunek ten wynosił 1 do 0,7. Był to system korzystniejszy dla prosumentów, ale jak mówiła w lutym ministra klimatu Paulina Hennig-Kloska, nie ma możliwości powrotu do niego ze względu na zmianę prawa unijnego. Nowelizacja ustawy miała więc na celu poprawę opłacalności inwestycji na nowych zasadach. Pomimo mniej korzystnych przepisów, zdaniem ekspertów PIE nic nie wskazuje na zmniejszenie popularności energetyki słonecznej w gospodarstwach domowych.

Według obliczeń PIE okres zwrotu z inwestycji w systemie net-billingu wynosi od 7 do 35 lat, w zależności od analizowanego wariantu i przy danych założeniach, m.in. braku dofinansowania z programu „Mój Prąd”. Trudno więc mówić o jakiejś wartości uniwersalnej i właściwie każdy przypadek trzeba rozpatrywać z osobna, ponieważ wynik zależy od wielu czynników.

Przy poczynionych przez Instytut założeniach (wylistowanych na końcu artykułu) w siedmiu na osiem analizowanych podwariantów okres zwrotu nie jest problemem z punktu widzenia wydajności i żywotności instalacji. Przydomowa fotowoltaika jest zatem wciąż dobrym sposobem na obniżenie rachunków za prąd dla gospodarstw domowych, szczególnie w przypadku tych, które zużywają go dużo, np. posiadających pompę ciepła.

Założenia do przedstawionych na wykresie wariantów:

•  koszt inwestycyjny instalacji fotowoltaicznej = 6 tys. zł za kWp, 
• cena energii el. dla gosp. domowych = 0,78 zł za kWh (taryfa PGE Obrót na 2025  r.), 
• zużycie energii dla gosp. domowego (4-osobowa rodzina) = 4,5 tys. kWh rocznie, 
• autokonsumpcja energii el. = 20 proc., 
• brak dofinansowania z programu Mój Prąd, 
• moc instalacji fotowoltaicznej = 5 kWp;
• Wariant 1: sprzedaż wygenerowanej w instalacji prosumenckiej energii po maksymalnej cenie miesięcznej (RCEm) z okresu czerwiec 2022-listopad 2024. 
• Wariant 2: sprzedaż wygenerowanej w instalacji prosumenckiej energii po maksymalnej średniej cenie godzinowej (RCE) w danym miesiącu z okresu 14 czerwca-13 grudnia 2024 r.
• Wariant 3: sprzedaż wygenerowanej w instalacji prosumenckiej energii po minimalnej średniej cenie godzinowej (RCE) w danym miesiącu z okresu czerwiec 2022-listopad 2024. 
• Wariant 4: sprzedaż wygenerowanej w instalacji prosumenckiej energii po średniej cenie miesięcznej (RCEm) z okresu styczeń 2024-listopad 2024.

Podwarianty dla każdego wariantu: stopy dyskontowa = 3 proc. lub 5 proc.

Źródło: opracowanie własne PIE na podstawie danych Agencji Rynku Energii, PGE Obrót, Polskich Sieci Elektroenergetycznych, energy.instrat.pl i wiedzy eksperckiej.