Polska energetyka potrzebuje dobrego prawa. „Wiele obszarów wymaga poprawy” [KOMENTARZ]

Charakter polskich regulacji

Regulacje prawne w miarę rozwoju gospodarczego wymagają częstych zmian. Prawo musi nadążać za tym, co dzieje się w kraju. Konieczne jest odpowiednie, stałe dostosowywanie przepisów do zmieniających się okoliczności. Istotnym jest jednak, aby przepisy te nie powodowały trudności w ich zrozumieniu oraz odniesieniu do innych regulacji, a także nie budowały nadmiernej objętości aktu, często utrudniającej sprawne korzystanie z niego. Dodawanie coraz to nowszych regulacji powoduje sukcesywne zwiększanie się objętości często tych podstawowych w danym sektorze aktów prawnych, za przykład może posłużyć tu ustawa Prawo energetyczne. Ten akt, choć stale wymaga wzbogacania o nowe przepisy, staje się coraz bardziej naszpikowany niekiedy skomplikowanymi, a niekiedy zbyt mało precyzyjnymi przepisami.

Unijne terminy 

Należy zwrócić także uwagę na terminy implementacji aktów unijnych. W polskim  systemie prawnym wielokrotnie miało już miejsce niedotrzymywanie terminów na wdrożenie regulacji. Opóźnienia w implementacji unijnych dyrektyw hamują rozwój części środków prawnych w polskiej energetyce. Podczas gdy w innych krajach przepisy zostają wdrożone na czas, a ich adresaci mogą swobodnie korzystać z nowo wprowadzonych rozwiązań legislacyjnych, w Polsce wciąż oczekujemy na ich uchwalenie. Przekraczanie ram czasowych ma więc swoje konsekwencje, nie tylko w kontekście polityki międzynarodowej, ale także w odniesieniu do podmiotów, które chcą korzystać z pewnych konstrukcji prawnych, a z uwagi na niedotrzymywanie terminów są zmuszeni do wielomiesięcznego, a czasem i wieloletniego oczekiwania na ich wdrożenie.

Potrzeba nowoczesności

Prawo wymaga wprowadzenia innowacyjnych rozwiązań legislacyjnych. Wiele krajów zachodnioeuropejskich stosuje różnego rodzaju nowoczesne modele, które wspomagają dynamizację rozwoju sektora energetycznego. Wśród tego rodzaju rozwiązań wyróżnić możemy m.in. poligony testowe czy piaskownice regulacyjne. Stanowią one jedną z przyczyn dynamizacji branży pod względem technologicznym oraz wzmacniają znaczenie kraju na arenie międzynarodowej. Jest to bardzo potrzebne, szczególnie na naszym polskim podwórku, w okresie trudnej dla nas transformacji energetycznej. 

Nadchodzące zmiany 

Zgodnie z Wykazem prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, aktualnie procedowanych jest wiele projektów nowelizacji ustaw kluczowych dla branży energetycznej. Jednym z takich projektów jest  projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, który wdraża do polskiego porządku prawnego jedną z unijnych dyrektyw dotyczącej niskoemisyjności. Głównym celem tej nowelizacji jest ustanowienie Funduszu Transformacji Energetyki oraz dostosowanie odpowiedniego środowiska prawnego umożliwiającego jego działanie. Finansowanie z tego funduszu ma przyczynić się do zrealizowania zobowiązań i założeń, które wynikają z polskiej i unijnej polityki, przy jednoczesnym wsparciu zrównoważonego rozwoju gospodarczego i zachowania właściwego poziomu konkurencyjności polskiej gospodarki na arenie międzynarodowej. 

Kolejnym z ważnych przykładów jest nowelizacja ustawy Prawo energetyczne oraz ustawy o odnawialnych źródłach energii, która również ma za zadanie wdrożyć przepisy dyrektywy unijnej. Projekt ten m.in. wprowadza przepisy umożliwiające od 2026 r. techniczną zmianę sprzedawcy energii elektrycznej w 24 godziny, ustanawia ramy prawne do funkcjonowania obywatelskich społeczności energetycznych, agregatora na rynku energii elektrycznej, przewiduje także przepisy w zakresie odpowiedzi odbioru i odbiorcy aktywnego na rynku energii.

Czego nam brakuje?

Aby skutecznie wdrażać nie tylko unijne przepisy, ale i dostosowywać obecne regulacje do zmieniających się warunków rynkowych, polska legislacja musi poprawić swoją szybkość reakcji, choć nie oznacza to oczywiście jak najszybszego, nieprzemyślanego projektowania aktów. Lepszy refleks przy jednoczesnym wprowadzaniu przemyślanych, dopracowanych zmian pozwoli na szybszy rozwój sektora. Modernizacji wymaga wiele obszarów prawnych, koniecznym jest jednak uszczelnienie systemu, sukcesywne usuwanie luk powodujących problemy w korzystaniu z regulacji oraz doprecyzowywanie tych aktów, które w miarę korzystania z nich okazały się nie dość szczegółowe i przejrzyste, przy zachowaniu właściwego stopnia elastyczności. Prawodawca powinien także stale obserwować rozwój branży, dzięki czemu będzie w stanie szybciej i dokładniej przewidywać potrzebę wprowadzenia kolejnych zmian.

 Paulina Grądzik
[Poglądy autorki nie mają związku z zajmowanym przez nią stanowiskiem]