Wiadomości
Koniec z BRELL. Państwa bałtyckie porzucają Rosję i Białoruś
Operatorzy sieci przesyłowych z państw bałtyckich – Elering, AST i Litgrid – wysłały operatorom z Rosji i Białorusi informację, że tzw. porozumienie BRELL nie będzie przedłużane. Oznacza to, że tak jak wcześniej zaplanowano, Litwa, Łotwa i Estonia w lutym 2025 r. odłączą się od rosyjsko-białoruskiego systemu.
„Bałtyccy operatorzy systemów przesyłowych wysłali zawiadomienie o odłączeniu się w lutym 2025 r. od systemu elektroenergetycznego kontrolowanego przez Rosję” – poinformował litewski operator Litgrid w serwisie X (daw. Twitter).
We wspólnym oświadczeniu operatorów Elering (Estonia), Latvijos AST (Łotwa) i Litgrid (Łotwa) informują, że nie będą przedłużać umowy o równoległej pracy systemów energetycznych (tzw. umowy BRELL) z Białorusią i Rosją. W piśmie podpisanym w Rydze 16 lipca 2024 r. wskazano, że umowa wygasa 7 lutego 2025 r. i dzień później operatorzy systemów przesyłowych odłączą się od rosyjskich. Następnie „rozpoczną wspólne testy pracy w izolacji”.
Kolejnym krokiem będzie synchronizacja systemów elektroenergetycznych Litwy, Łotwy i Estonii z obszarem Europy kontynentalnej, co nastąpi już 9 lutego 2025 r..
Państwa bałtyckie
Wtorkowe wydarzenia mają raczej wymiar symboliczny. O tym, że państwa bałtyckie porzucą BRELL, zdecydowano kilka lat temu, w 2018 roku. Jednak wtedy założono, że oddzielenie nastąpi pod koniec 2025 roku. W wyniku rosyjskiej inwazji na Ukrainę w 2022 r. przyspieszono działania na rzecz odłączenia Litwy, Łotwy i Estonii. W lipcu 2023 r. przekazano, że nastąpi to na początku 2025 r.
Finansowo w przedsięwzięcie zaangażowała się Unia Europejska. Wyłożyła 1,2 mld euro pomocy na ten cel, co ma stanowić około 75 proc. kosztów kwalifikowanych projektu.
Swoją rolę w procesie „przyjmowania” państw bałtyckich będzie mieć Polska. Do synchronizacji wykorzystane zostanie połączenie Ełk-Alytus (LitPol Link, międzystystemowe połączenie Polski z Litwą), które działa od 2015 r., rozbudowane w 2021 r.
W planach jest też Harmony Link, dodatkowe, lądowe połączenie Polski z Litwą. Nowa, dwutorowa linia będzie przebiegać między stacjami Ełk Bis i Gizai na Litwie.