Kalifornia obnażyła ubezpieczeniowy kryzys w USA. Zmiana klimatu niszczy rynek

All the leaves are brown

Wstrząsające zdjęcia z pożarów, które szaleją obecnie w amerykańskim stanie Kalifornia obiegły cały świat. Katastrofa ta pochłonęła życie kilkunastu osób oraz wygenerowała - na razie trudne do oszacowania - straty w wysokości wielu miliardów dolarów. Dla niektórych straty mogą być nie do odrobienia - dla przykładu, aktor Mel Gibson stracił w pożarze swój dom, pełen pamiątek z jego długiej kariery. Jednakże sytuacja ta obnażyła inny kryzys, zachodzący równolegle w amerykańskiej gospodarce. Chodzi o zwijanie się rynku ubezpieczeniowego.

Kalifornia jest najbardziej wyrazistym przykładem tego zjawiska. Od jakiegoś czasu kalifornijskie firmy ubezpieczeniowe zaczęły ograniczać ofertę ubezpieczeń od ognia dla nieruchomości. Lista tych podmiotów jest naprawdę długa. W 2023 r. działająca w Kalifornii firma ubezpieczeniowa State Farm - największy tego rodzaju podmiot w USA - przestała zupełnie ubezpieczać nieruchomości od pożaru. Decyzja ta spowodowana była gwałtownie rosnącym ryzykiem wystąpienia takich zjawisk. Równolegle taką samą decyzję podjęła firma AmGUARD; z kolei spółka Falls Lake Insurance zaczęła proces kompletnego wycofywania się z Kalifornii. W 2022 r. ubezpieczenia od pożarów dla domów w Kalifornii zniknęły z oferty firmy AllState. Natomiast już w roku 2021 spółka Chubb znacząco ograniczyła swoją ofertę ubezpieczeń od pożarów dla Kalifornijczyków [1].

Mało tego – niektóre z przedsiębiorstw zaczęły wygaszać ubezpieczenia, które już zostały przyznane. W kwietniu 2024 roku State Farm ogłosiła, że nie odnowi polis dla 72 tysięcy domów w Kalifornii. Powód? Jak podaje sama spółka, jest ich kilka: „decyzja ta nie została podjęta pochopnie, ale dopiero po dokładnej analizie kondycji finansowej State Farm General, która znajduje się pod presją inflacji, ryzyka katastrof, kosztów reasekuracji oraz ograniczeń wynikających z pracy w ramach wieloletnich regulacji ubezpieczeniowych” [2]. Warto zaznaczyć, że ta sama spółka w 2023 roku podjęła decyzję o zaprzestaniu oferowania ubezpieczenia Kalifornijczykom „z powodu historycznego wzrostu kosztów budowy przewyższającego inflację, szybko rosnącego ryzyka katastrof oraz coraz trudniejszej sytuacji na rynku reasekuracyjnym” [3].

O ile inflacja jest czymś przejściowym, o tyle warto zwrócić uwagę na dwa pozostałe czynniki: rosnące ryzyko katastrof oraz kwestie legislacyjne rzutujące na kondycję rynku ubezpieczeń w Kalifornii i całych Stanach Zjednoczonych.

And the sky is gray

Warto zacząć od problemu ze wpływem ekstremalnych zjawisk pogodowych oraz ich konsekwencji w postaci np. pożarów. Zmiana klimatu, powodująca zwiększenie intensywności i częstotliwości takich zjawisk, przekłada się na zwiększenie kosztów np. ubezpieczeń od okoliczności pokroju powodzi, huraganu czy pożaru. Widać to w zasadzie w całych Stanach Zjednoczonych: tylko w 2023 r. informowano, że ok. 12 milionów amerykańskich nieruchomości może doświadczyć podwyżek składek ubezpieczeniowych z powodu rosnącego ryzyka powodzi, prawie 24 miliony z powodu większego ryzyka gwałtownego wiatru i około 4,4 miliona z powodu ryzyka pożarów [4].

W kontekście wydarzeń z Kalifornii ważne jest to ostatnie zjawisko; w USA notuje się rosnący problem z pożarami. Jak podaje amerykańska Agencja Ochrony Środowiska, zasięg obszarów spalanych przez pożary lasów każdego rośnie od lat 80. XX wieku. Według danych National Interagency Fire Center, 10 lat z największym obszarem spalonej powierzchni przypada na okres po 2004 roku, w tym okresie przypadają też rekordowe lata 2015 i 2020. Trend ten pokrywa się z wieloma najcieplejszymi latami w historii pomiarów notowanymi w USA [5]. Kalifornia jest tu szczególnym stanem ze względu na chroniczne susze, które stają się coraz częstsze i coraz bardziej dotkliwe: po 2000 roku susze notowano w Kalifornii w latach 2006-2009, 2011-2017 oraz 2020-2022; najnowsza rozpoczęła się w październiku 2024 r. i to właśnie ona jest kanwą dla obecnych pożarów.

Natomiast warto podkreślić, że ucieczka firm ubezpieczeniowych nie jest właściwa tylko dla Kalifornii, co pokazuje, że proces jest generalny, związany z powszechnością występowania ekstremalnej pogody w całych Stanach Zjednoczonych. Podobne zjawisko (tj. wycofywania się firm ze świadczenia usług ubezpieczeniowych lub ograniczania ich świadczeń) można było zaobserwować np. na Florydzie [6], w Luizjanie [7] czy w Teksasie [8]. Powód? Wszędzie ten sam: ekstremalne zjawiska pogodowe stają się coraz częstsze, coraz kosztowniejsze i firmom po prostu nie opłaca się świadczenie tych usług dla właścicieli nieruchomości.

Obywatele nie zostają jednak całkowicie bez szans na ubezpieczenie, gdyż w wielu stanach działają publiczne świadczenia takich usług – w Kalifornii jest to tzw. FAIR Plan, czyli program prowadzony przez stan, oferujący podstawowe poziomy ubezpieczenia. I tu pojawia się druga kwestia, czyli właśnie otoczenia regulacyjnego, które jest obarczane winą za obecną sytuację.

I could leave today

Regulacje, o których mowa – czyli kalifornijska ustawa Insurance Rate Reduction and Reform Act (1988 California Proposition 103) – zostały wprowadzone w 1988 roku; mówiąc krótko: zakładają one kontrolę stanu nad wzrostem składek ubezpieczeniowych. Obostrzenia dotyczące podwyżek dotyczą podmiotów prywatnych, FAIR Plan jest spod nich wyłączony.

Na usztywnienie rynku ubezpieczeń związane z IRRRA zwracano uwagę już w latach poprzednich (np. w roku 2023, kiedy zapowiedziano zmianę prawodawstwa, żeby zatrzymać ubezpieczycieli w Kalifornii), natomiast warto zauważyć w kontekście tego dwie rzeczy: po pierwsze, w wymienionych wcześniej stanach, skąd wycofują się firmy ubezpieczeniowe, prawo stanowe jest inne – a ucieczka czy ograniczanie świadczeń i tak postępuje. Po drugie, dopiero w ostatnich latach zanotowano istotne ograniczenia oferty lub nawet zakończenie świadczenia usług ubezpieczeniowych w Kalifornii, choć IRRRA to dokument z prawie 40-letnią historią.

Żeby to wytłumaczyć warto sięgnąć po raport First Street Foundation z 2023 roku, dotyczący ubezpieczeń i klimatu [9]. W dokumencie wskazano de facto, że w Kalifornii kryzys ubezpieczeniowy będzie najgorszy. Można tam przeczytać np., że „hrabstwa w Kalifornii, które w ciągu najbliższych 30 lat mają odnotować największy wzrost liczby AASD (Annual Average Structures Destroyed – roczna średnia liczba zniszczonych budynków), wykazują podobny wzorzec jak te, które obecnie znajdują się w strefie wysokiego ryzyka. Na szczycie listy hrabstw z największymi zmianami w AASD znajduje się Los Angeles, gdzie przewiduje się wzrost z 1 450 AASD w tym roku do 2 272 AASD za 30 lat, co oznacza dodatkowe 822 zniszczone budynki rocznie. Kolejne miejsca zajmują: Riverside, z przewidywanym wzrostem o 724 budynki; San Bernardino (489 dodatkowych budynków); Contra Costa (357 budynków) i San Diego (280 budynków)”.

I owszem, raport zwraca uwagę na problemy legislacyjne w Kalifornii krytykując konstrukcję IRRRA, natomiast mówi też wprost o wzroście kosztów ubezpieczenia w związku z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi odwołując się do innych stanów: „Na rynku komercyjnym, skutki wydarzeń związanych z klimatem w 2022 i 2023 roku spowodowały wzrost stawek w niektórych z najbardziej ryzykownych rynków o nawet 50%. W wyniku tych podwyżek, rozwój i sprzedaż nieruchomości zaczęły hamować. W najgorszych scenariuszach, ubezpieczenie komercyjne staje się tak trudne do uzyskania, jak miało to miejsce po ostatnich trendach na rynku domów jednorodzinnych, gdzie średni koszt ubezpieczenia domu wynosi obecnie 1 899 USD rocznie w całych Stanach Zjednoczonych. W Lafitte (Luizjana), średni koszt ubezpieczenia w kodzie pocztowym 70067 wynosi prawie 5 500 USD (przy medianie wartości domu na poziomie 182 300 USD). Tuż poza Miami (Floryda), w kodzie pocztowym 33012, średni roczny koszt ubezpieczenia wynosi około 5 900 USD (przy medianie wartości domu wynoszącej 277 500 USD). W całych Stanach Zjednoczonych, składki ubezpieczeniowe wzrosły o około 12% między 2021 a 2022 rokiem. W roku 2023 przewiduje się wzrost składek na ubezpieczenie domu o 9%. Patrząc średnio, miasto Miami ma najwyższy koszt ubezpieczenia właścicieli domów, wynoszący średnio 5 003 USD, a na drugim miejscu znajduje się Nowy Orlean (3 983 USD), oba miasta, mają historię poważnych katastrof naturalnych i wysokich poziomów związanych z nimi strat”.

I’d be safe and warm

Podsumowując: to co widać obecnie w Kalifornii, to jest początek szerokiego, panamerykańskiego procesu ograniczania świadczeń ubezpieczeniowych ze względu na rosnącą destabilizację klimatu i zjawisk pogodowych. Rynek po prostu przestaje to wytrzymywać, o czym świadczą wyjaśnienia składane przez poszczególne firmy ubezpieczeniowe wycofujące się ze świadczenia usług. Widzą to już np. firmy consultingowe typu PwC, które piszą w swoich analizach takie rzeczy: „Dowody na niską odporność rynku ubezpieczeń majątkowych są liczne. W ciągu ostatnich pięciu lat składki w stanach o znacznym narażeniu na zmiany klimatyczne — zwłaszcza na Florydzie i w Kalifornii — generalnie wzrosły szybciej niż średnia krajowa. Jednocześnie, w ciągu ostatnich dwóch lat, ekstremalne zjawiska pogodowe dotknęły wszystkie części kraju, co przyczynia się do powszechnych wzrostów składek. Wyższe składki zmuszają niektórych konsumentów do rezygnacji z ubezpieczenia domów, co może prowadzić do katastrofalnych skutków. Na przykład, w przypadku pożarów w Teksasie na początku 2024 roku, wiele uszkodzonych lub zniszczonych domów nie było ubezpieczonych” [10].

I owszem, różne czynniki (np. nieodpowiednia regulacja lub złe zarządzanie na poziomie lokalnym lub państwowym) mogą zwiększać tempo czy skalę tego procesu. Zazwyczaj jest tak, że kompleksowe zjawiska mają jeszcze bardziej kompleksowe powody, które nie ograniczają się tylko do jednego czynnika. Ale podstawowe, główne źródło raczkującego amerykańskiego kryzysu ubezpieczeniowego tkwi w procesie fizycznym zachodzącym w ziemskiej atmosferze, czego Ameryka staje się dobrym przykładem.

Źródła: [1] https://www.foxbusiness.com/lifestyle/california-insurance-crisis-here-carriers-have-fled-reduced-coverage-state.amp?fbclid=IwY2xjawHxsohleHRuA2FlbQIxMAABHaDyHGHColYWU44fFYdkFt_SKw214yAK0JqH6862ZDTP7IRzK0bp_gGVkg_aem_EZ7IkI42Qb6tvpgFShCFXg

[2] https://www.kpbs.org/news/quality-of-life/2024/04/10/state-farm-discontinuing-72-000-home-policies-in-california-in-latest-blow-to-state-insurance-marketfbclid=IwY2xjawHxsppleHRuA2FlbQIxMAABHWGWgFvrFQS7uPePuvnSZayRszOlze7jG7qgw9t3T5jiCBLnAVUaxp13cQ_aem_rxNRZhEf-6iQmPsp5e_QeA

[3] https://www.foxbusiness.com/real-estate/state-farm-ceasing-new-applications-california-property-insurance-other-policies?fbclid=IwY2xjawHxsqlleHRuA2FlbQIxMAABHQcWpBCLZ48oi5R_SXP9zcNpsKDfIea0-Fo8DaMkwKOAhSVomMYPg5VwfA_aem_RmcP3Is8bwvtte0AEzQBrQ

[4] https://www.axios.com/2023/09/27/insurance-rates-climate-change-extreme-weather?fbclid=IwY2xjawHxsrZleHRuA2FlbQIxMAABHWGWgFvrFQS7uPePuvnSZayRszOlze7jG7qgw9t3T5jiCBLnAVUaxp13cQ_aem_rxNRZhEf-6iQmPsp5e_QeA

[5] https://www.epa.gov/climate-indicators/climate-change-indicators-wildfires?fbclid=IwY2xjawHxss1leHRuA2FlbQIxMAABHWGWgFvrFQS7uPePuvnSZayRszOlze7jG7qgw9t3T5jiCBLnAVUaxp13cQ_aem_rxNRZhEf-6iQmPsp5e_QeA

[6] https://www.insurance.com/home-and-renters-insurance/home-insurers-leaving-florida?fbclid=IwY2xjawHxsttleHRuA2FlbQIxMAABHX7wR2SVOViXIqT-HU6pefnZX1uFYNsZNcxwlbzjF49rnxMEMNoM0mtUvg_aem_chIZjMV0iHi_X5zIUgtMsA

[7] https://www.foxbusiness.com/features/more-insurance-companies-pull-out-louisiana-crisis?fbclid=IwY2xjawHxsxdleHRuA2FlbQIxMAABHX7wR2SVOViXIqT-HU6pefnZX1uFYNsZNcxwlbzjF49rnxMEMNoM0mtUvg_aem_chIZjMV0iHi_X5zIUgtMsA

[8] https://insurancenewsnet.com/oarticle/texas-loses-another-home-insurer?fbclid=IwY2xjawHxsyVleHRuA2FlbQIxMAABHYOn9pW9Aq8ETWTi0CuDC7wFSP5iV-udzbQYkD42xh8n4VC8Gib6g7SXFw_aem_cczc6fafWYEh5-npuYhINw

[9] https://report.firststreet.org/9th-National-Risk-Assessment-The-Insurance-Issue.pdf?fbclid=IwY2xjawHxszFleHRuA2FlbQIxMAABHXL1Pxhj2HT0Ml0hrU0jyLHIu23s_WzCCGfg9hgT0UPPPRNcz7byDFD1kw_aem_WzR8msE1VvYCT1QY9PfX5g

[10] https://www.pwc.com/us/en/industries/financial-services/library/climate-risk-and-insurance.html?fbclid=IwY2xjawHxs0NleHRuA2FlbQIxMAABHYOn9pW9Aq8ETWTi0CuDC7wFSP5iV-udzbQYkD42xh8n4VC8Gib6g7SXFw_aem_cczc6fafWYEh5-npuYhINw