Poszkodowani w Czystym Powietrzu to nawet 13 tys. rodzin. MKiŚ zapowiada pomoc

O pracach nad projektem specjalnej ustawy, która ma pomóc właścicielom domów poszkodowanym w programie „Czyste Powietrze”, informowaliśmy wcześniej. Jak tłumaczył dla PAP wiceszef Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Robert Gajda, bez niej musieliby zwracać otrzymane pieniądze.

Prośba o szybkie działanie

W czwartek 20 listopada Ministerstwo Klimatu i Środowiska podało w komunikacie prasowym, że kierownictwo resortu przekazało projekt Zespołowi Programowania Prac Rządu z prośbą o pilne procedowanie. Projekt przewiduje m.in. możliwość zawieszenia ściągania nierozliczonych zaliczek od poszkodowanych beneficjentów. Resort pracował nad projektem z NFOŚiGW oraz wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej – poinformowała szefowa MKiŚ Paulina Hennig-Kloska w serwisie X.

Ministerstwo wskazało, że projekt ustawy to odpowiedź na problemy tych beneficjentów, którzy chcieli skorzystać ze funkcjonującej do jesieni 2024 r. poprzedniej wersji programu Czyste Powietrze, otrzymali zaliczki, jednak ze względu na nierzetelność wykonawcy nie mogli jej potem rozliczyć. Według resortu poprzedni rząd nie zapewnił finansowania dla programu, prowadząc jednocześnie nabór wniosków. Spowodowało to ogromne zaległości w ocenie wniosków i płatnościach, które obecnie są stopniowo redukowane – wskazano.

„To potencjalnie 13 tysięcy rodzin poszkodowanych w starym programie, który zepsuł PiS. Kwota nierozliczonych zaliczek wynosi 736 mln zł” – powiedziała Hennig-Kloska. Dodała, że obecne kierownictwo ministerstwa na finansowanie Czystego Powietrza uruchomiło 13 mld zł z KPO, 8 mld zł z FEnIKS i 10 mld zł z Funduszu Modernizacyjnego.

„Skarb Państwa będzie oczywiście dążył do odzyskania każdej złotówki od nieuczciwych firm. Siła Państwa jest w takiej sytuacji większa od małżeństwa emerytów, którzy nie mają jak rozliczyć kilkunastu czy kilkudziesięciu tysięcy złotych, bo ktoś zniknął z pieniędzmi na termomodernizację ich domu. Organy ścigania analizują już 470 zawiadomień” – przekazała szefowa MKiŚ.

Jak podał resort, program Czyste Powietrze, do jego zawieszenia na jesieni 2024 r., umożliwiał praktyki, które generowały opóźnienia i zaległości oraz sprawiały, że złożone wnioski nie kończyły się podpisaniem umów i wypłatą dotacji. Beneficjenci złożyli 115 tys. wniosków, które były niepełne, puste lub podwójne.

Nowa odsłona programu

Obecnie wszystkie prawidłowo złożone w 2024 r. wnioski o płatność zostały już rozliczone –zapewniło MKiŚ. Z kolei 4634 wniosków czeka na uzupełnienie przez beneficjentów, np. o dodatkowe wyjaśnienia w sprawie poniesionych kosztów; co stanowi mniej niż 2 proc. z ponad 197 tys. wszystkich wniosków złożonych w ub.r. Obecnie wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej rozliczają już wnioski o płatność złożone w 2025 r. - podkreślił resort.

Z końcem marca br., po czterech miesiącach przerwy, ruszyła nowa odsłona programu „Czyste Powietrze”. Przewiduje on dofinansowanie kompleksowej termomodernizacji budynków oraz wymiany starego i nieefektywnego źródła ciepła. Jak oceniło MKiŚ, nowy program działa na zasadach, które lepiej chronią beneficjentów.

Całą procedurę rozpoczyna audyt energetyczny. W jego efekcie wybierane jest optymalne źródło ciepła, które będzie zużywało minimalną ilość energii do ogrzewania domu. Na koniec inwestycji beneficjent otrzymuje świadectwo charakterystyki energetycznej, które pokazuje, czy w rzeczywistości efekt ekologiczny został osiągnięty i czy termomodernizacja oraz wymiana źródła ciepła były efektywne. W ten sposób eliminowane jest ryzyko tzw. rachunków grozy – zaznaczyło ministerstwo.

Na nowych zasadach złożono 42,7 tys. wniosków opiewających na 2,66 mld zł, a ponad 24 tys. wniosków w wersji roboczej jest aktualnie uzupełnianych. Podpisano 22,6 tys. umów i wypłacono beneficjentom 63,2 mln zł. Wypłaty te dotyczą w przeważającej mierze zaliczek, ponieważ większość właścicieli domów jest w trakcie realizacji inwestycji.

Od początku programu „Czyste Powietrze”, który ruszył we wrześniu 2018 r., podpisano 940 tys. umów o dofinansowanie, a wypłaty przekroczyły 18,6 mld zł. Beneficjenci programu zrealizowali ponad 551 tys. inwestycji, w tym wymienili 450 tys. kopciuchów.