Dzięki strategii ramowej na rzecz unii energetycznej proces przechodzenia do niskoemisyjnej, bezpiecznej i konkurencyjnej gospodarki nabrał impetu. Komisja zobowiązała się również do składania rocznych sprawozdań na temat stanu unii energetycznej w celu rozwiązania kluczowych problemów i nadania odpowiedniego kierunku debacie politycznej. W opublikowanym dziś po raz pierwszy sprawozdaniu na temat stanu unii energetycznej przyjrzano się postępom poczynionym w ciągu ostatnich dziewięciu miesięcy, określono kluczowe obszary działań na rok 2016 i przedstawiono wnioski dotyczące polityki na szczeblu krajowym, regionalnym i europejskim. Sprawozdanie to stanowi zasadniczy element w monitorowaniu wdrażania tego kluczowego priorytetu Komisji Jeana-Claude'a Junckera.

Maroš Šefčovič, wiceprzewodniczący odpowiedzialny za unię energetyczną, stwierdził: „Po dziewięciu miesiącach prac możemy bez wahania powiedzieć, że jesteśmy na dobrej drodze do realizacji unii energetycznej. Moje założenia na 2016 r. są jasne. Po pierwsze UE powinna nadal odgrywać wiodącą rolę w procesie przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną. Po drugie proces ten powinien odbywać się zgodnie z zasadą sprawiedliwości społecznej i być ukierunkowany na potrzeby odbiorców energii. I po trzecie wyzwania geopolityczne, przed którymi stanęliśmy w tym roku, nie znikną. Rok 2016 będzie również rokiem, w którym stworzymy podstawy stabilnego systemu zarządzania, zwiększającego przewidywalność i przejrzystość, a takiego właśnie systemu potrzebują inwestorzy. Jednym słowem, rok 2016 będzie rokiem rezultatów!”

Miguel Arias Cañete, komisarz do spraw polityki klimatycznej i energetycznej, powiedział: „Unia energetyczna zaczyna nabierać kształtu. W ciągu tych kilku miesięcy poczyniono spore postępy, ale powinniśmy teraz przejść do pełnej realizacji wszystkich niezbędnych działań. W 2016 r. skupię się na przedstawieniu aktów prawnych, które usprawnią funkcjonowanie naszego rynku energii elektrycznej i umożliwią dalsze zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii, zmniejszenie zużycia energii, a także zapewnią bezpieczeństwo naszych dostaw gazu. Dzięki temu unijny system energetyczny będzie stabilniejszy i stworzone zostaną warunki niezbędne do przekształcenia go w system niskoemisyjny. Uwaga wszystkich zwrócona jest teraz na negocjacje w Paryżu, oznaczające ponowienie deklaracji przywódców państw europejskich i potwierdzenie naszego zaangażowania w międzynarodowe wysiłki na rzecz walki ze zmianą klimatu”. 

W kwestii zmiany klimatu w sprawozdaniu podkreślono wkład Europy w negocjacje w Paryżu. Na tym etapie ponad 160 państw, odpowiadających za ponad 90 proc. emisji na świecie, przedstawiło swój wkład w negocjacje w sprawie porozumienia paryskiego. W ramach swego wkładu UE przedstawiła wiążący unijny cel ogólnogospodarczy polegający na ograniczeniu emisji o co najmniej 40 proc. do 2030 r., w porównaniu z poziomami z 1990 r. Po konferencji w Paryżu istotne znaczenie będzie miało podjęcie przez wszystkie państwa konkretnych działań w celu wypełnienia podjętych przez siebie zobowiązań.

Aby przejście na gospodarkę niskoemisyjną zakończyło się sukcesem i dokonało z zachowaniem zasad sprawiedliwości społecznej, obywatele będą musieli wziąć na siebie odpowiedzialność za ten proces poprzez aktywny udział w rynku energii, gdyż to oni ostatecznie powinni z tego przejścia czerpać korzyści. Za przejściem na taką gospodarkę przemawiają silne argumenty ekonomiczne. Wiodące przedsiębiorstwa europejskie zmieniają swoje modele biznesowe. Odnawialne źródła energii i efektywność energetyczna przyczyniają się do powstawania lokalnych miejsc pracy w Europie, na które poszukiwani są pracownicy o nowych umiejętnościach.

Wskutek wydarzeń geopolitycznych kwestia energii utrzymuje się wysoko na liście priorytetów. Rok 2015 zapisał się jako rok ciągłych napięć w stosunkach między Rosją a Ukrainą. Utrzymujące się niskie ceny ropy naftowej mają wpływ na rynki energii na całym świecie. Przedstawiono nowe inicjatywy komercyjne dotyczące dodatkowej infrastruktury do celów dostaw gazu ziemnego z Rosji. W następstwie porozumienia z Iranem w sprawie programu jądrowego otwarły się nowe możliwości, ponadto nadal spada wewnątrzunijna produkcja energii z paliw kopalnych.

Oprócz obniżenia emisyjności (w tym kwestii wykorzystania energii odnawialnej) i bezpieczeństwa energetycznego, strategia na rzecz unii energetycznej przyczynia się nadal do poprawy wyników w zakresie efektywności energetycznej, tworzenia wewnętrznego rynku energii, a także badań naukowych, innowacji i konkurencyjności, ponieważ wszystkie te obszary priorytetowe są ze sobą ściśle powiązane.

W sprawozdaniu na temat stanu unii energetycznej przedstawiono także kluczowe elementy mechanizmu zarządzania, umożliwiającego opracowywanie przejrzystych i stabilnych strategii o większym stopniu przewidywalności, służących realizacji celów unii energetycznej. Opublikowane dzisiaj wytyczne dotyczące zintegrowanych krajowych planów w zakresie energii i klimatu stanowią dla państw członkowskich podstawę do rozpoczęcia opracowywania swoich krajowych planów na lata 2021–2030. Przedstawiona metodologia w zakresie kluczowych wskaźników jest pierwszym krokiem w kierunku pomiaru postępów i monitorowania realizacji unii energetycznej. Sprawozdaniu towarzyszy również 28 zestawień informacji dotyczących oceny działań podejmowanych przez każde z państw członkowskich na rzecz realizacji unii energetycznej.

Obok sprawozdania na temat stanu unii energetycznej przyjęto i opublikowano kilka dokumentów o rezultatach i innych sprawozdań dotyczących unii energetycznej:

• W drugim wykazie projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania wymieniono projekty infrastrukturalne, których realizacja jest pilnie potrzebna do osiągnięcia przez nas celów polityki energetycznej i określonych w nich wartości docelowych. 
• Sprawozdanie z postępu prac w zakresie efektywności energetycznej: ze sprawozdania z postępów w realizacji celu polegającego na zwiększeniu efektywności energetycznej o 20 proc. do 2020 r. wynika, że pomimo poczynienia znaczących postępów, wspólne wysiłki państw członkowskich przyniosły oszczędności energii pierwotnej w wymiarze jedynie 17,6 proc. w stosunku do zużycia prognozowanego na rok 2020. Jednak Komisja jest przekonana, że poziom 20 proc. zostanie osiągnięty, pod warunkiem że w pełni wdroży się obowiązujące przepisy unijne, przyspieszy się stosowne działania, zwiększy poziom ambicji i poprawi się warunki inwestowania.
• Sprawozdanie z postępu działań na rzecz klimatu: ze sprawozdania wynika, że UE odniosła szczególne sukcesy w likwidacji zależności między wzrostem gospodarczym a emisją gazów cieplarnianych. Unia jest również na dobrej drodze do osiągnięcia zarówno celu ograniczenia emisji o 20 proc. do 2020 r., jak i wartości docelowych określonych w protokole z Kioto. Konieczne są jednak dalsze działania, aby osiągnąć cel wyznaczony na 2030 r.
• Analiza trendów wśród odbiorców energii: w dokumencie roboczym wykazano, że mimo poczynionych postępów rynki energii elektrycznej i gazu nadal nie funkcjonują tak, jak powinny.
• Sprawozdanie z wdrażania europejskiej strategii bezpieczeństwa energetycznego: sprawozdanie to zawiera zaktualizowane informacje o sytuacji Unii Europejskiej pod względem bezpieczeństwa energetycznego oraz o środkach, jakie wprowadzono w celu poprawy tego bezpieczeństwa od momentu przyjęcia strategii w maju 2014 r.
• Sprawozdanie z wdrażania dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa jądrowego: w sprawozdaniu stwierdzono, że poziom przestrzegania przepisów dyrektywy z 2009 r. w sprawie bezpieczeństwa jądrowego jest zasadniczo dobry.
• Dokument roboczy dotyczący zapasów ropy naftowej: zgodnie z dyrektywą w sprawie zapasów ropy naftowej Komisja ma obowiązek regularnie składać sprawozdania na temat zapasów ropy naftowej dostępnych w państwach członkowskich. Komisja wypełniła ten obowiązek przedkładając dokument roboczy służb Komisji, który zawiera zaktualizowane informacje na temat zapasów ropy naftowej w UE.
• Wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie statystyk cen elektryczności i gazu ziemnego, którego przyjęcie przyczyni się do poprawy europejskich statystyk dotyczących cen energii.
• Komisja rozpoczyna również dzisiaj publiczne konsultacje dotyczące przyszłego przeglądu dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii, które potrwają do 10 lutego.

Zobacz także: Firmy traderskie pozwalają Rosnieftowi omijać sankcje

Zobacz także: Polska pozwie Niemcy za Nord Stream II?