Litwa musi postawić na gazociąg z Polską

Sytuacja na litewskim rynku gazu

Roczna konsumpcja gazu na Litwie wynosi około 3,4 mld m3 i jest całkowicie zaspokajana poprzez dostawy świadczone ze strony Gazpromu. Przez kolejne 1,5 roku cena tego surowca będzie oscylować wokół 370 $ za tys. m3.¹ To wynik obniżki na jaką przystał rosyjski koncern najprawdopodobniej z powodu bliskiego już terminu oddania pływającego terminala regazyfikacyjnego w Kłajpedzie.

W grudniu br. wspomniana infrastruktura powinna stać się operacyjna. W pierwszym roku jej działalności będzie możliwe sprowadzanie za jej pomocą około 1 mld m3 gazu, w przyszłości do 2 – 3 mld m3.² Na chwilę obecną stronie litewskiej udało się zakontraktować u norweskiego Statoilu dostawy na poziomie 540 mln m3 rocznie w latach 2015 - 20. Cena tego błękitnego paliwa ma wahać się pomiędzy 336 $ a 373 $ i jest powiązana ze wskaźnikiem NBP tj. indeksem brytyjskiej giełdy gazu. Planuje się także kupno gazu na rynkach spotowych.³

Litwa wolna od Gazpromu?

Mimo omawianych zmian znaczenie Gazpromu dla litewskiego rynku gazowego pozostaje niezmiennie kluczowe. Większość dostaw nadal będzie realizowana przez ten koncern. Mało tego- surowiec rosyjski i norweski jaki w grudniu dotrze na Litwę będzie porównywalny cenowo, ale Rosjanie zachowają duże możliwości redukcji ceny. W tym kontekście zasadne wydaje się pytanie o to jak będzie kształtować się popyt na błękitne paliwo z pływającego terminala w Kłajpedzie? Tym bardziej, że zarzucono pomysł wykupu przez lokalne firmy obowiązkowych ilości gazu pochodzącego z tej instalacji.

Drugą istotną kwestią, którą należy poruszyć są zdolności magazynowe powstającego terminala. Wynoszą one 170000 m3, co przekłada się na zabezpieczenie około 3 tygodniowego litewskiego zużycia gazu.⁴To jedyne zdolności przechowywania błękitnego paliwa jakimi dysponuje Wilno.

Powyższy przykład pokazuje w jak niewielkim stopniu Litwa będzie zabezpieczona przed nagłym wstrzymaniem dostaw ze strony Gazpromu.

Co powinna zrobić Litwa?

Aby efektywnie zabezpieczyć się przed zakręceniem kurka z rosyjskim błękitnym paliwem Litwa musi przebudować istniejącą siatkę połączeń gazowych na swoim terytorium. Jest to możliwe dzięki sprzedaży przez Gazprom swoich udziałów w litewskim operatorze gazowym- Amber Grid⁵ Inwestycje w litewską sieć przesyłową powinny być ukierunkowane z jednej strony na rozbudowę rurociągu Kłajpeda-Kiemėnai co pozwoli na efektywne połączenie Litwy z łotewskim magazynem gazu w Inčiukalnis (zapowiedział to zresztą w lipcu były już minister energetyki RL Jarosław Niewierowicz⁶), z drugiej na budowę interkonektora z Polską (w sierpniu br. złożono do odpowiedniej agendy UE wniosek o jego współfinansowanie ze środków unijnych⁷.

Terminal w Kłajpedzie nie wystarczy...

Tylko realizacja omawianych przedsięwzięć pozwoli Litwie zabezpieczyć się przed nagłym wstrzymaniem dostaw gazu z Rosji. Terminal w Kłajpedzie nie rozwiązuje bowiem problemu magazynowego jaki trapi Litwę. Z drugiej strony na dzień dzisiejszy wielką niewiadomą pozostaje wielkość i charakter zakontraktowanego surowca LNG (trudno wyobrazić sobie by dostawy spotowe miały być podstawą litewskiej gospodarki) oraz docelowe możliwości jego sprowadzania (wzmiankowane 2 – 3 mld m3 w dalszych latach). Wpływ na to może mieć presja lokalnego popytu oraz innych regionalnych projektów takich jak terminale w Świnoujściu, w Estonii (lub Finlandii w zależności od decyzji KE), czy Rosji (inicjatywa Gazpromu). Tymczasem połączenie gazowe z Polską nie podlegałoby takim fluktuacjom i pozwalało Litwie w przyszłości uzyskać dostęp do surowca z Niemiec czy państw Grupy Wyszehradzkiej.

Przypisy: