Archipelag LNG, czyli jak światowa rewolucja gazowa dotarła do Polski [KOMENTARZ]

Mija 80 lat od uruchomienia w 1941 r. pierwszej komercyjnej instalacji LNG (ang. Liquefied Natural Gas) przez East Ohio Gas Company w Cleveland w Stanach Zjednoczonych oraz ponad 60 lat od pierwszej dostawy skroplonego gazu ziemnego z Luizjany (Stany Zjednoczone) do Wielkiej Brytanii z wykorzystaniem metanowca The Methane Pionieer.

Od tego czasu rynek LNG na całym świecie rozwinął się w sposób spektakularny. Dotyczy to zarówno terminali skraplających, odbiorczych czy też floty metanowców. Według raportu International Gas Union na koniec roku 2020 były 572 takie jednostki (w tym statki typu FSRUs oraz FSUs). Globalna zdolność instalacji skraplania wynosiła 452,9 MTPA, podczas gdy wielkość terminali przyjmujących LNG 850,1 MTPA (luty 2021). Wzrósł do poziomu 356,1 MT również całkowity poziom handlu gazem w postaci LNG. Jego największym eksporterem jest Australia (77,8 MT), a największym importerem Japonia (74,4 MT). Dla porównania Polska sprowadziła z zagranicy 2,7 MT gazu skroplonego. Widać również rosnący trend w międzynarodowym obrocie gazem skroplonym w porównaniu do gazu transportowanego gazociągami. Według raportu BP Statistical Review of World Energy 2021 światowy obrót LNG wyniósł w 2020 r. 487,9 mld m³ a gazem sieciowym 755,8 mld m³.

Wraz z rozwojem LNG dużej skali tj. morskich terminali importowych, rosną możliwości wykorzystania LNG do tzw. gazyfikacji wyspowej lub do zaspokojenia szczytowych poborów gazu ziemnego (tzw. peak shaving) w przypadku niedoborów gazu w sieci dystrybucyjnej z sieci przesyłowej. Jeszcze do niedawna, czyli przed zbudowaniem terminala LNG w Świnoujściu, źródłem gazu LNG w Polsce były zakłady z GK PGNiG S.A. zlokalizowane w Odolanowie i Grodzisku Wielkopolskim oraz dwie instalacje skraplania: w Uniszkach Zawadzkich i Suszcu – przy czym dwa ostatnie źródła już nie działają.

Jednak dopiero uruchomienie terminala LNG w Świnoujściu zapewniło na terenie Polski stały i wystarczający dostęp do źródła gazu skroplonego dla stacji regazyfikacji LNG. Ponadto, poza możliwością dostaw LNG z terminali położonych w UE (np. Zeebrugge w Belgii), PGNiG posiada zawartą umowę, zgodnie z którą jest wyłącznym użytkownikiem nabrzeżnej stacji odbioru i przeładunku LNG małej skali w Kłajpedzie. Pozwala to na skrócenie czasu dostaw LNG, szczególnie do instalacji regazyfikacji położonych w Polsce północno – wschodniej, a sama liczba dostaw LNG z tego kierunku przekroczyła już 500 ładunków.

Gazyfikacja z wykorzystaniem stacji regazyfikacji LNG może zapewniać dostęp do gazu zarówno dla potrzeb użyteczności publicznej, odbiorców komunalno – bytowych, przemysłowych, usługowych lub do wytwarzania energii elektrycznej. Ważnym kierunkiem gazyfikacji z wykorzystaniem stacji regazyfikacji LNG mogą być również specjalne strefy ekonomiczne. Dlatego też wraz ze zwiększaniem od 2016 roku dostępności gazu w postaci LNG (co wynikało już z komercyjnych dostaw LNG do terminala w Świnoujściu), na rynku polskim również Polska Spółka Gazownictwa rozpoczęła inwestycje związane z gazyfikacją wyspową oraz dosileniem gazowego systemu dystrybucyjnego na obszarach gdzie występowały niedobory paliwa gazowego.

Rozpoczynając proces inwestycji związanych z budową stacji regazyfikacji LNG w roku 2016, Polska Spółka Gazownictwa posiadała koncesję na 6 takich stacji. Pod koniec 2021 r.  PSG posiadała 80 takich obiektów pracujących bądź gotowych do świadczenia usługi dystrybucyjnej. W procesach projektowania, budowy oraz odbiorów znajduje się natomiast około 30 kolejnych instalacji. Należy również wskazać, że Polska Spółka Gazownictwa, na podstawie odrębnej umowy, prowadzi techniczną obsługę dwóch stacji regazyfikacji LNG będących źródłem gazu dla lokalnej sieci dystrybucyjnej.

Reasumując, zapewnienie dostępu do źródła gazu ziemnego jest niezbędnym elementem gazyfikacji każdego obszaru. Nie inaczej jest w przypadku LNG. Widać wyraźnie, że jakkolwiek technologia skraplania gazu ziemnego znana jest od dawna, dopiero zapewnienie stabilnego źródła gazu w postaci LNG, pozwoliło na dynamiczny rozwój tego rynku w Polsce.

Materiał na podstawie opracowania dra inż. Andrzeja Żero, Głównego Specjalisty ds. Rozwoju LNG z Departamentu Rozwoju Polskiej Spółki Gazownictwa.