Wypełnienie wymagań pakietu klimatyczno-energetycznego, zgodnie z przyjętymi założeniami, odbywać się ma poprzez zaadresowanie wsparcia w pierwszej kolejności do sprawdzonych i opanowanych technologii.

Nowy schemat wsparcia dla wytwórców w OZE zakłada istnienie dwóch systemów. „Stary” system obejmować ma istniejące już źródła. „Nowy” system dedykowany jest dla źródeł nowych i zmodernizowanych.

Pozostawienie obowiązującego dziś systemu wsparcia opartego o tzw. zielone certyfikaty uzasadniono koniecznością zabezpieczenia praw nabytych dotychczasowych wytwórców, przy czym wprowadzone mają w nim zostać pewne korekty. Celem zmian ma być urynkowienie systemu świadectw oraz stopniowe zmniejszanie wysokości wsparcia do wysokości faktycznie poniesionych kosztów. Do kluczowych zmian w tym zakresie należą:

• ograniczenie okresu wsparcia dla danej instalacji do 15 lat od momentu pierwszego wytworzenia energii, nie dłużej jednak niż do 31 grudnia 2021 r.;
• „zamrożenie” wysokości opłaty zastępczej na poziomie określonym w 2013 r. tj. tj. 297,4 zł/MWh;
• ograniczenie wsparcia dla współspalania;
• pozbawienie wsparcia  instalacji powyżej 1MW wykorzystujących hydroenergię.

W zaprezentowanym projekcie na uwagę zasługują propozycje, które wspomóc mają rynkową wartość certyfikatów. Zgodnie z zaprezentowanym schematem określony wolumen świadectw pochodzenia podlegać ma publicznemu obrotowi na giełdzie. Do końca 2015 r. przewiduje się konieczność sprzedaży przez TGE nie mniej niż 30% praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia, a od 2016 na poziomie 50%. Ponadto świadectwa pochodzenia będą miały jedynie terminowy charakter. Prawa majątkowe wynikające ze świadectw przysługiwać będą jedynie przez 24 miesiące. Natomiast możliwość realizacji obowiązku uzyskania i przedstawienie Prezesowi URE do umorzenia świadectw pochodzenia poprzez uiszczenie opłaty zastępczej nie będzie możliwe, gdy cena świadectw pochodzenia na TGE będzie niższa niż 75% wartości opłaty zastępczej przez okres co najmniej 1 miesiąca. Te trzy elementy mają zabiegać ryzyku „bankowania” świadectw oraz ograniczyć występowanie ich nadpodaży. Z tej perspektywy projekt zmian dzisiejszego systemu należy ocenić pozytywnie.

Nowe, a nawet rewolucyjne podejście do wsparcia przyjęto dla nowopowstających  i zmodernizowanych instalacji OZE. Wytwórcy z OZE mogą bowiem zostać objęci system wsparcia wyłącznie poprzez udział w aukcji.

W nowym systemie przewiduje się odrębne aukcje dla instalacji od 40 kW do 1 MW i instalacji powyżej 1 MW. Przedmiotem tych aukcji będzie określona przez Prezesa URE ilość wyprodukowanej energii elektrycznej lub biogazu rolniczego w danym okresie czasu (15 lat). Podstawowym kryterium aukcji ma być cena za wytworzoną 1 MWh energii elektrycznej lub 1 m³ biogazu rolniczego. Oprócz ceny mogą być przyjęte dodatkowe kryteria oceny projektów np. kryterium stabilności. Wytwórca z OZE będzie miał obowiązek sprzedaży po ustalonej cenie (do ilości produkcji zadeklarowanej w aukcji), nawet jeśli cena rynkowa energii elektrycznej lub biogazu będzie wyższa, pod rygorem zwrotu dotychczas otrzymanego wsparcia (liczonego jako różnica pomiędzy ceną z aukcji, a rynkową ceną energii elektrycznej w danym okresie, powiększona o 30%).

Jednym z istotnych elementów aukcji ma być tzw. cena referencyjna. Służyć ma ona zminimalizowaniu ryzyka nadmiernego wsparcia (np. w wyniku zmów cenowych). Oferty przekraczające cenę referencyjną będą odrzucane. Cena referencyjna ma być wyznaczona w oparciu o cenę rynkową świadectwa pochodzenia (wyliczoną z okresu 24 miesięcy przed dniem wejścia w życie nowych przepisów) oraz cenę energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym z poprzedniego roku (ustaloną przez Prezesa URE), co zapewnić ma utrzymanie niskiego kosztu wsparcia.

Nowy system wsparcia wytwarzania w OZE wymaga powołania nowej spółki celowej Skarbu Państwa dedykowanej do operacji zakupu i rozliczania energii elektrycznej wytwarzanej w nowych i zmodernizowanych instalacjach OZE objętych mechanizmem aukcji.

Zgodnie z prezentowanym projektem przewiduje się powołanie spółki Sprzedawca Energii Odnawialnej S.A., który zastąpić ma dzisiejszą „martwą” instytucję sprzedawcy z urzędy.  

Nowe wsparcie udziale poprzez działanie SEO S.A. działać będzie na zasadzie kontraktu różnicowego. SEO S.A. zobowiązany będzie do zakupu energii elektrycznej ze źródeł OZE po cenie ustalonej w aukcji. Energia ta sprzedawana będzie następnie przez SEO S.A,  na TGE po cenie kontraktowej. W przypadku kiedy cena rynkowa przewyższa cenę ustaloną w aukcji, producent energii elektrycznej z OZE zwracać będzie różnicę SEO S.A. Różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży a kosztami zakupu będzie pokrywana z opłaty OZE. Opłata OZE będzie pobierana zaś b będzie od konsumentów energii elektrycznej przez operatora systemu przesyłowego i przekazywana do SEO S.A.

Co istotne, z systemu wsparcia opartego na mechanizmie aukcji nie będą mogły korzystać instalacje OZE o mocy zainstalowanej powyżej 50 MWe wytwarzające energię elektryczną z biomasy, a także instalacje spalania wielopaliwowego. Z nowego systemu, w pewnej skorygowanej formie, będą mogły natomiast skorzystać istniejące instalacje.

Odmienne zasady wsparcia przewidziano dla tzw. małoskalowej energetyki prosumenckiej (tj. wytwórców będących jednocześnie konsumentami). W tym zakresie planowane jest m.in. wprowadzenie obowiązku zakupu nadwyżek energii elektrycznej, która zostanie wytworzona w mikroinstalacji przez kolejnych 15 lat, po cenie 80 % średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym, ogłoszonej przez Prezesa URE.

Magdalena Czuba Wąsowska