Małe reaktory jądrowe: kiedy się ich spodziewać? [ANALIZA]

Technologia małych modułowych reaktorów jądrowych (SMR, Small Modular Reactor) jawi się jako szansa na szybką dekarbonizację przemysłu. Jednostki te mają bowiem nie tylko dostarczać w sposób stabilny bezemisyjną energię elektryczną, ale także ciepło systemowe. Znacznie przyspieszyłoby to redukcje emisji gazów cieplarnianych w przemyśle energochłonnym. Pozostaje jednak pytanie: kiedy te urządzenia będą komercyjnie dostępne.

Teoretycznie powiedzieć można, że jednostki takie działają już w wielu miejscach na świecie. Są to m.in. jądrowe układy napędowe dla lotniskowców i okrętów podwodnych. Jednakże nie nadają się one do zastosowania cywilnego z uwagi na używane w nich paliwo oraz dostosowanie do hermetycznych, militarnych warunków funkcjonowania. Dlatego też rozpoczęto szerokie prace nad przystosowaniem technologii małych reaktorów do komercyjnego użytku poza sektorem zbrojeniowym.

Choć tematem SMR-ów zajmuje się wiele przedsiębiorstw na całym świecie, to – patrząc przez pryzmat zaawansowania prac – największe szanse na wdrożenie w przewidywalnym terminie mają dwa projekty. Chodzi o instalację VOYGR przygotowywaną przez firmę NuScale oraz reaktor BWRX-300, który jest opracowywany przez koncern GE-Hitachi. Jak wygląda sytuacja tych dwóch przedsięwzięć?

Rozwijany w Stanach Zjednoczonych projekt NuScale już w 2020 roku dostał tzw. Standard Design Approval, czyli – mówiąc obrazowo – ogólną akceptację projektu. Z kolei w 2022 roku uzyskał Final Design Approval dla modułów o mocy 50 MW i modularnego bloku o mocy 600 MW składającego się z 12 modułów. „Oznacza to, że każdy inwestor składając w przyszłości w Stanach Zjednoczonych wniosek o wydanie licencji będzie od razu dysponował zgodami amerykańskiego regulatora w obszarach objętych certyfikacją" – skomentował sprawę prof. Pieńkowski z krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej.

„Jeszcze w tym roku firma NuScale Power ma wystąpić o certyfikację modułów o podwyższonej mocy do 77 MW i modularnego bloku o mocy 462 MW składającego się z 6 modułów" – dodał ekspert. Pierwsza jednostka VOYGR ma zacząć pracę w 2029 roku.

Wiele wskazuje na to, że projekt NuScale może być wdrażany komercyjnie już na przełomie lat 20. i 30. Świadczą o tym także działania partnerów amerykańskiej firmy – np. KGHM. W lipcu spółka złożyła dokumentację dotyczącą wydania opinii ogólnej do Państwowej Agencji Atomistyki. Opinia ta to przedlicencyjny dokument mający określić, czy dana technologia jest zgodna z wymogami polskiego prawa atomowego. Następnym krokiem KGHM będzie studium lokalizacyjne dla SMR".

Z podobną dynamiką toczą się prace nad jednostką BWRX-300. Firma Ontario Power Generation, będąca partnerem koncernu GE-Hitachi, złożyła na początku listopada 2022 roku wniosek o wydanie licencji na budowę małego reaktora tego typu w kanadyjskim Darlington. Na miejscu trwają już prace przygotowawcze terenu, m. in. oczyszczanie i wyrównywanie. Wystartowały one w październiku i mają być kontynuowane do 2025 r.

Według zapowiedzi spółki, wpięcie pierwszej jednostki typu BWRX-300 do sieci ma nastąpić w roku 2028.

Patrząc na działania wokół technologii SMR można spodziewać się, że będą one wdrażane szeroko w latach 30. XXI wieku. Prawdopodobieństwo tego jest wprost proporcjonalne do zainteresowania przemysłu tymi technologiami. Jedynym poważnym ryzykiem są tu procedury regulatorów – mowa bowiem o wdrażaniu tzw. FOAK (ang. First Of A Kind), czyli pierwszy jednostek tego typu, co związane jest z mnogością prac formalnych.