Sonda Energetyka24: zapytaliśmy warszawiaków, ile wiedzą o smogu!
Oto niektóre wypowiedzi:
„Niska emisja to mniejsze zanieczyszczenie”
„Smog powstaje przez brak filtrów na kominach w fabrykach, liczne samochody (…), przez dym papierosowy”
„Niska emisja to środki, samochody, wszystko, co emituje małą ilość spalin”
„Temat [smogu] jest świeży w Polsce, parę razy ze względu na to było darmowe metro"
Poniżej prezentujemy najważniejsze definicje związane z problemem zanieczyszczeń powietrza:
Aerozol atmosferyczny – tzw. pyły zawieszone, ciekłe krople lub stałe cząstki pochodzenia naturalnego lub sztucznego, klasyfikowane ze względu na pochodzenie, fazę i właściwości chemiczne. W przyrodzie występują naturalne aerozole atmosferyczne, takie jak aerozol soli morskiej czy pyły zawieszone pochodzenia mineralnego (np. nad terenami pustynnymi). Szczególnie szkodliwe są jednak te produkowane przez człowieka: związki grafitowo-węglowe, popioły, cząstki sadzy, aerozole siarczanów.
Kopciuchy – czyli przestarzałe lub niespełniające standardów emisyjnych kotły grzewcze (zazwyczaj klasy pierwszej), wskazywane jako jeden z głównych powodów niskiej emisji.
Kotły 5 klasy – urządzenia o najwyższym obecnym standardzie jakościowym, zasilane najczęściej peletem lub ekogroszkiem. Emitują znacznie mniej zanieczyszczeń i są wysoce efektywne. Od 1 lipca 2018 roku w sprzedaży dostępne będą jedynie kotły 5 klasy.
Niska emisja – to emisja szkodliwych pyłów gazów, które utrzymują się na wysokości do 40 metrów. Zanieczyszczenia te generowane są przez nieefektywne lokalne kotłownie węglowe, przestarzałe lub niewłaściwie używane domowe piece grzewcze oraz transport spalinowy. W jej skład wchodzą m.in. dwutlenek węgla, tlenek węgla, dwutlenek siarki, tlenki azotu, metale ciężkie oraz pyły zawieszone. W miejscowościach o słabej wentylacji, jest ona główną przyczyną smogu, często bywa błędnie utożsamiana z tym pojęciem. Smog jest jednak zjawiskiem widocznym gołym okiem, a niska emisja nie musi być wizualnie zauważalna dla człowieka.
PM2,5 – ang. particulate matter 2,5, czyli aerozol atmosferyczny, pył zawieszony, będący mieszaniną substancji organicznych i nieorganicznych o średnicy ziaren nie większej niż 2,5 mikrometra. Uznany przez Światową Organizację Zdrowia za najbardziej szkodliwy spośród innych zanieczyszczeń atmosferycznych. Ze względu na swoje drobne rozmiary dostaje się (przez płuca) bezpośrednio do krwi. Długotrwała ekspozycja na działanie tego pyłu skutkuje skróceniem średniej długości życia (w Polsce o ok. 9-10 miesięcy). Zbyt wysokie stężenie tego pyłu zawieszonego było przedmiotem pozwu mieszkańca Rybnika skierowanego przeciw Skarbowi Państwa.
PM10 – ang. particulate matter 10, zawieszona w powietrzu mieszanina substancji (pył zawieszony) o średnicy ziaren nie większej niż 10 mikrometrów. W jej skład wchodzą substancje toksyczne, takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, metale ciężkie oraz dioksyny i furany.
Smog – zwany po polsku dymgłą, nienaturalne zjawisko atmosferyczne, będące połączeniem wyprodukowanych przez człowieka zanieczyszczeń powietrza, widocznego zamglenia i braku wiatru. Samo słowo „smog” to połączenie angielskiego słowa „smoke” (dym) oraz fog (mgła). Smog jest zagrożeniem dla człowieka, zawarte w nim związki chemiczne i pyły są szkodliwe dla układu oddechowego i krwionośnego, przyczyniają się do wzrostu zachorowań na astmę i nowotwory. Ze względu na miejsce, warunki powstawania i skład chemiczny wyróżnia się dwa rodzaje smogu: smog londyński (występujący w umiarkowanej strefie klimatycznej od listopada do stycznia, zawierający m.in. tlenki węgla, azotu, dwutlenek siarki i sadzę) oraz smog typu Los Angeles (powstający w miesiącach letnich w strefie subtropikalnej, złożony z tlenków węgla, azotu i węglowodorów). Jednym z najsłynniejszych przypadków smogu był tzw. wielki smog londyński z 1952 roku, który bezpośrednio przyczynił się do śmierci około 12 tysięcy osób.
Tarcie opon i klocków hamulcowych – jedna z przyczyn zanieczyszczenia powietrza w aglomeracjach miejskich, niemożliwa do rozwiązania środkiem innym niż ograniczenie liczby pojazdów na danym terenie.