Arabski potentat energetyczny buduje międzynarodową potęgę? [KOMENTARZ]

Maleńki kraj na Półwyspie Arabskim, a zdaje się jakby zdominował część świata. Można wymienić kilka wątków, które stawiają Katar w silniejszej pozycji: organizator mistrzostw jako pierwszy kraj arabski, silna współpraca z NATO oraz atomowymi mocarstwami (USA i Francja), a także sprzedaż surowców w skali globalnej.

Potentat energetyczny

Ten kraj z Półwyspu Arabskiego jest jednym z największych dostawców gazu na świecie. Ponadto eksportuje ropę naftową i jej produkty, co wraz z LNG, stanowi fundamentalną część przychodów dla Kataru. Choć eksportuje na cały świat, to prawie 80% gazu trafia do krajów azjatyckich. Pozostała część do USA i Europy, w tym do Polski (która importuje LNG m.in. z USA i Norwegii). Ropa trafia również w większości do Azji, a odbiorcami są głównie Japonia, Singapur, Korea Południowa, Chiny, Tajlandia, Tajwan i Birma; z Europy są to Włochy, Wielka Brytania, Hiszpania, Belgia, Francja i Portugalia.

Katar eksportuje prawie wszystkie swoje zasoby naturalne przez Cieśninę Ormuz. Jest ona uznawana za najważniejszy węzeł energetyczny na świecie, ponieważ transportuje się przez nią aż 90% eksportu ropy z Zatoki Perskiej każdego dnia, co stanowi 20% światowego zapotrzebowania. Cieśnina Ormuz oddziela Iran od Półwyspu Arabskiego i łączy Zatokę Perską z Zatoką Omańską i Morzem Arabskim. To również obszar rywalizacji, gdzie spotykają się wpływy m.in. Kataru, Iranu, USA, Arabii Saudyjskiej, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Pakistanu i Indii.

W kwestii transportu surowców, dla Kataru kluczowy jest rurociąg Sumed, który jest jedyną alternatywną trasą transportu surowców z Morza Czerwonego do Morza Śródziemnego, na wypadek, gdyby przepływ tankowców przez Kanał Sueski był niemożliwy. Rurociąg Sumed pozwala również na dalszy eksport ropy naftowej transportowanej tankowcami z ropociągu East–West Crude Oil Pipeline. Dzięki temu katarskie surowce mogą z regularność docierać do krajów europejskich.

Koszty produkcji gazu ziemnego w Katarze należą do najniższych na świecie. Zakład Pearl GTL (położony w Ras Laffan Industrial City) jest największym na Bliskim Wschodzie, który jako pierwszy zintegrował wydobycie gazu ziemnego z przetwórstwem. Przez to, że znajduje się w pobliżu największych szlaków morskich, to transportuje surowce energetyczne na cały świat.

W 2021 rok Katar rozpoczął pierwszą fazę projektu rozbudowy North Field, który wchodzi w zakres Qatar National Vision 2030. Państwowa firma naftowa Qatar Petroleum podjęła współpracę z amerykańskim Chevron Phillips Chemical Company (udziały 70% do 30%), aby zbudować największy na Bliskim Wschodzie zakład petrochemiczny. Powstanie on w Ras Laffan, a produkcja rozpocznie się w czwartym kwartale 2025 roku i podniesie katarskie wydobycie gazu ziemnego z obecnych 77 mln ton do 110 mln ton rocznie do 2024 roku. Oczekuje się, że druga faza projektu rozbudowy North Field zwiększy produkcję katarskiego LNG do 126 milionów ton rocznie do 2027 roku. Co więcej, w kompleksie będą jeszcze dwie instalacje, które umożliwią produkcję polietylenu oraz etanu, zwiększając bieżące zdolności o ponad 80% do 2025 roku.

Energetyka, polityka i sport

Katar jako topowy eksporter gazu na świecie, i utrzymujący się w top 20 sprzedawców produktów naftowych, jest w ostatnich latach na ustach wszystkich. Połączenie sportu, polityki, a teraz jeszcze energetyki sprawia, że nie sposób jest o Katarze nie mówić. Tuż po inwazji Rosji na Ukrainę, stał się jednym z głównych odbiorców próśb o dostarczenie surowców do Europy. Teraz jest na fali, sygnując kolejne, długoterminowe kontrakty.

Trzeba dodać, że również i Polska zaangażowała się w format współpracy z tym państwem. Oprócz importu surowców (który Polska chce zwiększać) i planowanego wyjazdu polskiej drużyny piłkarskiej do Kataru, 3 lipca br. doszło do podpisania porozumienia, które służyć ma wzmocnieniu kompetencji katarskich sił bezpieczeństwa w zakresie prowadzenia działań antyterrorystycznych. Polska ma współpracować z Katarem w zakresie przekazania dobrych praktyk, technik i doświadczeń Sił Zbrojnych RP, które wypracowano w trakcie przygotowań do Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej w 2012 roku, które współorganizowano z Ukrainą.

Katar importował sporo broni od państw NATO (m.in. Francja, USA i Włochy) oraz aktywnie angażował się w kreowanie polityki na Bliskim Wschodzie. Co więcej, został nawet partnerem dla NATO. A już najważniejsze było przyznanie Katarczykom organizacji piłkarskich mistrzostw świata w 2022 roku, pomimo potwierdzonej korupcji oficjeli z FIFA.

Katar bardzo dobrze odnajduje się jako hegemon na rynku energetycznym. Ze względu na duże globalne zapotrzebowanie, wpływy Katarczyków będą rosnąć, co przełoży się na dalsze inwestycje w infrastrukturę w kraju. Przy dobrym marketingu (także w ujęciu sportowym) międzynarodowa rola kraju z Półwyspu Arabskiego będzie rosnąć, co na pewno przełoży się na zaangażowanie polityczne.

W kwestiach bezpieczeństwa energetycznego i sytuacji geopolitycznej należy stale obserwować Katar, ponieważ przerwanie dostaw z tego państwa skończy się kolejnym globalnym kryzysem energetycznym. Planowane mistrzostwa świata, nawet jeśli będą organizacyjną porażką, to i tak spełnią swój jeden cel: wypromują kraj na arenie międzynarodowej. Do mundialu zostało mniej niż dwa miesiące, a łączne koszty opiewają na kwotę ponad 220 mld $, co jest rekordem w historii organizacji zawodów. Nawet jeśli klimatyzowane stadiony nie będą poprawnie funkcjonować oraz dojdzie do skandali na tle religijnym, czy rasowym, to spotkania piłkarskie i tak się odbędą. Zwycięzców nikt nie sądzi, a Katar konkurs na organizację imprezy wygrał oraz jest w czołówce dostawców surowców energetycznych.

Więcej informacji o organizacji mistrzostw świata w Katarze i wyzwaniach dla bezpieczeństwa energetycznego można przeczytać w raporcie, którego grupa Defence24 jest patronem: https://ine.org.pl/katar-geopolityka-i-mistrzostwa-swiata-raport/