Ruszają studia poświęcone zamykaniu kopalń. Historyczna chwila

Studia podyplomowe „Adaptacja kopalń do pełnienia nowych funkcji - uwarunkowania prawne, techniczne, społeczne i środowiskowe” mają ruszać od najbliższego, marcowego semestru. Mają być prowadzone w katowickiej siedzibie Instytutu przez kadrę GIG i Politechniki Śląskiej; Instytut stara się jeszcze o zaangażowanie ekspertów z zagranicy.

Jak mówił na wtorkowym briefingu dyrektor Głównego Instytutu Górnictwa - Państwowego Instytutu Badawczego Jarosław Zagórowski, nowe studia będą zgodne z założeniami międzynarodowego projektu „Green JOBS” z obszaru postmining, zakładającego wskazywanie optymalnych scenariuszy zmiany przeznaczenia wycofywanych z eksploatacji kopalń węgla kamiennego, którego GIG jest partnerem.

„Uważamy, że kopalnia jest terenem dobrym, ciekawym z punktu widzenia inwestora. Chcielibyśmy, żeby kopalnie nie były likwidowane bez odpowiedzialności za teren, za ludzi. To często dobre tereny i dobry zasób pracowników, którzy są przygotowani do pracy” - zaznaczył Zagórowski.

„Badaliśmy ze specjalnymi strefami ekonomicznymi, z Urzędem Pracy w Katowicach, co jest istotne dla przyszłego inwestora. Więc przedstawiamy mu, że teren kopalni jest bezpieczny, bo znajduje się na filarze ochronnym. Kolejnym elementem jest przygotowanie kadry, która dzisiaj pracuje w zakładzie wydobywczym do tego, żeby w przyszłości byli w stanie go przekształcić w kierunku nowych miejsc pracy” - przedstawił pomysł na studia dyrektor GIG.

Wskazał, że Instytut postanowił zaprosić do współpracy Wydział Organizacji i Zarządzania Politechniki Śląskiej, aby skorzystać z wiedzy i kompetencji tamtejszych specjalistów w zakresie m.in. zarządzania projektowego. Nawiązał również do rządowej zapowiedzi weryfikacji ustawy górniczej, zgodnie z którą likwidacja i przekształcenie kopalń mają być realizowane nie już przez Spółkę Restrukturyzacji Kopalń, lecz przez przedsiębiorców górniczych.

„Połączyliśmy (z politechniką - PAP) siły, aby pomóc przedsiębiorcom, pomóc lokalnej społeczności w tym, aby teren kopalń, które będą znikały z naszego obszaru w najbliższych latach, był wykorzystywany do innej działalności” - wyjaśnił Zagórowski.

Dziekan zabrzańskiego wydziału Politechniki Śląskiej dr hab. Aleksandra Kuzior uściśliła, że studia mają dotyczyć adaptacji kopalń do nowych funkcji w szerokim kontekście, uwzględnią bowiem aspekty ekonomiczne, zarządcze, technologiczne (górnicze), ale również np. społeczne.

„Jest to też pewna odpowiedź na zapotrzebowanie może na teraz nie tyle rynku pracy, ile przepisów i dyrektyw Unii Europejskiej. W związku z tym istnieje potrzeba przygotowania kadry, która zajmie się kompetentnie aspektami restrukturyzacji regionów górniczych” - zaznaczyła dziekan wskazując, że wydział organizacji i zarządzania politechniki w aspekcie merytorycznym nowych studiów będzie odpowiedzialny za kwestie zarządcze, społeczne, „transformacyjne” i ekonomiczne.

Kierująca w GIG m.in. projektem „Green JOBS” dr hab. Alicja Krzemień mówiła, że Instytut zamierza zaznajamiać uczestników studiów m.in. z efektami już zakończonych i trwających projektów (zgodnych z założeniami programu), jak i zapewniać im bezpośrednie kontakty ze specjalistami i praktykami szeroko rozumianej transformacji.

„Zakładamy, że te studia są skierowane nie tylko do spółek górniczych, ale również do gmin górniczych, które na pewno będą zainteresowane tym, w jaki sposób pozyskać inwestorów” - dodała Krzemień.

Przewodniczący rady programowej studiów prof. Adam Smoliński z GIG wyjaśniał, że chodzi o realizację innego założenia likwidacji kopalń, niż dotychczas (polegającego na rozebraniu naziemnej i zabezpieczeniu podziemnej infrastruktury z przywróceniem tzw. stanu pierwotnego na powierzchni).

„Proponujemy nowe podejście, spojrzenie na to, żeby wykorzystać tą infrastrukturę, żeby nadać jej nowe znaczenie i jednocześnie nową funkcję. (…) Również myślimy o pracownikach, aby zapewnić im nowe, zielone miejsca pracy” - deklarował Smoliński.

Szymon Łagosz z Centrum Rozwoju Kompetencji GIG przypomniał, że ta jednostka ma status niepublicznej placówki kształcenia ustawicznego i poza kursami, które realizuje w Instytucie, ma uprawnienia do organizacji studiów podyplomowych.

We wtorek w katowickiej siedzibie GIG strony podpisały list intencyjny ws. organizacji dwusemestralnych studiów (z najpewniej ok. 180 godzinami zajęć dydaktycznych). Ich zakres programowy ma objąć: zagadnienia prawne związane z likwidacją zakładu górniczego czy smart closure/ inteligentne zamykanie kopalń (nowe modele biznesowe, zielona energia, wodór).

Kolejne zagadnienia programowe to: odmetanowanie i wykorzystanie metanu na powierzchni, gospodarka wodami gruntowymi i kopalnianymi w czynnych i zamykanych kopalniach, geomechanika, zagrożenia sejsmiczne i wpływ na powierzchni, rekultywacja i monitoring terenów pogórniczych, zagrożenie radiacyjne, finansowanie działań adaptacyjnych, aspekty zarządzania strategicznego w transformacji sektora górniczego zarządzanie projektami, a także studia przypadków: wizyty terenowe.