Wiadomości
Jak zdekarbonizować ciepłownictwo w Polsce? V Kongres Kogeneracji już 11 czerwca
Autor. Kongres Kogeneracji / PTEZ
W Europie mamy ponad 17 tys. systemów ciepłowniczych, które pokrywają około 13 proc. końcowego zużycia energii. Jednakże, jedynie 43 proc. z nich wykorzystuje odnawialne źródła energii i ciepło odpadowe, podczas gdy przed nami konieczność dojścia do neutralności klimatycznej w roku 2050. W Polsce ciepłownictwo systemowe ma jeszcze większe znaczenie – ponad 52 proc. gospodarstw domowych jest ogrzewane za pomocą ciepła z systemów ciepłowniczych. Jak zaplanować proces dekarbonizacji systemów ciepłowniczych, aby wypełnić cele określone w regulacjach UE? O perspektywach transformacji sektora ciepłownictwa systemowego rozmawiano z Dorotą Jeziorowską, dyrektor Polskiego Towarzystwa Elektrociepłowni Zawodowych, w przededniu V Kongresu Kogeneracji.
Materiał sponsorowany
Pani Dyrektor, przez całym sektorem energetycznym postawione są bardzo ambitne wyzwania związane z dochodzeniem do neutralności klimatycznej w 2050 roku. Regulacje pakietu Fit for 55 nie ominęły również ciepłownictwa systemowego. Czy jesteśmy w stanie już określić, jak będzie wyglądał proces dekarbonizacji tej gałęzi energetyki?
Dorota Jeziorowska: Regulacje pakietu Fit for 55, a zwłaszcza dyrektywy EED dotyczącej efektywności energetycznej, zarysowały całkiem jasną trajektorię dojścia sektora ciepłownictwa systemowego do neutralności klimatycznej w roku 2050. Dla systemów ciepłowniczych priorytetem będzie uzyskanie i utrzymanie statusu efektywnego systemu ciepłowniczego, dla którego przepisy artykułu 26 precyzują konkretne kryteria w zakresie określonych wolumenów ciepła z OZE, wysokosprawnej kogeneracji lub ciepła odpadowego albo wskaźnika emisyjności systemu. Kryterium to będzie się zmieniało na przestrzeni lat, oczywiście w kierunku zwiększenia wykorzystania ciepła z OZE i ciepła odpadowego. Kluczowym elementem planowania inwestycji będzie również uwzględnienie zmian zapotrzebowania na ciepło – w zależności od wielkości systemu ciepłowniczego może to być zmniejszenie o 30-40 proc.
Jakie w takim razie technologie i rozwiązania możecie zastosować, żeby odejść od wykorzystania paliw kopalnych?
Dorota Jeziorowska: Niewątpliwie miks technologiczny będzie znacznie bardziej zróżnicowany niż obecnie. Dobór technologii będzie silnie uzależniony od lokalnych uwarunkowań, możliwe będzie wykorzystanie m.in. technologii gazowych, przy czym w przyszłości gaz ziemny zostanie zastąpiony poprzez gazy zdekarbonizowane, biomasy, technologii Power to Heat, czyli zarówno wielkoskalowych pomp ciepła, jak i kotłów elektrodowych, geotermii, ciepła odpadowego. Proces dekarbonizacji ciepłownictwa systemowego będzie bardzo trudny i kosztowny, dlatego w tym kontekście kluczowym jest, aby pozostawić uczestnikom rynku ciepła swobodę w zakresie doboru rozwiązań technologicznych, oczywiście w pełni zgodnych z unijnymi regulacjami, i nie ograniczać ich, ponieważ finalnie może to wpłynąć na koszty realizacji inwestycji i w konsekwencji na ceny ciepła dla odbiorców.
Patrząc na definicję efektywnego systemu ciepłowniczego, czasu na inwestycje jest mało – już od 1 stycznia 2028 r. następuje jej zmiana, co niesie za sobą konieczność podjęcia działań przez przedsiębiorstwa energetyczne. Co zrobić, żeby mogło nastąpić przyspieszenie transformacji?
Dorota Jeziorowska: Trajektorię zmian miksu już znamy, teraz najważniejsze jest wprowadzenie odpowiednich narzędzi, które ułatwią realizację procesów inwestycyjnych. Z tak dużą skalą transformacji w tej gałęzi sektora energetycznego nie mieliśmy dotychczas do czynienia, jest to więc bardzo duże wyzwanie, stosujemy dodatkowo rozwiązania technologiczne, które wcześniej nie były wykorzystywane, uczymy się tego, na bazie tych nowych doświadczeń widzimy już, że konieczne jest wprowadzenie zmian legislacyjnych, które usprawnią cały proces dekarbonizacji. Kluczowa jest również analiza wpływu realizacji inwestycji na ceny ciepła dla odbiorców końcowych – w przypadku technologii np. wielkoskalowych pomp ciepła konieczne jest w naszej ocenie wprowadzenie odpowiedniego mechanizmu wsparcia operacyjnego. Jako PTEZ, bazując na naszych doświadczeniach, opracowaliśmy już rekomendacje i propozycje konkretnych rozwiązań regulacyjnych, które usprawnią proces dekarbonizacji, pracujemy również nad kolejnymi.
Okazją do dyskusji na ten temat będzie z pewnością V Kongres Kogeneracji, który już w dniach 11-13 czerwca odbędzie się w Kazimierzu Dolnym. Uczestnicy wydarzenia organizowanego przez PTEZ, będą debatować na temat wdrożenia do prawodawstwa krajowego unijnych regulacji, będących pochodną polityki klimatyczno-energetycznej Wspólnoty. Przyjęcie odpowiednich rozwiązań prawnych pozwoli kontynuować proces transformacji i dalszego rozwoju sektora elektroenergetycznego i branży ciepłowniczej w kolejnych dekadach. Jak co roku zaproszenie do udziału w wydarzeniu kierujemy do każdego zainteresowanego rozmową na temat przyszłości sektora elektroenergetycznego i branży ciepłowniczej. Jeden z paneli dyskusyjnych poświęciliśmy wyłącznie kwestii rozwoju technologii Power to heat, która będzie ważnym elementem procesu transformacji sektora energetycznego w Polsce. W trakcie Kongresu Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych zaprezentuje również przełomowy Raport „Potencjał wykorzystania technologii Power to Heat w transformacji sektora ciepłownictwa systemowego w Polsce”.