Klimat
Społecznicy o transformacji Śląska: potrzebny dialog, edukacja, konsultacje
Dialog społeczny na wszystkich poziomach, kampania edukacyjna, szerokie konsultacje społeczne oraz skuteczne wsparcie dla tych, którzy ucierpią na transformacji Śląska – to niektóre postulaty społeczników i ekologów w kontekście czekających region przekształceń, związanych z odchodzeniem od węgla.
Opublikowane we wtorek rekomendacje dotyczące sprawiedliwej transformacji regionu wypracowali w ostatnich miesiącach polscy liderzy fundacji byłego wiceprezydenta USA Ala Gore'a - Climate Reality Project, wraz z członkami działającego na Śląsku stowarzyszenia BoMiasto.
Społecznicy tłumaczą, że sprawiedliwa transformacja jest procesem zmiany społeczno-gospodarczej w regionach węglowych, którego celem jest powstrzymanie katastrofy klimatycznej.
„Polega na łagodzeniu skutków likwidacji górnictwa i energetyki opartej na węglu, a w jej centrum stoi człowiek - ze wszystkimi jego lękami, ale też nadziejami. Ten proces musi być zaplanowany we współpracy z tymi, którzy mogą paść jego ofiarą. Mówimy o solidarności społecznej, gdzie nikt nie zostaje bez pomocy” – wyjaśnił we wtorek prezes stowarzyszenia BoMiasto, katowicki radny Patryk Białas.
W swoich dziewięciu rekomendacjach, aktywiści podkreślają, że podstawą sprawiedliwej transformacji powinien być „dialog społeczny na wszystkich poziomach”, aby nikt nie czuł się wykluczony. Wsparciem dialogu powinna być – jak postulują – kampania edukacyjna. „Im więcej wiemy, tym mniej się boimy, a to przecież strach prowadzi do zamknięcia się na dialog” – wyjaśniają autorzy rekomendacji.
Chodzi m.in. o pokazywanie alternatywy dla węgla, którą – według ekologów – są np. energetyka rozproszona i odnawialne źródła energii (OZE). Ważne też – podkreślają aktywiści – by transformacja była tematem szerokich konsultacji społecznych, z udziałem wszystkich zainteresowanych środowisk. „Osoby pomijane mogą zaś poważniej odczuć późniejsze konsekwencje procesu” - argumentują.
Wśród innych wiodących postulatów są m.in. szkolenia (np. dotyczące rynku fotowoltaiki) i przekwalifikowania pracowników, dotkniętych skutkami zmian. „Domagamy się, by w ramach sprawiedliwej transformacji zapewniono wsparcie publiczne i prywatne w zakresie przekwalifikowania, zdobycia nowych umiejętności i zapewnienia pracy dla pracowników szczególnie poszkodowanych” – czytamy w rekomendacjach.
Społecznicy oczekują także przygotowania raportu dotyczącego górnictwa pod kątem oceny możliwości zatrudnienia pracowników kopalń i kooperujących z nimi firm w sektorze odnawialnych źródeł energii. Chcą, by wśród projektów wspierających transformacją, były nie tylko przedsięwzięcia biznesowe czy infrastrukturalne, ale także tzw. projekty miękkie, wzmacniające potencjał ludzki.
„Żądamy szczerości! Trzeba uczciwie przyznać, że przemiana będzie bolesna. Ale daje perspektywę, jaką jest wizja zielonego Górnego Śląska w 2050 roku. Wierzymy, że po zakończeniu sprawiedliwej transformacji, będzie można w końcu odetchnąć pełną piersią. I co najważniejsze – czystym powietrzem” – podsumowują autorzy rekomendacji
W ocenie prof. Piotra Skubały z Instytut Biologii, Biotechnologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, realizacja postulatów sprawiedliwej transformacji Górnego Śląska spisanych przez grupę liderów Climate Reality Europe i stowarzyszenie BoMiasto jest konieczna, by – jak powiedział – „życie w tym regionie nie zamieniło się w koszmar, który może nam zgotować krótkowzroczność niektórych”.
