Kopalnie zapłacą za metan. To wymóg UE

Założenia projektu nowelizacji Prawa geologicznego i górniczego trafiły w poniedziałek do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.

Rozporządzenie metanowe, które obowiązuje od 4 sierpnia ub. roku, ustanowiło przepisy mające zmierzać do redukcji emisji metanu w sektorze energetycznym w UE. Obejmują ono emisje pochodzące z sektora ropy naftowej, gazu ziemnego oraz węgla, wprowadzane do obrotu w UE.

W celu opracowania przepisów służących wykonaniu rozporządzenia Ministerstwo Przemysłu powołało zespół z udziałem przedsiębiorców (m.in. spółki prowadzące podziemną działalność górniczą, ale też Orlen), organów (Prezes Wyższego Urzędu Górniczego), a także Państwowych Instytutów Badawczych (Główny Instytut Górnictwa oraz Instytut Nafty i Gazu).

Rola metanu

MP przypomniało, że zgodnie z założeniami, które były podstawą do opracowania rozporządzenia metanowego, metan jest gazem cieplarnianym, będącym na drugim miejscu (po dwutlenku węgla) pod względem ogólnego wkładu w zmianę klimatu oraz odpowiedzialnym za ok. jedną trzecią obecnego ocieplenia.

Obowiązujące już rozporządzenie metanowe UE zawiera przepisy dotyczące m.in. obowiązków wykonywania pomiarów, kwantyfikacji, raportowania i weryfikacji emisji metanu w sektorze energetycznym, a także działań zmierzających do redukcji tych emisji.

MP przypomniało, że przepisy rozporządzenia w Polsce mają zastosowanie do: poszukiwania lub rozpoznawania złóż węglowodorów, wydobywania węglowodorów, podziemnego magazynowania gazu ziemnego, regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego, przetwarzania, przesyłu i dystrybucji gazu ziemnego, wydobycia węgla brunatnego, wydobycia węgla kamiennego (w tym koksującego), zlikwidowanych lub opuszczonych podziemnych kopalń węgla, nieczynnych odwiertów, a także importu ropy, gazu oraz węgla.

Rozporządzenie nakłada w tym zakresie obowiązek przyjęcia przez kraje członkowskie przepisów służących jego wykonaniu, w tym kar w razie naruszeń oraz instytucji skargi – w razie naruszeń potencjalnych. Rozporządzenie przewiduje także m.in., że do 5 sierpnia br. państwa członkowskie ustanowią i podadzą do wiadomości wykazy odwiertów czy zamkniętych podziemnych kopalń węgla.

Powołany przez MP zespół dot. wykonania rozporządzenia metanowego pracuje w założeniu, że przygotowanie projektu odpowiedniej ustawy (nowelizacji Prawa geologicznego i górniczego) nastąpi najpóźniej w II kw. br. Resort bierze jednak pod uwagę, że ze względu na złożoność i obszerność materii proces legislacyjny może być długotrwały.

MP zaznaczyło, że organem odpowiedzialnym za monitorowanie i egzekwowanie rozporządzenia będzie Prezes Wyższego Urzędu Górniczego. W związku z tym konieczna jest zmian Prawa geologicznego i górniczego, które określa ogólne kompetencje Prezesa WUG.

MP sygnalizuje że taka zmiana Prawa geologicznego i górniczego (umocowanie Prezesa WUG) służy najpilniejszemu zastosowaniu rozporządzenia metanowego w Polsce. Z kolei drugi etap (kompleksowy i poddany szerokim konsultacjom publicznym i opiniowaniu) ma finalnie zapewnić stosowanie rozporządzenia w całości.

Co na to MKiŚ?

Niezależnie od tej inicjatywy Ministerstwa Przemysłu, Ministerstwo Klimatu i Środowiska pracuje nad zmianami w Prawie geologicznym i górniczym, które dotyczą m.in. prowadzenia postępowań koncesyjnych, a także implementacji unijnych przepisów dotyczących surowców krytycznych.

Z kolei Prezes Wyższego Urzędu Górniczego, w ramach konsultacji innego projektu – nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego, zaproponował powołanie Funduszu Naprawy Szkód Górniczych. Obecny kształt Prawa geologicznego i górniczego zakłada bowiem, że odpowiedzialność za szkodę górniczą ponosi przedsiębiorca, albo jego następca prawny (następnie Skarb Państwa).

Ponieważ zgodnie z proponowaną nowelą ustawy górniczej Spółka Restrukturyzacji Kopalń nie będzie już następcą prawnym dla zlikwidowanych zakładów górniczych, wzrośnie odpowiedzialność za szkody górnicze Skarbu Państwa. Stąd prezes WUG zaproponował, aby w noweli ustawy utworzyć Fundusz Naprawy Szkód Górniczych, a także by stał się on organem właściwym ws. wniosków o naprawę szkód górniczych wraz z dysponowaniem proponowanym Funduszem.