Rząd zabiera się za transformację Śląska. Powstanie specjalna spółka

W uzasadnieniu przygotowanego przez resort rozwoju projektu, zamieszczonego w lipcu na stronie Rządowego Centrum Legislacji, wskazano na trwający proces wygaszania działalności wydobywczej węgla kamiennego oraz konieczność wykorzystania istniejącego potencjału i zasobów dla zrównoważenia rozwoju woj. śląskiego.

Przypomniano też, że powołanie specjalnego Funduszu Transformacji Śląska ustalono w umowie społecznej z 28 maja 2021 r., dotyczącej transformacji sektora górnictwa i wybranych procesów transformacji woj. śląskiego. Założono wówczas, że celem Funduszu będzie skoordynowanie transformacji terenów pogórniczych, przemysłowych i poprzemysłowych z transformacją samego regionu.

Doprecyzowano, że przez transformację woj. śląskiego rozumie się działania zmierzające do zmiany struktury gospodarki regionu, w tym zagospodarowanie sektorów nieposiadających potencjału wzrostowego, oraz działania zmierzające do podnoszenia konkurencyjności gospodarki, z wykorzystaniem istniejącego potencjału i zasobów.

„Celem projektu ustawy o Funduszu Transformacji Śląska jest określenie misji publicznej podmiotu, który będzie tworzył mechanizmy i współuczestniczył w procesach transformacji w woj. śląskim, przede wszystkim przez tworzenie i realizację instrumentów wsparcia kierowanych do szerokiego kręgu beneficjentów" – napisano w uzasadnieniu.

Dokumentem określającym cele funduszu i instrumenty ich realizacji ma być Strategia Funduszu Transformacji Śląska, zawierająca m.in. wnioski z analizy i diagnozy sytuacji rynkowej, szczegółowy zakres i sposób realizacji zadań funduszu w perspektywie co najmniej pięciu lat oraz źródła finansowania zadań funduszu. Co roku ma być przeprowadzana ewaluacja strategii.

Jednym z narzędzi realizacji Strategii mają być programy priorytetowe, ustanawiane i finansowane przez ministrów właściwych ze względu na zakres przedsięwzięcia. Fundusz, zgodnie z postanowieniami umowy społecznej, ma działać w formie spółki akcyjnej z siedzibą w Katowicach.

Projekt ustawy przewiduje regulacje dotyczące zarządu i składu rady nadzorczej Funduszu. Członków rady nadzorczej, będących przedstawicielami jednostek samorządu, których udział w kapitale zakładowym spółki będzie największy oraz przedstawicieli największych organizacji reprezentujących stronę pracowniczą w wojewódzkiej radzie dialogu społecznego w woj. śląskim ma powoływać minister właściwy ds. aktywów państwowych.

Zgodnie z opisem projektu ustawy na stronach Kancelarii Prezesa Rady Ministrów do realizacji zadań publicznych Fundusz będzie wykorzystywał szeroki katalog instrumentów zbliżonych do instrumentów, którymi posługuje się Polski Fundusz Rozwoju.

Ma do nich należeć m.in. możliwość realizacji rządowych programów udzielania przedsiębiorcom wsparcia finansowego, emisja obligacji, udzielanie pożyczek, gwarancji i poręczeń, obejmowanie lub nabywanie udziałów i akcji w spółkach, warrantów subskrypcyjnych lub obligacji oraz przystępowanie do spółek osobowych.

Fundusz będzie udzielał „wsparcia przedsiębiorcom", w tym w ramach rządowych programów, także spoza woj. śląskiego, z tym, że efekt takiego wsparcia będzie musiał służyć realizacji transformacji Śląska. Fundusz będzie realizował zarówno zadania o charakterze inwestycyjnym, jak i zadania z zakresu wspierania kształcenia, cyfryzacji i promocji regionu.

Podpisana 28 maja ub. roku umowa społeczna określa zasady i tempo wygaszania polskich kopalń węgla kamiennego (energetycznego) w perspektywie 2049 roku. Dokument zawiera m.in. gwarancje zatrudnienia i osłon socjalnych dla górników oraz umożliwia (już realizowane) budżetowe dopłaty do redukcji zdolności produkcyjnych. Rozwiązania pomocowe - przeniesione już do znowelizowanej ustawy górniczej i wdrożone w życie - wymagają notyfikacji Komisji Europejskiej.