Polska wykorzystuje tylko 3 proc. potencjału produkcji biogazu. A jest on dość duży

Jak podkreślono w raporcie, opracowanie strategii oraz współpraca pomiędzy wszystkimi kluczowymi interesariuszami odpowiadającymi za rozwój rynku biometanu w Polsce może przełamać niekorzystny trend i umożliwić dynamiczny wzrost liczby biometanowni.

Według danych przedstawionych w opracowaniu obecnie w Polsce biogaz produkowany jest w ok. 380 instalacjach o sumarycznej mocy elektrycznej około 280 MW, a największy udział w całości stanowią biogazownie komunalne. Autorzy raportu zwrócili uwagę, że Polska posiada jednak znacznie większe możliwości, potencjalnie na ponad 300 dużych oraz ok. 800 średnich instalacji. Zauważono, że obecnie wykorzystuje się jedynie około 3 proc. całkowitego potencjału produkcji biogazu.

„Chociaż tylko jedna piąta respondentów wskazuje brak długoterminowej strategii jako główną przeszkodę, to niemal wszystkie główne wyzwania hamujące rozwój biometanu w kraju można by rozwiązać poprzez wprowadzenie spójnej krajowej polityki biogazowej. Taka strategia na rzecz biometanu miałaby za zadanie określić cele i metody przezwyciężenia istniejących przeszkód dla rozwoju tego rynku” – wskazał cytowany w opracowaniu jeden z dyrektorów Strategy& w Polsce Bartosz Safiejko.

Wśród kluczowych czynników które mogłyby ułatwić rozwój produkcji biometanu w Polsce, 44 proc. ankietowanych wskazało dotacje i dostęp do finansowania, 30 proc. uproszczenie przepisów administracyjnych, a 22 proc. stabilność przepisów. Wśród głównych przyczyn przeszkadzających w inwestycji w biometan, 36 proc. badanych wskazało niekorzystne i skomplikowane regulacje, 28 proc. brak wsparcia finansowego, a 26 proc. wysokie koszty instalacji. Autorzy raportu zaznaczyli, że Polska jednak jest jednym z krajów o „największym potencjale produkcji biometanu w Unii Europejskiej”.

W opracowaniu wskazano, że Polska dysponuje jednym z największych zasobów użytecznych biogazowo substratów w Unii. Dotyczy to zarówno wsadu do produkcji biometanu w wyniku oczyszczania biogazu z procesu fermentacji metanowej, jak również, w dłuższym horyzoncie czasowym, gazyfikacji. Autorzy raportu wskazali, że w zakresie fermentacji metanowej największymi źródłami surowca w Polsce są sektor rolniczy oraz komunalny.

Autorzy raportu zauważyli też, że Polska – z istniejącym zapotrzebowaniem na gaz ziemny i potencjałem jego wzrostu w kontekście dekarbonizacji transportu, a także dobrze rozwiniętą infrastrukturą przesyłową – mogłaby być „obiecującym miejscem do inwestowania w biometan”.

„Mimo to, rozwój biometanu w Polsce nie przebiega tak dynamicznie, jak by mogło się wydawać. (…) Tylko 22 proc. podmiotów na polskim rynku biogazu bierze pod uwagę poszerzenie swojej działalności o produkcję biometanu” –poinformował partner Strategy& w Polsce Wojciech Słowiński.

Z raportu wynika również, że największe szanse na rozwój produkcji mają duże podmioty, które mają wystarczające zasoby, by przynajmniej częściowo poradzić sobie z przezwyciężeniem istniejących wyzwań. „Realizację potencjału produkcyjnego Polski i odpowiadający temu udział w spełnieniu celów produkcyjnych dla UE wynikających z REPowerEU (bo własnego celu jeszcze nie określiliśmy) przewiduje jedynie 12 proc. respondentów” – podano.

Ankieta „Rola biometanu w transformacji energetycznej Polski” dotyczyła także planów inwestycyjnych firm w zakresie biometanu, motywacji stojących za nimi oraz preferowanych modeli inwestowania. Ankieta została przeprowadzona od 30 sierpnia 2023 do 26 września 2023 r. w formie wywiadów telefonicznych oraz poprzez ankietę online. Grupa badawcza składała się z 50 podmiotów działających na rynku biogazu lub biometanu w Polsce co stanowi około 10 proc. całego rynku. Dodano, że składa się na to 36 proc. biogazowni rolniczych, 48 proc. biogazowni komunalnych oraz 16 proc. pozostałych podmiotów, wśród których znajdują się dostawcy technologii, substratów oraz stowarzyszenie branżowe.

11 września 2023 roku w życie weszły przepisy ustawy o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych. Zgodnie z ustawą podmiotami uprawnionymi do skorzystania z przepisów będą m.in.: osoby fizyczne lub prawne, które prowadzą gospodarstwo rolne; podmioty wykonujące działalność gospodarczą obejmującą wytwarzanie prądu, ciepła, biogazu rolniczego lub biometanu z biogazu rolniczego; grupy producentów rolnych; producenci win; spółdzielnie energetyczne.

Powstające na podstawie nowych przepisów biogazownie rolnicze będą musiały być zlokalizowane na nieruchomości podmiotu uprawnionego prowadzącego gospodarstwo rolne lub działalność związaną z przetwórstwem rolno-spożywczym. W biogazowni trzeba będzie również wykorzystywać część substratów powstających w takich gospodarstwach. Będą mieć też pewne ograniczenia, jeśli chodzi o moc czy wolumen produkowanego biogazu - będą mogły mieć maksymalną moc na poziomie 3,5 MW lub 10,5 MW osiągalnej cieplnej w skojarzeniu albo mieć roczną wydajność produkcji biogazu rolniczego nieprzekraczającą 14 mln m sześc. lub roczną wydajność produkcji biometanu z biogazu rolniczego nieprzekraczającą 8,4 mln m sześc.

Strategy& to globalna firma zajmująca się doradztwem strategicznym działająca w ramach PwC.